Dit is een samenvatting van de drie delen van het vak mediabeleid. Betreft alle lessen, aangevuld met notities, voorbeelden en afbeeldingen ter verduidelijking van de slides.
Pauline Vandercruyssen
PROFESSOR: TIM RAATS Vrije Universiteit Brussel
,INHOUDSOPGAVE
Deel 1: Inleiding en principes ............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 1: De contouren van mediabeleid ............................................................................... 5
1. Wat is mediabeleid ................................................................................................................. 5
2. Waarom mediabeleid ............................................................................................................ 8
3. MEDIABELEID, MEDIAREGULERING en MEDIA GOVERNANCE............................................ 9
3.1. Mediabeleid ................................................................................................................... 10
3.2. Mediaregulering ............................................................................................................ 10
3.3. Media governance ....................................................................................................... 13
4. Mediabeleid in het meervoud ............................................................................................ 14
4.1. Verschillend mediabeleid naargelang de mediasystemen .................................... 14
4.2. Mediabeleid is contextgebonden .............................................................................. 14
4.3. Hoe mediabeleid benaderen?.................................................................................... 17
Hoofdstuk 2: De centrale principes voor de uitwerking van mediabeleid ............................... 18
1. Normativiteit en mediabeleid ............................................................................................. 18
2. Mediabeleidsprincipes ......................................................................................................... 19
Hoofdstuk 3: Normativiteit en mediabeleid: 2 grote benaderingen ......................................... 25
1. Normativiteit: cultuur vs. economie .................................................................................... 25
1.1. Mediabeleid = cultuurbeleid........................................................................................ 26
1.2. Mediabeleid = cultureel beleid ................................................................................... 35
1.3. Mediabeleid = cultureel beleid = vrijetijds beleid ...................................................... 36
1.4. Mediabeleid = sociaal beleid ...................................................................................... 36
2. Normativiteit: cultuur vs. economie .................................................................................... 37
2.1. Mediaproduct = economisch product ....................................................................... 37
2.2. Samengevat: Mediabeleid is economisch beleid .................................................... 47
2.3. Mediabeleid is ook een sociaal beleid ....................................................................... 48
Deel 2: Instrumenten van mediabeleid: een paradigmatische omwenteling ............................ 49
Hoofdstuk 4: Een paradigmatische omwenteling ....................................................................... 49
1. Evoluties binnen politiek, media en publiek ...................................................................... 49
1.1. 1986 – kanteljaar ............................................................................................................ 51
1.2. Paradigmatische shift (belangrijk) ............................................................................... 52
1.3. I, I en I-Mix ....................................................................................................................... 53
Hoofdstuk 5: Overzicht van instellingen, bevoegdheidsniveaus: mondiaal, Europees,
federaal en regionaal ..................................................................................................................... 56
1. Paradigma shift: 1986 ........................................................................................................... 56
2. Actoren (HEEL BELANGRIJK, KENNEN TOT IN DETAIL) ........................................................ 56
2.1. Trechter van beleidsvoering ......................................................................................... 56
3. Samengevat .......................................................................................................................... 63
Hoofdstuk 6: Regulatoren ............................................................................................................... 64
1. Paradigmatische shift ........................................................................................................... 64
2. Context .................................................................................................................................. 65
2.1. Staat op afstand ............................................................................................................ 65
2.2. In diverse landen oprichting sterke regulatoren ........................................................ 67
2.3. Andere voorbeelden (niet echt besproken).............................................................. 68
2.4. België: fragmentering bevoegdheden en domeinen (snel over gegaan) ........... 68
1
, 3. Vlaamse Regulator voor de Media .................................................................................... 69
3.1. Historiek ........................................................................................................................... 69
3.2. Taken ............................................................................................................................... 70
3.3. Werking ........................................................................................................................... 72
3.4. Voorbeelden van beslissingen ..................................................................................... 73
4. Belgisch instituut voor postdiensten en telecommunicatie ............................................. 79
4.1. HISTORIEK ........................................................................................................................ 79
4.2. Taken ............................................................................................................................... 80
4.3. Werkwijze ........................................................................................................................ 80
4.4. Toezicht ........................................................................................................................... 81
4.5. Organisatie ..................................................................................................................... 81
4.6. Voorbeelden beslissingen............................................................................................. 82
5. Belgische mededingingsautoriteit ...................................................................................... 84
5.1. Historiek ........................................................................................................................... 85
5.2. Taken ............................................................................................................................... 85
5.3. Werking ........................................................................................................................... 86
5.4. Mediagerelateerde dossiers ........................................................................................ 87
5.5. Voorbeelden beslissingen............................................................................................. 88
6. Gegevensbeschermingsautoriteit ...................................................................................... 88
6.1. Historiek ........................................................................................................................... 88
6.2. Taken ............................................................................................................................... 89
6.3. Voorbeelden .................................................................................................................. 91
6.4. Organisatie ..................................................................................................................... 91
7. Zelfregulering ......................................................................................................................... 92
7.1. Zelfregulering in de mediasector ................................................................................. 92
7.2. Zelfregulering in Vlaanderen ........................................................................................ 93
7.3. Andere voorbeelden van zelfregulering en coregulering........................................ 93
7.4. Zelfregulering op niveau van bedrijven? .................................................................... 94
Deel 3: Articulatie van een mediabeleid ........................................................................................ 95
Hoofdstuk 7: Uitwerking van een beleid: Publieke omroep VRT ................................................ 95
1. Evoluties.................................................................................................................................. 95
1.1. Monopolie ...................................................................................................................... 96
1.2. Liberalisering ................................................................................................................... 98
1.3. Convergentie en hybridisering ................................................................................... 102
1.4. Samengevat................................................................................................................. 104
2. Publieke omroepen: verschillende modellen .................................................................. 105
2.1. De publieke omroep vandaag.................................................................................. 105
3. Perspectieven op legitimiteit publieke omroep (examen!)........................................... 106
3.1. Marktfalen perspectief................................................................................................ 106
3.2. Sociaal verantwoordelijkheidsperspectief ............................................................... 106
3.3. Combinatie van beide perspectieven? ................................................................... 107
4. VRT: opdracht en organisatie............................................................................................ 107
4.1. Beleidskader ................................................................................................................. 107
4.2. Financiering van de VRT ............................................................................................. 110
4.3. Wie beslist over de opdracht van de VRT? .............................................................. 112
4.4. Specifieke uitdagingen voor VRT ............................................................................... 116
Hoofdstuk 8: Uitwerking van een beleid: Private omroepen .................................................... 117
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 117
2
, 2. Beleidskader van private omroepen ................................................................................ 120
2.1. Statuut van de private omroepen............................................................................. 120
2.2. Regels met betrekking tot private omroepen .......................................................... 121
3. Uitdagingen voor private omroepen ............................................................................... 122
3.1. strategieën van private omroepen ........................................................................... 125
3.2. antwoorden vanuit beleid.......................................................................................... 126
hoofdstuk 9: uitwerking van een mediabeleid: onafhankelijke productiesector .................. 127
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 127
2. Beleidskader ........................................................................................................................ 133
2.1. Welk beleid relevant voor onafhankelijke productiesector? ................................. 133
3. Uitdagingen sector ............................................................................................................. 136
Hoofdstuk 10: Uitwerking van een beleid: de Regionale omroepen ...................................... 137
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 137
2. Financiering en beleidskader ............................................................................................... 138
2.1. statuut van regionale omroepen .............................................................................. 139
2.2. financiering van regionale omroepen ...................................................................... 139
2.3. Opdracht van regionale omroepen ......................................................................... 140
2.4. recente accentverschuivingen? ............................................................................... 140
2.5. Regionale omroepen en COVID-19 .......................................................................... 141
3. Overzicht regionale omroepen......................................................................................... 142
Hoofdstuk 11: Uitwerking van een beleid: Radio ....................................................................... 143
1. Context ................................................................................................................................ 143
1.1. Wettelijke bepalingen voor radio .............................................................................. 143
1.2. historiek radiolandschap ............................................................................................ 144
2. Publieke omroep en radio ................................................................................................. 146
3. Trends en uitdagingen ....................................................................................................... 146
Hoofdstuk 12: Uitwerking van een beleid: Filmbeleid + ondersteuning fictie ......................... 148
1. Context ................................................................................................................................ 148
1.1. Waarom ondersteuning voor film? ............................................................................ 149
1.2. Waardeketen van film ............................................................................................... 150
2. De Europese filmmarkt ....................................................................................................... 150
2.1. Non-national EU productions ..................................................................................... 153
2.2. Ontwikkelingen in de Europese markt: post WOII ontwikkelingen ......................... 154
2.3. Financiering .................................................................................................................. 155
2.4. Kleine land problematiek ........................................................................................... 155
2.5. Vergelijking met de Verenigde Staten...................................................................... 156
2.6. Bestaande type maatregelen ter ondersteuning v. audiovisuele sector ............. 159
2.7. Evolutie van de steunmaatregelen in Europa ......................................................... 160
3. Vlaams filmbeleid ............................................................................................................... 162
3.1. Van filmfonds naar VAF .............................................................................................. 162
3.2. Evolutie Vlaams filmbeleid .......................................................................................... 162
3.3. VAF dynamiek! ............................................................................................................. 165
4. Ondersteuning van tv-ecosysteem .................................................................................. 167
4.1. Context: WAAROM STEUN? ........................................................................................ 167
4.2. Beleidsondersteuning: instrumenten ......................................................................... 168
4.3. Evaluatie beleidsmaatregelen ................................................................................... 170
4.4. HUIDIGE discussies........................................................................................................ 171
3
,Hoofdstuk 13: Uitwerking van een beleid: Platformregulering ................................................. 173
1. Context ................................................................................................................................ 173
2. Uitdagingen voor beleid .................................................................................................... 175
3. bepalingen van toepassing voor platformen ................................................................. 176
3.1. Europese mededingingsregels................................................................................... 176
3.2. Europese Audiovisuele Mediadiensten Richtlijn....................................................... 177
3.3. Europese protocollen en regels voor aanpak fake news, illegal content en hate
speech ..................................................................................................................................... 178
4. uitdagingen voor beleid m.b.t. platformregulering ........................................................ 178
5. Welke antwoorden vanuit beleid? ................................................................................... 179
4
, DEEL 1: INLEIDING EN PRINCIPES
HOOFDSTUK 1: DE CONTOUREN VAN MEDIABELEID
1. WAT IS MEDIABELEID
• Definitie
“Policy-making is a process that concerns the interaction between different actors, the
institutional structures within which they work and the objectives that they pursue”
o 4 Componenten
§ Proces: niet gegeven, veranderd over tijd, en neemt ook tijd
§ Interaction between different actors: beleid is een uitkomst van
verschillende belangen en actoren die verzoent moeten worden
§ Institutional structures in which they work: instellingen en organisaties
die betrokken zijn bij het beleid maken vb. Vlaams parlement, regering
etc.
§ Objectives they pursue: beleidskeuzes die gemaakt worden zijn
gebaseerd op bepaalde ideologische visies
• Eén visie op Mediabeleid = het uitwerken van bepaalde processen voor het oplossen
van problemen in het belang van het publiek
o Zie visie Harold Laswell: klemtoon op absolute objectiviteit, geïnformeerde
partijen, die waardevrij handelen in het algemeen belang
o Beleid gemaakt in officiële beleidsorganen, met niet 1 actor die hele proces
domineert
o Gebaseerd op een aantal leidende principes: transparantie, expertise, etc.
o Beleid aangepast als gevolg van veranderingen op technologisch of
economisch vlak (bv. Digitalisering, regulering sociale media, regulering
slimme wagens, etc.)
o Beleid resultante van pluralistisch proces met inspraak van bepaalde partijen
è Laswell zei dat mediabeleid een rationeel proces is waar er wordt afgegaan
op leidende principes. In de realiteit is dit niet helemaal waar
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur paulinevandercruyssen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
