Het is een uitgebreid document waarin alle informatie uit de lessen staan, de leesvragen (soms met antwoord) en de vragen van de opdracht. Je kan het gebruiken als cursus om te studeren, voor een samenvatting is het iets te lang (bijna 80p.) Het is perfect om af te drukken (en in te bundelen). Op h...
GESCHIEDENIS VAN DE WIJSBEGEERTE
VAN DE MODERNE TIJD II (4sp)
Prof. de Boer
2021
Margot Vandenbroucke
1
,Inhoudsopgave
Les 1: Nieuwe wereldbeeld ..................................................................................................................... 5
Les 2: Kant, ‘Beantwoording op de vraag: Wat is verlichting?’ (1784) ................................................... 8
Inleiding ............................................................................................................................................... 8
Tekst Kant I .......................................................................................................................................... 9
Leesvragen......................................................................................................................................... 10
Les 3: Kant, Prolegomena tot elke toekomstige metafysica die als wetenschap kan gelden (1783) .... 12
Inleiding ............................................................................................................................................. 12
Tekst Kant II ....................................................................................................................................... 15
Leesvragen......................................................................................................................................... 18
Opdracht............................................................................................................................................ 19
Les 4: Kant, Prolegomena tot elke toekomstige metafysica die als wetenschap kan gelden (1783) .... 20
Inleiding ............................................................................................................................................. 20
Tekst Kant III ...................................................................................................................................... 22
Leesvragen......................................................................................................................................... 25
Opdracht............................................................................................................................................ 26
Les 5: Fichte, Over het begrip van de wetenschapsleer (1794) ............................................................. 27
Inleiding ............................................................................................................................................. 27
Tekst Fichte ....................................................................................................................................... 29
Leesvragen......................................................................................................................................... 31
Opdracht............................................................................................................................................ 32
Les 6: Hegel, Lectures on the Philosophy of World History. Introduction: Reason in History................ 34
Inleiding ............................................................................................................................................. 34
Tekst Hegel ........................................................................................................................................ 40
Leesvragen......................................................................................................................................... 40
Opdracht............................................................................................................................................ 41
Les 7: Feuerbach, Het wezen van het christendom (1841).................................................................... 42
Inleiding ............................................................................................................................................. 42
Tekst Feuerbach ................................................................................................................................ 43
Leesvragen......................................................................................................................................... 44
Les 8: Marx, Voorwoord tot de Bijdrage tot de kritiek op de politieke economie (1859) en Stellingen
over Feuerbach (1845); Engels, Friedrich Engels over Hegel en Marx................................................... 46
Inleiding ............................................................................................................................................. 46
Tekst Marx I ....................................................................................................................................... 49
Tekst Marx II ...................................................................................................................................... 50
Tekst Engels ....................................................................................................................................... 50
2
, Leesvragen......................................................................................................................................... 51
Opdracht............................................................................................................................................ 52
Les 9: Kierkegaard, Of/of ....................................................................................................................... 53
Inleiding ............................................................................................................................................. 53
Tekst Kierkegaard .............................................................................................................................. 54
Leesvragen......................................................................................................................................... 55
Opdracht............................................................................................................................................ 57
Les 10: Schopenhauer, De wereld als wil en voorstelling (1818) .......................................................... 58
Inleiding ............................................................................................................................................. 58
Tekst Schopenhauer .......................................................................................................................... 58
Leesvragen......................................................................................................................................... 61
Opdracht............................................................................................................................................ 63
Les 11: Nietzsche, De genealogie van de moraal (1887)....................................................................... 64
Inhoud ............................................................................................................................................... 64
Tekst Nietzsche.................................................................................................................................. 65
Leesvragen......................................................................................................................................... 67
Opdracht............................................................................................................................................ 69
Examen .................................................................................................................................................. 70
3
,4
, Les 1: Nieuwe wereldbeeld
Overgang scholastiek naar nieuwe wereldbeeld 17e en 18e eeuw:
- Bevrijding van bestaande tradities en godsdienstige (christelijke) dogma’s die als keurslijf
worden ervaren: belang van zelf denken / experimenteren komt naar voren (bv in
natuurwetenschappen). Belangrijk moment: Luther begin reformatie (1517).
- Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de natuur en de verschillende facetten van
het menselijke leven / maatschappij. Copernicus (De revolutionibus 1542); Galilei (1564-1642);
Newton (Principia 1687).
- Feodale samenleving -> moderne staten (algemene wetten als basis voor rationele
beslissingen + zekere mate van volksvertegenwoordiging. Republiek der Nederlanden 1588-
1794; Engelse Commonwealth 1649-1660; Onafhankelijkheidsoorlog VS (1775-1783), dwz vlak
voor Kants essay Kritiek van de Zuivere Rede) – maar formele afschaffing slavernij en
lijfeigenschap in Europa pas begin 19e eeuw en in VS pas 1865. Franse revolutie 1789 dwz 8
jaar na Kants essay. [lijfeigenschap was nog uitloper van feodaal systeem, slavernij niet]
Ontwikkelingen filosofie:
Onder andere: Descartes (1596-1650), Spinoza (1632-1677), Hume (1711-1776): ieder op eigen manier
tegen scholastische metafysica die geënt/gebaseerd is op geloof. Ze vinden allemaal dat de mens zelf
moet onderzoeken wat de waarde is van een hele reeks aan dogmatische vooronderstellingen, kritisch
onderzoek naar alle mogelijke dogmatische vooronderstellingen. Ook Kant (1724-1804): moderne
filosoof, maar van mening dat we niet alles moeten opgeven en bepaalde aspecten uit christelijke
traditie moeten behouden maar in een seculier kader moeten opnemen. Hume meest radicaal wat
betreft traditionele opvatting omtrent kennis. Anderen veeleer hervorming in plaats van revolutie,
binnen nieuwe kader van moderniteit toch aantal religieuze principes behouden: bijvoorbeeld
Descartes behoudt zeker het bestaan van God en onsterfelijkheid van de ziel, Spinoza op zijn manier
ook. Hume daagt alle andere filosofen uit om hun stellingen te funderen, vanuit de gedachte dat dat
in een aantal gevallen iet lukt.
Empirisme vs rationalisme:
Die tegenstelling pas na Kant in gebruik genomen om moderne filosofie in te kaderen. (Want Kant ziet
Locke als een empirist en Hume als scepticus, hij zou beide niet onder ‘empirisme’ zetten.)
Is de zintuiglijke ervaring (buiten) of het denken (binnen) doorslaggevend bij het vormen van begrippen
en het vellen van oordelen? In hoeverre is het oordelen afhankelijk van de ervaring? Empiristen zijn
tegen aangeboren ideeën en mogelijkheid zuiver rationele kennis vanwege gevaar religieus
dogmatisme (er is dan altijd de mogelijkheid dat mensen zich laten indoctrineren). Locke stelt daarom
dat de mens een ongeschreven blad is. Empiristen kunnen kennis enkel verklaren door uit te gaan van
ervaringen en dat we dan via inductie tot algemene principes komen. Rationalisten zijn voor
aangeboren ideeën en voor zuiver rationele kennis (in de filosofie) omwille van universele / a priori
principes in wetenschappen en morele en/of religieuze waarheden. Descartes en Leibniz zijn
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur vandenbrouckemargot. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
