WAT IS RECHT?
Een geheel van regels die zegt wat wel moet en wat niet mag en die regels zijn bedoelt om de maatschappij te
ordenen
Het zijn afdwingbare normen, ze staan tegenover andere normen die niet afdwingbaar zijn (vb: vriendelijk zijn).
Er is enkel sprake van een rechtsregel als de overheid er in optreed.
o Afdwingbaar via de overheid door onterendere geweldmonopolie en ze kunnen ook iemand
dwingen (afdwingbaar)
Politieke beslissingen: ons regels worden gemaakt door de volksvertegenwoordigers alle rechten
worden door hun beslist
Niet altijd rechtvaardig
Jargon, methode, manier om te denken
Een rechtsregel die uitgaat van de bevoegde overheid of de niet naleving ervan wordt door de
overheid gesanctioneerd. Maar daarom geldt de regel niet enkel onder overheidsdwang meestal
worden de rechtsregels vrijwillig nageleefd, dwang zal slechts weinig aan bod komen.
Alleen wanneer het probleem effectief juridisch van aard is moet je op zoek gaan naar de toepasselijke
rechtsregels, mogelijke juridische sancties en naar oplossingen van het probleem (vb: een afspraak
met je mama vergeten is geen juridisch probleem)
Het recht lost geen problemen op maar kan hooguit een maatschappelijk aanvaardbare manier het
probleem beëindigen.
Vaak financiële oplossingen
DEF recht: een rationeel opgebouwd geheel van precies afgelijnde begrippen en normen waaraan de
overheidswege opgelegde, minstens minstens van overheidswege erkende, sancties kleven die langs
instellingen kunnen worden afgedwongen en waarvan de bedoeling is de orde in de samenleving te
organiseren, handhaven of te herstellen.
Recht is een rationeel opgebouwd geheel
Recht is een zaak van REDE
- De juiste normen en denktechnieken moeten worden toegepast
- Voelende mens = positieve recht
Van begrippen normen en instellingen
Misdrijf:
1. Overtreding: is in het strafrecht een relatief licht strafbaar feit
2. Wanbedrijf: het is een correctionele straf
3. Misdaad: het ergste misdrijf die je kan hebben (vb: moord, verkrachting,…)
Juridische taal moet van- en volkstaal zijn iedereen moet het begrijpen
,Met de bedoeling de maatschappij te ordenen door regels
Je gebruikt het recht om iets te bereiken
Waar een bepaalde maatschappij naartoe wilt, voor welke sociale ideologische wereldbeelden ze
kiezen, is het doel en dit is de kwestie van het beleid of politiek
Fundamentele waarden zijn eigen aan ons (westerse) maatschappelijk bestel
Zonder regels kan er geen rechtssysteem bestaan.
Waaraan kan overheidswege sancties kleven
Sanctie: begrijpen in zijn meest breedste betekenis elk gevolg die het recht verbind aan een toepassing van
een regel
o Een norm is slechts een rechtsnorm als er een sanctie aan verbonden is
o Sanctie wordt opgelegd door de overheid en uitgevoerd door de overheid
o Rechtstreekse interactie tussen individu en overheid (meestal 2 of meerdere particulieren)
- De overheid komt niet vaak tussen bij relaties, soms reguleert de overheid wel maar zal niet op eigen
initiatief gaan sanctioneren daarom vaak erkend door de overheid zonder dat ze door haar wordt
opgelegd
o Veel sancties worden op een heel spontane wijze opgelegd vb: je betaald te laat dus er
komt een intrest (een sanctie die door de overheid gekend is als je de intrest dan niet
betaald komt het voor de rechtbank en moet je het toch betalen) (zie P7 bovenaan voor vb)
Als je iets niet mocht doen en je hebt het wel gedaan dan krijg je een sanctie
o verschilt van tak tot tak van het recht
o Vb: dronken een politieagent aangereden en hij is dood: waarschijnlijk opzettelijke doodslag
gevangenis, boete je reedt dronken, veel schade schadevergoeding
o Vaak zijn er meer dan één sanctie
Als regels door de overheid worden ‘afgedwongen’ is dat omdat de burger geen geweld/ dwang mag
gebruiken. De overheid heeft GEWELDMONOPOLIE
- geweldsmonopolie: = het verbod op eigenrichting, enkel de overheid mag geweld gebruiken ook al
hebben we gelijk, we moeten het eerst vragen aan de rechtbank vb: er wordt een muur gebouwd op
jouw grond en de grond van de buur dan moet je eerst naar de rechtbank en een vonnis krijgen en dan
kan je tegen de muur zeggen dat de muur weg moet, als hij het niet doet kan de overheid
geweldmonopolie instellen
Strafrecht: enkel alleen in het strafrecht kan je spreken over straffen
- Wat is een straf?: een sanctie die in het strafwetboek word voorzien, opgelegd wordt door de
strafrechtbank, opgegeven door het openbaar ministerie en een klassieke vorm aanneemt
Recht en rechtstelsels
Het recht verschilt van land tot land
- Onderscheid:
o Civil law: vb: België wetgeving neemt een prominente plaats in
o Common law: vb: USA draaischijf van het rechtssysteem juist de rechtspraak is, recht
bestaat op basis van wat de rechter beslist
- Rechtvaardigheid politici sloven zich uit om meer rechtvaardige rechten te maken
In abstracto = algemeen bevel rechtvaardig
In concreto = individueel bevel niet rechtvaardig maar kan wel tot rechtsgeldige oplossingen leiden
- Rechtspositivistische benadering = een geheel van regels die werd vastgelegd door de overheid en
wordt nageeft door alle burgers
- Positief recht = hetgeen dat bepaald wordt op een bepaald ogenblik aan recht bestaat in een
bepaalde samenleving en te vinden is in formele bronnen van het recht zoals wetten en rechtspraak
- Natuurrecht = recht vloeit niet voort uit beslissingen van de bruikbare politieke installaties maar dat
een rechtsregel voortvloeit uit de natuur of de natuur van de mens
Het recht wijst op de natuur van de mens die een aantal eigenschappen vertoont waaruit samenlevingsregels
volgen deze zijn de kern van het recht
Je moet met de bestande regels redeneren en binnen de maatschappij word geacht op dezelfde manier te
redeneren daarom objectief recht = om mogelijk te maken dat iedereen het recht kent
Iedereen wordt geacht het recht te kennen (GEEN RECHTSDWALING) basishypothese/
basisparadigma
o Uitzondering: onoverkomelijke verklaring: als je professioneel advies fout gegeven wordt ( op
2 plaatsen fout professioneel advies): dan zegt het recht dat je je best hebt gedaan om het
recht goed toe te passen en wordt je dus niet gesanctioneerd
o Er ontstaat een grote kloof tussen rechter en burger door de professionalisering van het recht
en de rechtspraak
- Wettelijk land: het staat in de wet, het is bepaald in de wet ( er is een wettekst dat je vb: aan 18 jaar
meerderjarig bent)
- Werkelijke land: zoals we ons echt gedragen in een land vb: in bebouwde kom mag je 50km/h maar
we weten dat mensen vaak sneller rijden
o Geen enkele wetgever is erin geslaagd om alle problemen te voorzien en dus te normeren
o De rechter gaat de bestaande wet gaan interpreteren zodat hij ook gewijzigde
omstadingheden kan toegepast worden vb: als een regel van 1800 de ene buur moet over
de grond van de andere buur gaan om naar de openbare weg te gaan die moet dat doen op
de minst schadelijke manier, mag ik er dan ook over rijden? ( vroeger was het paard en kar
maar nu een auto) staat niet wettelijk in de wet dat het nu een auto is maar dit is een
vaste interpretatie
Lekenrechter: hij is lid van de rechtbank maar moet geen juridisch diploma hebben ( de bekendste
lekenrechters zitten in de arbeidsrechtbank)
= aangezien problemen uit de arbeidsrechtbank komen is het wel goed dat er rechters zijn die tussen
zelf de werkgever en werknemer goed kennen ( ze weten zelf goed hoe het werkt dus kunnen betere
oplossingen vinden)
, SUR: strafuitvoeringsrechtbank
Hof van assisen ( gaat waarschijnlijk niet lang meer bestaan) zo zie je hoe we in de loop der jaren dingen die
niet voor de rechtbank werden behandeld nu wel door de rechtbank worden behandeld en hoe het allemaal
professionaliseler wordt er ontstaat een kloof tussen de juristen en niet juristen ( juristen maken de wetten)
de massa begrijpt de juristen niet altijd goed, waarom moet alles op die manier
Rechter = een zittende magistraat een man/vrouw die oordeelt over een onderzoek, moet luisteren naar het
OM ( eisende partij) en verdachte ( vermoedelijke dader) onderzoeksrechter moet oordelen tussen de 2
partijen ( wie heeft gelijk) een rechter moet onpartijdig en onafhankelijk zijn ( niet door een andere macht
laten leiden en mag geen voorkeur hebben of mensen kennen die hij moet beoordelen)
- Spaghetti avond een rechter die met 1 van de partijen gaat gaan eten ( bij affaire Dutroux)
spaghetti arrest ( ze zeiden dat de rechter de zaak niet meer mag behandelen want je kan niet gaan
eten met 1van de partijen)
- Witte mars = we willen niet meer zo een onmenselijk rechtssysteem ( meer rechten voor het
slachtoffer) mijlpaal in België die de kloof aantoonde
We hebben een verbod van eigenrichting je kan geen recht verschaffen dat je niet kan sanctioneren, het kan
enkel via een gerechtelijke procedure of tussenkomst van de overheid
Beslissing van de rechters = RECHTSPRAAK
o Rechtsbedeling/rechtspraak: de beslissingen van de rechtbanken, het is niet altijd dat je gelijk
hebt dat je je gelijk zal krijgen
o Rechtspraak in de enge zin: ze spreken recht in concrete gevallen rechterlijke macht is de
waakhond die ervoor zorgt dat rechtsregels afdwingbaar zijn en blijven
Recht spreken = een discussie tussen 2 partijen, waarbij de ene partij gelijk heeft en ze vervolgens de sanctie
bepalen
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID = je moet verplicht verzekerd zijn
- Een Fout kan een onvoorzichtigheid zijn maar ook een inbreuk op de wet zijn is het in strafzaken
dan is het een misdrijf ( elk misdrijf is een fout, niet elke fout is een misdrijf)
Burgerlijke partij = burgerlijke aansprakelijkheid
EEN RECHT OF PUBLIEKRECHT EN PRIVAATRECHT
Het recht komt altijd tussen in verhoudingen, of het nu met andere burgers of met de overheid is.
- Publiekrecht is een verticale verhouding
o Verhouding tussen overheid en privepersoon
- Privaat is een horizontale verhouding tussen rechtsobjecten onderling
o Tussen particuliere personen (mensen van vlees en bloed of rechtspersonen)
- Verticaal en horizontaal = tussen overheden en overheidsinstellingen en organen onderling
- Monisme: er is maar 1 rechtssysteem of je nu publiek of privaat bent zijn er altijd dezelfde
regels ( daar wordt voor gepleit)
o Pleiten voor afschaffing van administratieve rechtbanken zodat verticale en horizontale
verhoudingen door hetzelfde recht moeten behandeld worden
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur febecnockaert. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
