Resume
Samenvatting Politiële en gerechtelijke organisatie
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Mijn examen ging heel goed door deze samenvatting!!
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Politiële en gerechtelijke organisatie Prof. Dr. A. VerhageKorte geschiedenis van het Belgische politiewezen (1794 – 1987)
Inleiding: waarom stilstaan bij de geschiedenis van de Belgische politie?
Twee redenen van het belang van de geschiedenis:
1. Inzicht in het verleden draagt bij aan inzicht in de complexiteit van het
heden.
2. Opdrachten van politie én de organisatie van en toezicht op het
politiebestel is steeds gesitueerd in een ruimere socio-politieke en
economische context.
Drie opmerkingen rond de geschiedenis
- Rijke en complexe geschiedenis
- Niet enkel geschiedenis van de misdaadbestrijding
- Hangt samen met de Belgische politieke en sociale geschiedenis
Vier kenmerken van de politiegeschiedenis (rode draden)
1. Grote verscheidenheid enerzijds, onevenwichtige ontwikkeling anderzijds
2. Centrale aansturing enerzijds, lokale (gemeentelijke) autonomie anderzijds
3. Streven naar efficiëntie en effectiviteit enerzijds, legitimiteit en democratische
controle anderzijds
4. Diverse politie-instanties met een eigen ontwikkelingsdynamiek die samen de
politiezorg moeten verzorgen – maar hoe?
1794 – 1830: De Franse en Hollandse erfenis
1794 – 1814
Het Belgische politiebestel zal nog tot aan de hervorming kenmerken vertonen van
het Franse model:
o De burgerlijke republiek: politie hoort herkomst te vinden in burgerij
o Het militair Napoleontisch regime: politiestaat gericht op openbare
ordehandhaving en politieke informatie
kenmerken: militarisering, centralisering, verscheidenheid
1
, Militarisering: discipline en hiërarchie -> gendarmerie
Centralisering: uitbouw gendarmerie, nationale wetgeving
° Uitvoerende macht oefent controle uit (rechterlijke macht bestaat niet)
° Duidelijke aansturing vanuit de staat -> censuur, arrestaties met de
politie als instrument
° Invoering onderscheid administratieve en gerechtelijke politie
Administratieve politie Gerechtelijke politie
Openbare ordehandhaving Opsporen van misdrijven, vaststellen,
bewijzen en verzamelen
Voorkomen van misdrijven Misdadigers voor het gerecht dagen
(preventief) (repressief)
Obv politiereglementen Wie -> politiecommissarissen, veld-
en boswachters, vrederechters,
luitenanten en kapitein gendarmerie
° Joseph Fouché en de idee van ‘haute police’
Minister van Algemene Politie
Haute police: term die aangeeft dat politie ook politieke
informatie moet verzamelen
police basse: focus op criminaliteit
Oprichting Police Secrète (Openbare Veiligheid)
Reden: nood aan verzameling politieke informatie
Taak: inwinnen, analyseren en gebruiken van inlichtingen
d.m.v. informanten en infiltranten
Verscheidenheid: met als belangrijkste korpsen
Corps de la Gendarmerie Police muncipale Garde nationale
Nationale
1798-1809 Vanaf 1789 1800-1810
Later: Gendramerie Administratieve & Voorloper van de
impériale (elitekorps) gerechtelijke taak burgerwacht
Commissarissen, Openbare orde +
veldwachters grensbewaking
Rol burgemeester
2
, Voordeel: verschillende niveaus en verschillende plaatsen
Nadeel: moeilijke informatie uitwisseling, instanties zijn op zichzelf
1815 – 1830
De Hollandse tijd: men nam de Franse erfenis over maar in een mildere vorm, de
‘politiestaat’ werd afgezwakt. De idee van ‘haute police’ wordt wel gehandhaafd.
Politieorganisatie
Maréchaussée Gemeentelijke politie Burgerwacht/schutterij
= Gendarmerie (term was Commissarissen, Openbare ordehandhaving
belanden) veldwachters
Centrale korps in de 1815: toename Bestond uit burgers
Nederlanden gemeentelijke autonomie
Probleem: geen goede verstandhouding tussen elkaar
1830 – 1885: 1ste fundamenten van nationaal gecentraliseerd politiesysteem
1830: Belgische onafhankelijkheid
naar een sterke, gecentraliseerde staat met gemeentelijke autonomie.
Eerste Belgische regeringen: katholieken en gematigde liberalen
2e helft van de 19e eeuw: industriële ontwikkeling
Industriële crisis tussen 1830 en 1885 -> stakingen en sociale onrust
Ordehandhaving was zeer belangrijk
Politieorganisatie
Gendarmerie Leger Burgerwacht Lokale/Gemeentepolitie Oprichting
nationale (grootste korps) openbare
veiligheid
(staatsveiligheid)
1830: Binnenlandse 1830: op Kleine gemeentes: 1830: einde
vervanging van ordehandhaving gemeentelijk landelijke politie haute police,
Maréchaussée niveau (veldwachters) behoud
Grote gemeentes: openbare
bekritiseerde veiligheidsdienst
gemeentepolitie
3
, Kleine rol bij Gebaseerd op Initiatief van Gemeentewet 1836: Bevoegdheden
ordehandhavin een militair de burgerij Burgemeester kan pas in 1998 bij
g korps (wantrouwen preventief beleid wet vastgelegd
) ontwikkelen en heeft
algemene
politiebevoegdheid
Beperkte Steden Taak:
manschappen politiereglementen
toepassen
Strikte 19e eeuw: rol
discipline en verdwijnt
hiërarchie
Weerstand tegen gecentraliseerd politiemodel uit angst voor dictatuur
Eerste pleidooien voor afzonderlijke gerechtelijke politie
1871: voorstel Prins en Pergameni, jaar later wordt er een speciale afdeling opgericht
voor gerechtelijk werk in Brussel maar werd terug afgeschaft omwille van budgettaire
redenen.
1886 – 1914: Militarisering
Eind jaren 80 had men een somber beeld over de politie, de politiediensten waren
gebrekkig. Het was een periode vol sociale onrust en stakingen met slachtoffers.
- Politiek van het sociale verweer
- Versterking van het politieapparaat: opgang van de gendarmerie
Algemeen: tot WO I was de prioriteit openbare ordehandhaving
Politie = instrument om werkende klasse in bedwang te houden
Politiediensten
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studentecrimi. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans