Resume
aardrijkskunde samenvatting 5TSO heel semester 2 2021
- Cours
- Aardrijkskunde
- Établissement
- KSO
aardrijkskunde samenvatting heel 2e semester van 5TSO juni 2021
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
aardrijkskunde samenvatting juni 2021thema 2 het ecosysteem aarde
1) de sfeervolle aarde
1. de 4 sferen
Atmosfeer, geosfeer, hydrosfeer, biosfeer.
2. de geosfeer
2.1 de jonge aarde: van gasschijf naar vloeibare massa
Grote brokstukken trokken kleinere naar zich toe en geleidelijk ontstonden de eerste protoplaneten.
De aarde werd tijdens haar vorming een vloeibare hete bol door de impact van de vele meteorieten, hierdoor kwam
veel warmte vrij waardoor de aarde vloeibaar was.
2.2 de aarde krijgt vorm: de geosfeer van vaste korst, mantel en kern.
- kern: NIFE (ijzer, nikkel)
- mantel: SIMA (zuurstof, silicium, magnesium)
- aardkorst: SIAL (zuurstof, silicium, aluminium)
zwaarste elementen zijn naar de bodem gezakt, de lichtste bleven bovenaan.
3. de hydrosfeer
Waar komt het water vandaan?:
- waterdamp kwam vrij bij het stollen van de aardkorst (vulkanisme). De waterdamp is gecondenseerd en
uitgeregend.
- inslagen van kometen en planetoïden.
4. de atmosfeer: evolutie van giftig naar leefbaar
Hoe vormde de 1e atmosfeer van de aarde zich?; door het afkoelen en stollen kwamen gassen vrij. CO², N²,CH4, H²O-
damp.
Waar kwam het zuurstofgas op aarde vandaan?: bacteriën in de ondiepe zee (stromatolieten) -> fotosynthese
Welke belangrijke gaslaag ontstond uit dit zuurstofgas en wat is de beschermende functie ervan?
-> ozonlaag-bescherming tegen schadelijke UV-stralen (leven op land wordt mogelijk)
, Invloed van temperatuur op aarde sinds het verschijnen van zuurstofgas:
- bij een sterke stijging van hoeveelheid zuurstofgas -> daling temp. -> glaciatie (ijstijd)
- CO² = broeikasgas / O² = geen broeikasgas
- door fotosynthese daalt CO²-gehalte -> temp. daalt.
5. de biosfeer: ontstaan van leven in de oceanen
Stromatolieten: laagjes van bacteriën
5.1 extremofielen wijzen de weg
Extremofielen zijn diertjes die kunnen overleven in extreme omstandigheden:
- extreme koude (mount everest)
- extreme hitte (heetwaterbronnen)
- extreme droogte (zoutvlakte)
- in het donker (grot)
5.2 nieuwe levensvorm ontdekt in Yellowstone
Water is er zo warm: er is een zeer hete magmahaard in de korst
Verschillende kleuren aan de rand van de warmwaterbron: verschillende soorten micro-organismen naarmate de
temp. verandert.
5.3 diepzeeleven rond rokende schoorstenen
Black smokers: vulkanische schoorstenen die zwarte rook uitspuwen, ze bevinden zich in het midden van de oceanen
waar de platen uit elkaar bewegen. Hier bevindt zich een onderzeese vulkanische bergketen. Er bevinden zich veel
mineralen en voedingsstoffen in het warme water, wat een aantrekkingspool is voor leven in oceanen.
waar? In het midden van de oceaan -> daar scheurt de aardkorst open.
5.5 eerste organismen die zuurstofgas produceerden
Stromatolieten: soort rotsen met bacteriën die voorkomen in ondiepe warme zee
-> fotosynthese uitgevonden. (productie zuurstofgas).
2. de aarde als levende planeet
1. Madeliefjeswereld, een eenvoudig ecosysteem
Albedo: het percentage gereflecteerd zonlicht.
madeliefjeswereld: biosfeer + atmosfeer
Biologische factoren Niet-biologische factoren Sfeer
Zwarte & witte madeliefjes Biosfeer
Temperatuur atmosfeer
(ook stralingsenergie van zon)
(negatieve terugkoppeling).
een systeem dat zichzelf
versterkt = positieve
terugkoppeling. Een systeem
dat zichzelf
tegenwerkt/stabiliseert =
negatieve terugkoppeling.
Invloed van madeliefjeswereld op de temp.: er komen meer witte madeliefjes die meer zonlicht reflecteren. Dit heeft
een stabiliserend effect op de temp. wanneer het toch te warm wordt, kunnen ook de witte madeliefjes niet meer
groeien en wordt de planeet te warm voor het leven.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur amber15. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans