LES 1: DEFINITIES EN CONCEPTEN
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen = de verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten
van haar besluiten en activiteiten op de maatschappij en het milieu door transparant en ethisch gedrag. MVO
houdt in dat organisaties aandacht hebben voor mensenrechten, consumentenbelangen en sociale, ethische en
milieukwesties in hun activiteiten en kernstrategie integreren in nauwe samenwerking met hun
stakeholders om:
- Zoveel mogelijk gedeelde waarde te creëren voor hun eigenaren/aandeelhouders en voor hun andere
stakeholders en de samenleving als geheel.
- Mogelijke negatieve effecten op te sporen, te voorkomen en te verminderen.
Corporate Social Responsibility (CSR) = refers to companies taking responsibility for their impact on society. The
European Commission believes that CSR is important for the sustainability, competitiveness, and innovation of
EU enterprises and the EU economy. It brings benefits for risk management, cost savings, access to capital,
customer relationships, and human resource management.”
- Engelse vertaling van MVO = CSR
- Duurzaamheid is niet enkel een kost, het kan je competitiviteit en innovatie verbeteren.
- Is context specifiek: wat MVO voor de ene organisatie is zal niet hetzelfde zijn voor een andere organisatie.
Het hangt af van de sector, wat de exacte activiteit is van de organisatie ..
ESSENTIELE KENMERKEN VAN MVO
1. Impact van organisatie op maatschappij en milieu
Wat zijn de risico’s waar we wereldwijd voor staan? Wat is waarschijnlijkheid dat risico’s zich gaan voordoen en
wat is de impact ervan?
Er komen meer en meer milieurisico’s, ook enkele risico’s op technologisch vlak.
Alle risico’s zijn aan elkaar gelinkt
The triple bottom line (zie tekst Elkington)
- People, planet, profit
- Als bedrijven beslissingen nemen, gaan ze die 3 p’s telkens in
overweging nemen. Nagaan wat de invloed is van een investering
op de medewerkers en op het milieu, en niet enkel naar de
mogelijke winst kijken. Het is iets wat systematisch bij elke
beslissing nagekeken wordt.
- 3 P’s staan niet los van elkaar: ze beïnvloeden elkaar en kunnen
ook in conflict komen. Belangrijk om hier een evenwicht in te
zoeken.
- MVO is nooit voltooid, je moet het blijven toepassen. Het is niet
iets wat in 1 dag gerealiseerd is. Bij elke beslissing moet je het in
overweging nemen.
1
,Stakeholders = belanghebbende
Stakeholders = groepen waar je als organisatie
impact op hebt, maar omgekeerd zijn het ook
groepen die impact hebben op je organisatie.
Customer groups Authorisers Business partners External influencers
Klanten, waarbij men Instanties die je - Medewerkers - Lokale community
onderscheid maakt toestemming geven om - Leveranciers - Pers, journalisten
- Distributeurs - Groepen die sterk
tussen verschillende te mogen functioneren
klanten groepen. als organisatie. - Dienstverleners gefocust zijn op je
Opdeling van klanten is - Vakbonden activiteit
- Aandeelhouders
niet voor elke - Overheid
organisatie relevant. - Raad van bestuur
- Regelgevende
instanties
- Overkoepelende
bedrijfsorganisaties
Waarom zijn stakeholders zo belangrijk?
- MVO gaat er van uit dat je je stakeholders in kaart brengt en er rekening mee houdt en ermee in overleg
gaat.
- Probleem: er zijn heel veel stakeholders met uiteenlopende belangen. Het is onmogelijk om iedereen
tevreden te stellen.
- Stakeholder mapping = detecteren van verschillende categorieën van stakeholders en de belangrijkste
(key stakeholders) er uit halen. Met die key stakeholders ga je in interactie gaan om te zien wat ze van je
verwachten, en daar op inspelen.
Non-profit
MVO is ook voor non-profit bedrijven.
- Zorgsector
Ook de zorgsector heeft uitdagingen op vlak van materialen, energieverbruik in gebouwen, hoe omgaan
met personeel … Ze voelen wel minder druk om duurzaam te ondernemen, want hun klanten zijn de
patiënten en die willen in eerste instantie gewoon verzorgd worden.
- Culturele sector
Ook hier kan aan duurzaam ondernemen gedaan worden.
2. Geïntegreerd in kernactiviteiten en strategie
3. Gedeelde waarde: voordelen voor de organisatie én stakeholders
2
, VERSCHILLENDE INVALSHOEKEN VAN MVO
Er zijn 3 verschillende benaderingen om duurzaamheid te bekijken.
1. Beschrijvend
- Als organisatie beschrijven welke acties je onderneemt in het kader van duurzaamheid.
- Minder waardegeladen/relevant
2. Normatief
- Beschrijft wat je vindt dat organisaties zouden moeten doen in kader van duurzaamheid.
- Is waardegeladen, je vermeld welk gedrag goed is en welk gedrag niet goed is.
- Zou bvb zeggen “we vinden dat een bedrijf goede doelen moet ondersteunen”.
- Je gaat aan duurzaamheid doen omdat je vindt dat het de plicht is van organisaties.
3. Instrumenteel
- Kijken welke positieve effecten duurzaam ondernemen met zich meebrengt.
- Je gaat aan duurzaamheid doen omdat het eventuele positieve effecten oplevert voor de
organisatie.
- Kan gecombineerd worden met normatieve benadering: duurzaam gedragen omdat je vindt dat
het moet, maar ook de positieve effecten ervan meenemen.
Corporate social responsibility
CSR 1 = corporate social responsibility
Normatieve benadering. Benadering waarbij je gaat
bekijken wat de verantwoordelijkheden zijn van
organisaties op vlak van duurzaamheid, rekening
houdend met wat er in de maatschappij verwacht wordt
van verschillende stakeholders.
Ontwikkelen van normen & waarden in de organisatie
die gedragen worden door de organisatie.
Model van Carroll: gaat omschrijven wat hij vindt dat verantwoordelijkheden zijn van organisaties.
Vanaf hier
wordt pas van
o Winstgevend zijn: het is niet onethisch om winst te maken, het is een voorwaarde om aan CSR te kunnen
MVO
gesproken. doen.
MVO is iets wat o Voldoen aan wettelijke verplichtingen: als er wetten zijn, dienen die ook gevolgd te worden.
bedrijven o Zich ethisch gedragen: meer doen dan wat wettelijk voorgeschreven is. Wetgeving is vaak het minimum,
vrijwillig doen,
is niet up-to-date en regelt niet alles.
bovenop de
wet volgen. o Filantropie: iets terugdoen voor de maatschappij.
- Kan door giften te doen aan projecten, stichtingen oprichten om goeie doelen te steunen zoals BNP
Paribas Fortis Foundation.
- Employee volunteering: je medewerkers inschakkelen om vrijwilligerswerk te gaan doen bij NGO’s
of non-profit organisaties. Heeft 2 vormen: helpende handen (ergens tuinwerken doen, ergens
schilderen) & skill based volunteering (je expertise uit bedrijf gaan aanbieden aan non-profit
organisaties).
3
, Corporate social responsiveness
CSR 2 = corporate social responsiveness
Instrumentele benadering
Business case of CSR: geeft weer dat als je dingen rond duurzaamheid wil doen, de vraag automatisch volgt
wat het opbrengt voor de organisatie.
VB: milieu investering zal uiteindelijk tot kostenbesparing leiden, dus dat is goed! Als we ons personeel goed
behandelen, gaan ze beter werken dus dat zal tot positieve resultaten leiden.
Aandacht voor link tussen sociale en financiële performantie: gaan kijken dat als bedrijven meer inzetten in
duurzaamheid, leidt dat dan ook tot meer financiële performantie? → geen eenduidige resultaten.
Carroll: 4 strategieën om met CSR om te gaan.
- Reactive: zeer terughouden naar duurzaamheid, ontkennen van verantwoordelijkheid.
- Defensive: erkennen verantwoordelijkheid, gaan enkel het minimale doen.
- Accommodative: verantwoordelijkheid aanvaarden en duurzame aspecten gaat toepassen, maar enkel
doen wat vereist is.
- Proactive: meer doen dan vereist, anticiperen, kijken of het een concurrentieel voordeel kan opleveren.
AANVERWANTE CONCEPTEN
4 fases van evolutie naar MVO
1. Sustainable development = duurzame ontwikkeling
- “development that meets the needs of the present
without compromising the ability of future
generation to meet their own needs.”
- Begrip werd geïntroduceerd in artikel van
Brundtland
- Linkt tussen milieu en sociale respecteren
- Solidariteit binnen een generatie, maar ook tussen generaties
- Organisaties wisten niet goed hoe ze moesten omgaan met dit begrip
- Aandachtspunten:
o Beschermen van milieu
o Behouden van welvaart
o Wegwerken van armoede en sociale ongelijkheid
2. Triple bottom line
- Geïntroduceerd in 1997 door John Elkington
- Organisaties zagen dat, en zagen duurzaamheid als extra kost. Ze gingen het enkel toepassen als
ze het zich financieel kunnen permitteren.
- MVO is vaak niet gelinkt aan de kernactiviteiten van ondernemingen
- Eye opener voor organisaties wat sustainable development betekent voor organisaties
3. Shared value:
- Geïntroduceerd door Michael Porter
- Hij zegt dat we niet goed bezig zijn, omdat we duurzaamheid, sociale en milieu zien als te veel
contrasterend met het economische. We moeten het integreren. Hoe kunnen we door duurzaam
te ondernemen een competitief voordeel te halen.
- Het mag zich niet beperken tot kleine dingen, maar het moet in de bedrijfsvoering ingewerkt zitten.
4
