PSYCHIATRIE IN DE
VERPLEEGKUNDE
Pathologie/farmacologie en omgaan met de
psychiatrische patiënt
Florence Lamberts 2VBj
pag. 0
,Florence Lamberts
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Introductie in de GGZ...................................................................................................................... 9
1. Inleiding ....................................................................................................................................................... 9
1.1 Hoe definiëren we afwijkend .................................................................................................................... 9
1.1.1 Criteria voor abnormaliteit ............................................................................................................... 9
1.1.2 Culturele aspecten van afwijkend gedrag ....................................................................................... 10
1.2 Historische visie op afwijkend gedrag..................................................................................................... 11
1.2.1 Visie van Hippocrates op afwijkend gedrag .................................................................................... 11
1.2.2 Gedachten over psychische stoornissen in de Middeleeuwen ...................................................... 11
1.2.3 Krankzinnige gesticht ...................................................................................................................... 11
1.2.4 Vanaf 1800: Hervorming ................................................................................................................. 12
1.2.5 Anti psychiatrische beweging.......................................................................................................... 12
1.3 Keerpunt in de GGZ ................................................................................................................................. 13
Hoofdstuk 2: Visies op afwijkend gedrag, denkmodellen over VP en behandelmethode ................................. 14
2. Inleiding ..................................................................................................................................................... 14
2.1 Het biologische perspectief .................................................................................................................... 14
2.1.1 Het zenuwstelsel ............................................................................................................................. 15
2.1.2 Evaluatie van de biologische perspectieven op afwijkend gedrag ................................................. 18
2.2 Het psychologische perspectief .............................................................................................................. 18
2.2.1 Psychodynamische modellen .......................................................................................................... 19
2.2.2 Leertheoriemodellen ....................................................................................................................... 22
2.2.3 Humanistische modellen ................................................................................................................. 25
2.2.4 Cognitieve modellen ....................................................................................................................... 27
2.3 Het sociaal-culturele perspectief ............................................................................................................ 29
2.4 Het biopsychosociale perspectief ........................................................................................................... 29
2.4.1 Diathese-stressmodel...................................................................................................................... 29
2.6 Psychotherapie........................................................................................................................................ 30
2.6.1 Psychoanalyse en psychodynamische therapie .............................................................................. 31
2.6.2 Humanistische therapie .................................................................................................................. 32
2.6.3 Gedragstherapie .............................................................................................................................. 33
2.6.4 Cognitieve therapie ......................................................................................................................... 34
2.6.5 Cognitieve gedragstherapie ............................................................................................................ 34
2.6.6 Groeps-gezins-en relatietherapie ................................................................................................... 35
2.7 Biologisch georiënteerde therapieën ..................................................................................................... 36
2.7.2 Andere biologische interventies ..................................................................................................... 39
2.7.3 Evaluatie van biologisch georiënteerde therapieën ....................................................................... 39
Hoofdstuk 3: Classificatie en beoordeling van afwijkende emoties .................................................................. 41
3. Inleiding ..................................................................................................................................................... 41
3.1 Hoe worden psychiatrische stoornissen geclassificeerd? ...................................................................... 41
3.1.1 DSM-5 en modellen van afwijkend gedrag ..................................................................................... 42
3.2 Beoordelingsmethode............................................................................................................................. 44
3.4 Verplegen en classificeren ...................................................................................................................... 44
Hoofdstuk 4: Verpleegkunde in de psychiatrie .................................................................................................. 45
4. Inleiding ..................................................................................................................................................... 45
4.1 Uitgangspunten voor verpleging ........................................................................................................ 45
4.4.1 Verplegen ........................................................................................................................................ 45
4.1.2 Denkmodellen over verplegen ........................................................................................................ 46
4.1.3 Mensvisie......................................................................................................................................... 46
4.1.4 Visie op zorg en samenwerking....................................................................................................... 47
4.3 Werken met groepen .............................................................................................................................. 47
4.4 Extramuralisering en ambulante verpleegkunde ................................................................................... 48
4.4.2 Algemene systeemtheorie .............................................................................................................. 48
4.4.3 Sociaal netwerk en sociale steun .................................................................................................... 49
4.4.4 ACT en FACT .................................................................................................................................... 49
pag. 1
,Florence Lamberts
4.5 Het verpleegkundige proces ................................................................................................................... 50
4.6 Intuïtief .................................................................................................................................................... 50
4.6.1 Het belang van intuïtie voor verpleegkundigen in de GGZ ............................................................. 50
4.7 Ethisch zorg verlenen .............................................................................................................................. 51
4.7.1 Persoonlijkheidskenmerken ............................................................................................................ 51
4.7.2 Ethische intuïtie ............................................................................................................................... 51
4.7.3 Ethische reflectie ............................................................................................................................. 51
4.7.4 Praktisch ethisch model .................................................................................................................. 52
4.8 Overzicht verpleegkundige diagnoses en interventies ........................................................................... 53
Hoofdstuk 5: Aan trauma en stress gerelateerde stoornissen .......................................................................... 54
5. Inleiding ..................................................................................................................................................... 54
5.1 Stress en gezondheid .............................................................................................................................. 54
5.1.1 Stress en de hypothalamus-hypofyse-bijnieras .............................................................................. 54
5.1.2 Stress en het immuunsysteem ........................................................................................................ 55
5.2 Aanpassingsstoornissen .......................................................................................................................... 56
5.2.1 Het algemeen aanpassingssyndroom ............................................................................................. 57
.................................................................................................................................................................. 57
5.2.2 Accultarieve stress .......................................................................................................................... 58
5.2.3 Psychologische factoren die stress verlichten ................................................................................ 58
5.3 Traumatische stressstoornis ................................................................................................................... 59
5.3.1 Acute stressstoornis ........................................................................................................................ 60
5.3.2 Posttraumatische-stressstoornis..................................................................................................... 60
5.3.3 Theoretische perspectieven ............................................................................................................ 61
5.3.4 Behandelmethode ........................................................................................................................... 62
5.4 Omgaan met mensen met posttraumatische stressstoornis............................................................. 63
Hoofdstuk 8: Mensen met aan een middel gerelateerde stoornissen of verslaving verplegen ......................... 64
8. Inleiding ..................................................................................................................................................... 64
8.1 Classificatie van aan middelen en verslaving gerelateerde stoornissen ................................................ 64
8.1.1 Gebruik en misbruik ........................................................................................................................ 66
8.1.2 Niet-chemische verslavingen en andere vormen van compulsief gedrag ...................................... 67
8.1.3 Psychologische afwijkingen in het digitale tijdperk ........................................................................ 67
8.1.4 Uitleg van de terminologie .............................................................................................................. 67
8.5.1 Vele wegen kunnen naar verslaving leiden .................................................................................... 68
8.1.6 Drugsgebruik herkennen ................................................................................................................. 68
8.2 Verslavende middelen ............................................................................................................................ 69
8.2.2 Stimulantia ...................................................................................................................................... 72
8.2.2 Hallucinogene middelen ................................................................................................................. 74
8.3 Theoretische perspectieven .................................................................................................................... 76
8.3.1 Biologisch perspectief ..................................................................................................................... 76
8.3.2 Leerperspectieven ........................................................................................................................... 77
8.3.3 Cognitieve perspectieven ................................................................................................................ 78
8.3.4 Sociaal-culturele perpectieven........................................................................................................ 78
8.4 Behandeling van stoornissen in het gebruik van een middel ................................................................. 79
8.4.1 Biologische benadering ................................................................................................................... 79
8.4.2 Niet-professionele hulpgroepen ..................................................................................................... 81
8.4.3 Intramurale behandeling................................................................................................................. 81
8.4.4 Gedragstherapie .............................................................................................................................. 82
8.5 Gokstoornis ............................................................................................................................................. 84
8.5.1 Gokstoornis als niet-chemische verslaving ..................................................................................... 84
8.5.2 De behandeling van een gokstoornis .............................................................................................. 84
8. 6 Omgaan met mensen met aan middelen gerelateerde stoornissen en verslaving............................... 85
Hoofdstuk 9: Mensen met stoornissen binnen het schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen
verplegen ........................................................................................................................................................... 87
9. Inleiding ..................................................................................................................................................... 87
9.1 Schizofrenie ............................................................................................................................................. 87
pag. 2
,Florence Lamberts
9.1.1 Ontstaan en verloop........................................................................................................................ 88
9.1.2 Prevalentie ...................................................................................................................................... 89
9.1.3 Diagnostische kenmerken ............................................................................................................... 89
9.1.4 Oorzaak en achtergronden van schizofrenie .................................................................................. 94
9.1.5 Behandelingsbenadering................................................................................................................. 98
9.2 Omgaan met cliënten met schizofrenie ............................................................................................... 100
9.2.1 Enkele algemene aandachtspunten voor verpleegkundigen........................................................ 100
9.3 Andere schizofreniespectrumstoornissen ............................................................................................ 101
9.3.1 Kortdurend psychotische stoornis ................................................................................................ 101
9.3.2 Schizofreniforme stoornis ............................................................................................................. 102
9.3.3 Waanstoornis ................................................................................................................................ 102
9.3.4 Schizoaffectieve stoornis............................................................................................................... 102
9.4 Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies .......................................................... 103
Hoofdstuk 10: Mensen met stemmingsstoornissen en suïcidale mensen verplegen ...................................... 104
10. Inleiding ................................................................................................................................................. 104
10.1 Type stemmingsstoornissen ............................................................................................................... 104
10.1.2 Ernstige depressie ....................................................................................................................... 104
10.1.2 Persisterende depressieve stoornis (dysthymie) ........................................................................ 106
10.1.3 Premenstruale stemmingsstoornis ............................................................................................. 106
10.1.4 Bipolaire stemmingsstoornis ....................................................................................................... 106
10.1.5 Cyclothyme stoornis .................................................................................................................... 108
10.2 Ontstaan en instanthouding van depressieve stoornissen................................................................. 109
10.2.1 Stress en stemmingsstoornissen ................................................................................................. 109
10.2.2 Psychodynamische theorieën ..................................................................................................... 110
10.2.3 Humanistische theorieën ............................................................................................................ 111
10.2.4 Leertheorieën .............................................................................................................................. 111
10.2.5 Cognitieve theorieën ................................................................................................................... 112
10.2.6 Biologische factoren .................................................................................................................... 114
10.3 Behandelen van stemmingsstoornissen ............................................................................................. 115
10.3.1 Psychodynamische therapie ....................................................................................................... 115
10.3.2 Gedragstherapie .......................................................................................................................... 116
10.3.3 Cognitieve gedragstherapie ........................................................................................................ 116
10.3.4 Behandeling van andere stemmingsstoornissen ........................................................................ 117
10.3.5 Biomedische behandeling ........................................................................................................... 117
10.4 Suïcide ................................................................................................................................................. 122
10.4.1 Wie pleegt suïcide? ..................................................................................................................... 122
10.4.2 Waarom plegen mensen suïcide? ............................................................................................... 122
10.4.3 Theoretische perspectieven op suïcide ...................................................................................... 123
10.4.4 Suïcide voorspellen ..................................................................................................................... 123
10.6 Omgaan met cliënten met suïcidaal gedrag ....................................................................................... 124
10.7 Omgaan met cliënten met stemmingsstoornissen ........................................................................ 125
10.8 Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies bij depressie en manie ................... 125
Hoofdstuk 11: Mensen met angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen verplegen ................. 127
11. Inleiding ................................................................................................................................................. 127
11.1 Overzicht van angststoornissen .......................................................................................................... 127
11.2 Paniekstoornis ..................................................................................................................................... 128
11.2.1 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 129
11.2.2 Behandeling ................................................................................................................................. 131
11.3 Gegeneraliseerde angststoornis ......................................................................................................... 132
11.3.1 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 133
11.3.2 Behandelmethode ....................................................................................................................... 134
11.4 Fobische stoornissen ........................................................................................................................... 134
11.4.1 Typen fobieën.............................................................................................................................. 134
11.4.2 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 136
11.4.3 Behandelmethode ....................................................................................................................... 138
11.5 Obsessieve compulsieve stoornis ....................................................................................................... 140
pag. 3
,Florence Lamberts
11.5.1 Obsessieve-compulsieve stoornis ............................................................................................... 141
11.5.2 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 142
11.5.3 Behandelmethoden..................................................................................................................... 143
11.5.4 Gestoorde lichaamsbeleving ....................................................................................................... 144
11.5.5 Verzamelstoornis ........................................................................................................................ 145
11.6 Verpleegkundige diagnostiek en interventies .................................................................................... 146
Hoofdstuk 12: Mensen met dissociatieve stoornissen,somatischsymptoomstoornissen en verwante
stoornissen verplegen ...................................................................................................................................... 148
12. Inleiding ................................................................................................................................................. 148
12.1 Dissociatieve stoornissen ............................................................................................................... 149
12.1.1 Dissociatieve identiteitsstoornis ................................................................................................. 149
12.1.2 Dissociatieve amnesie ................................................................................................................. 150
12.1.3 Depersonalisatie-/Derealisatiestoornis ...................................................................................... 151
12.1.4 Cultuurgebonden dissociatieve syndromen ............................................................................... 151
12.1.5 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 152
12.6.1 Behandeling van dissociatieve stoornissen ................................................................................ 154
12.2 Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen ................................................................... 154
12.2.1 Somatisch-symptoomstoornis .................................................................................................... 154
12.2.2 Ziekteangststoornis ..................................................................................................................... 155
12.2.3 Conversiestoornis ........................................................................................................................ 156
12.2.4 Nagebootste stoornis .................................................................................................................. 156
12.2.5 Theoretische perspectieven ........................................................................................................ 157
12.2.6 Behandeling van somatoforme stoornissen ............................................................................... 159
12.3 De invloed van psychische factoren op de fysieke gezondheid ......................................................... 160
12.3.1 Maagzweer .................................................................................................................................. 160
12.3.2 Hoofdpijn ..................................................................................................................................... 161
12.4 Omgaan met mensen met dissociatieve en somatoforme stoornissen ............................................. 162
12.4.1 Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies bij somatofrome stoornissen . 162
Hoofdstuk 16: Mensen met een persoonlijkheidsstoornis verplegen .............................................................. 163
16. Inleiding ................................................................................................................................................. 163
16.1 Type persoonlijkheidsstoornissen ...................................................................................................... 163
16.1.1 Vreemd of exentriek gedrag: Cluster A ....................................................................................... 164
16.1.2 Dramatisch,emotioneel of labiel gedrag: Cluster B ......................................................................... 166
16.1.3 Nerveus of angstig gedrag: Cluster C ............................................................................................... 170
16.1.4 Problemen met de indeling van persoonlijkheidsstoornissen ........................................................ 172
16.2 Theoretische perspectieven ........................................................................................................... 173
16.2.1 Psychodynamische perspectieven ................................................................................................... 173
16.2.2 Leerperspectieven............................................................................................................................ 175
16.2.3 Gezinsperspectieven ........................................................................................................................ 176
16.2.4 Biologische perspectieven ............................................................................................................... 176
16.2.5 Sociaal-culturele perspectieven ....................................................................................................... 178
16.3 Behandeling van persoonlijkheidsstoornissen ............................................................................... 178
16.3.1 Psychodynamische therapie ............................................................................................................ 178
16.3.2 Gedragstherapie .............................................................................................................................. 178
16.3.3 Biologische benadering .................................................................................................................... 179
16.5 Omgaan met mensen met persoonlijkheidsstoornissen ............................................................... 179
16.5.1 Aandachtspunten ............................................................................................................................. 180
16.5.2 Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies bij borderline-
persoonlijkheidsstoornis ........................................................................................................................ 180
16.5.3 Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies bij antisociale-
persoonlijkheidsstoornis ............................................................................................................................. 181
pag. 4
,Florence Lamberts
Overzicht leerstof handboek psychiatrie in de verpleegkunde
Hoofdstuk 1: introductie in de GGZ G
Inleiding Sarah
1.1. Hoe definiëren we ‘afwijkend’ Sarah
1.2. Historische visie op afwijkend gedrag Askje
1.3. Keerpunt in de GGZ Askje
1.4. Ontwikkelingen in de verpleging in NL NIET
1.5. Ontwikkelingen in organisatie GGZ NIET
1.6. Soorten hulpverleners NIET
Hoofdstuk 2: visies op afwijkend gedrag, denkmodellen over VP en behandelmethoden G
Inleiding Askje
2.1. Het biologisch perspectief Ann
2.2. Het psychologische perspectief Askje
2.3. Het sociaal-culturele perspectief Askje
2.4. Het bio psychosociale perspectief Askje
2.5. Denkmodellen in de VP NIET
2.6. Soorten hulpverleners Askje
2.7. Psychotherapie Askje
2.8. Biologisch georiënteerde therapieën Askje
Hoofdstuk 3: classificatie en beoordeling van afwijkende emoties, gedachten en gedrag G
Inleiding Sarah
3.1. Hoe worden psychiatrische stoornissen geclassificeerd? Sarah
3.2. Beoordelingsmethoden Katja
3.3. Socioculturele en etnische factoren bij beoordelen NIET
3.4. Verplegen en classificeren Moniek
Hoofdstuk 4: Verpleegkunde in de psychiatrie G
Inleiding Askje
4.1. Uitgangspunten voor verpleegkunde Askje
4.2. Het beroepsprofiel NIET
4.3. Werken met groepen Katja
4.4. Extramuralisering en ambulante VP Askje
4.5. Het verpleegkundig proces Moniek
4.6. Intuïtie Askje
4.7. Ethisch zorg verlenen Askje
4.8. Overzicht verpleegkundige diagnoses en interventies Moniek
en Askje
pag. 5
,Florence Lamberts
Hoofdstuk 5: aan trauma en stress gerelateerde stoornissen G
Inleiding Ann
5.1. Stress en gezondheid Sarah
5.2. Aanpassingsstoornissen Ann
5.3. Traumatische stressstoornis Ann
5.3.1. Acute stressstoornis Ann
5.3.2. Posttraumatische stressstoornis Ann
5.3.3. Theoretische perspectieven Askje
5.3.4. Behandelmethoden Askje
5.4. Omgaan met mensen met PTSS en aanpassingsstoornissen Askje
Hoofdstuk 8: mensen met aan middelen gerelateerde stoornissen of verslaving G
verplegen
Inleiding Sarah
8.1. Classificatie Sarah
8.2. Verslavende middelen Sarah
8.3. Theoretische perspectieven Sarah
8.3.1. Biologische perspectief
8.3.2. Leerperspectieven Askje
8.3.3. Cognitieve perspectieven Askje
8.3.4. Sociaal culturele perspectieven Askje
8.4. Behandeling Askje
8.4.1. Biologische benaderingen Sarah
8.4.2. Niet-professionele hulpgroepen Askje
8.4.3. Intramurale behandeling Askje
8.4.4. gedragstherapie Askje
8.5. Gokstoornis Sarah
8.6. Omgaan met ... Askje
Hoofdstuk 9: mensen met stoornissen binnen het schizofreniespectrum en andere G
psychotische stoornissen
Inleiding Ann
9.1. Schizofrenie zelfstudie
9.1.1. Ontstaan en verloop Ann
9.1.2. Prevalentie Ann
9.1.3. Diagnostische kenmerken Ann
9.1.4. Oorzaken en achtergronden schizofrenie Ann
9.1.5. Behandelbenaderingen zelfstudie
9.1.5.1. Medicatie Ann
9.1.5.2. Cognitieve therapieën Askje
9.1.5.3. Psychosociale revalidatie Askje
9.1.5.4. Programma’s gezinsinterventie Askje
9.2. Omgaan met … Askje
9.3. Andere schizofreniespectrumstoornissen (vermelden) Ann
9.4. Veelvoorkomende verpleegdiagnoses en interventies Moniek
en Askje
pag. 6
,Florence Lamberts
Hoofdstuk 10: Mensen met stemmingsstoornissen en suïcidale mensen verplegen G
Inleiding Ann
10.1. Type stemmingsstoornissen Ann
10.2. Ontstaan en in stand houden van depressieve stoornissen zelfstudie
10.2.1. Stress en stemmingsstoornis Askje
10.2.2. Psychodynamische theorieën Askje
10.2.3. Humanistische theorieën Askje
10.2.4. Leertheorieën Askje
10.2.5. Cognitieve theorieën Askje
10.2.6. Biologische factoren Ann
10.3. Behandeling van stemmingsstoornissen zelfstudie
10.3.1. Psychodynamische therapie Askje
10.3.2. Gedragstherapie Askje
10.3.3. Cognitieve gedragstherapie Askje
10.3.4. Behandeling van andere stemmingsstoornissen Askje
10.3.5. Biomedische behandeling Ann
10.3.6. Klinische richtlijnen voor depressie Ann
10.4. Suïcide Askje
10.5. Euthanasie NIET
10.6. Omgaan met patiënten met suïcidaal gedrag Askje
10.7. Omgaan met patiënten met stemmingsstoornissen Askje
10.8. Veelvoorkomende verpleegkundige diagnoses en interventies bij Askje
depressie en manie
Hoofdstuk 11: Mensen met angststoornissen verplegen G
Inleiding Ann
11.1. Overzicht van de angststoornissen Ann
11.2. Paniekstoornis Ann
11.3. Gegeneraliseerde angststoornis Ann
11.4. Fobische stoornissen Ann
11.5. Obsessieve-compulsieve stoornis Ann
11.6. Verpleegkundige diagnoses en interventies Askje
Hoofdstuk 12: Mensen verplegen met somatisch-symptoomstoornis en verwante G
stoornissen
Inleiding Sarah
12.1. Dissociatieve stoornissen Sarah
12.2. Somatisch symptoomstoornis en verwante stoornissen zelfstudie
12.2.1. Somatisch symptoomstoornis Sarah
12.2.2. Ziekteangststoornis Sarah
12.2.3. Conversiestoornis Sarah
12.2.4. Nagebootste stoornis Sarah
12.2.5. Theoretische perspectieven Askje
12.2.6. Behandeling van somatoforme stoornissen Askje
12.3. De invloed van psychische factoren op de fysieke gezondheid Sarah
pag. 7
,Florence Lamberts
12.4. Omgaan met mensen met somatoforme stoornissen Askje
Hoofdstuk 16: Mensen met een persoonlijkheidsstoornis verplegen G
Inleiding Ann
16.1. Type persoonlijkheidsstoornissen Ann
16.2. Theoretische perspectieven zelfstudie
16.2.1. Psychodynamische perspectieven Askje
16.2.2. Leerperspectieven Askje
16.2.3. Gezinsperspectieven Askje
16.2.4. Biologische perspectieven Ann
16.2.5. Sociaal culturele perspectieven Askje
16.3. Behandeling van persoonlijkheidsstoornissen zelfstudie
16.3.1. Psychodynamische therapie Askje
16.3.2. Gedragstherapie Askje
16.3.3. Biologische benadering Ann
16.4. Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen NIET
16.5. Omgaan met … Askje
pag. 8
, Florence Lamberts
Hoofdstuk 1: Introductie in de GGZ
1. Inleiding
• Belangrijk van objectief te zijn feitelijke waarnemingen beschrijven zonder
normatief te zijn, zonder de waarneming te vergelijken met eigen mening
• Iemand die in een bepaald opzicht afwijkend is, is dit niet in zijn geheel
• Context is zeer belangrijk
1.1 Hoe definiëren we afwijkend
1.1.1 Criteria voor abnormaliteit
1. Uitzonderlijk gedrag
- Uitzonderlijk gedrag dikwijls beschouwt als afwijkend
- Opzichzelf is zeldzaam gedrag niet afwijkend Bv: er is maar één persoon recordhouder 100
meter vrije slag, hij wijkt af van andere mensen maar dit maakt hem niet afwijkend
- Zeldzaamheid of statistische afwijking alleen is onvoldoende om gedrag afwijkend te
noemen toch vaak een maatstaf die word gebruikt
2. Sociaal afwijkend
- Samenlevingen hebben normen of maatstaven die bepalen welke vormen van gedrag
acceptabel zijn in een bepaalde context
- Normen ontstaan vanuit gewoonten en opvattingen = het zijn relatieve maatstaven en
geen universele waarheden
- Bv: Westerse cultuur Vs. Kannibalistische stam in Papoe-New-Guinea (wantrouwen t.o.v.
mannen)
- Rekening houden met culturele verschillen en generatieve verschillen Bv:
homoseksualiteit werd in de jaren zeventig als een geestesstoornis gezien
- Beslissingen over normaal of afwijkend op basis van sociale normen kan ervoor zorgen dat
je non-conformisten als geesteszieken gaat bestempelen (gedrag op zichzelf staand kan
normaal zijn zelfs al voelen we ons erdoor beledigd)
3. Foute perceptie of interpretatie van realiteit
- Normaal vormen onze zintuigen en cognitieve processen een accurate mentale
representatie van onze omgeving als iemand dingen zit of stemmen hoort dan zeggen we
dat hij/zij hallucineert
- In de westerse cultuur word die opgevat als een onderliggende psychische aandoening, in
andere culturen is het heel normaal in een gebed met god te praten (als iemand echter
beweert god werkelijk te zien/horen rijst het vermoeden van een psychische stoornis)
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
- Persoonlijk lijden door problematische emoties
- Soms zijn angst of depressie normale reacties in bepaalde situaties het aan of afwezig
zijn van bepaalde emoties in bepaalde situaties kan als afwijkend worden gezien
- Heftige emoties zijn niet afwijkend tenzij ze lang aanhouden nadat de aanleiding van de
emoties is verdwenen (als de meeste mensen zich zouden hebben aangepast)
pag. 9
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur florencelamberts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
