Gastles vruchtbaarheid en vruchtbaarheidsproblemen
Vruchtbaarheidsproblemen
= afwezigheid van conceptie binnen 12 maanden na de aanvang van de kinderwens, mét regelmatige
menstruele cyclus en regelmatige seksuele betrekkingen
Prevalentie stijgt
- 10-15% van de koppels, waarvan 56% medische hulp zoekt
o Toegenomen leeftijd vrouw bij eerste kind
o Overgewicht, obesitas
o Toenemende prevalentie van SOA’s
o Mogelijke daling van spermakwaliteit: aanwijzingen maar niet echt duidelijk
o Impact van stress en druk op coïtusactiviteit en frequentie
o Meer overlevers na kanker: bv. chemo heeft impact op eierstokreserve
Vruchtbaarheidsbehandelingen
- Steeds meer mensen zoeken naar een diagnose en een behandeling
- Wetenschappelijke ontwikkelingen nieuwe opties: ICSI, cryopreservatie, TESE, PGD, …
- 7,5% van kinderen verwekt door medisch geassisteerde bevruchting
- 1 vrouw op 13 wordt op een niet-natuurlijke manier zwanger
Oorzaken
Psychologisch:
- Emotioneel (woede, verdriet, schuld, angst..) / problemen met zelfrespect, identiteit, geloof
- Sociale effecten: relationeel, seksueel, netwerk
Leeftijd:
- Vlaamse moeders krijgen hun kinderen (te) laat: stijgt jaar na jaar
- Ovariële reserve daalt met de leeftijd
o Baby wordt geboren met een poel follikels: +- één miljoen
o Puberteit: regelmatig ovulaties enorm verlies aan follikels
o In reproductief leven: slechts 500 follikels
o Vrouwen zijn NIET reproductief tot menopauze: tot +- 10j voor de menopauze
- Maandelijkse zwangerschapskans (MFR) daalt met de leeftijd van de vrouw
o Normaal: 15-20% op 25 jaar vs 10% op 35 jaar
o Daalt met duur van infertiliteit: max. 10% kans na 1j., 5% kans na 2j.
- Cumulatieve zwangerschapskans (CPR) = cumulatieve effect van MFR
o Tot leeftijd van 25 jaar: 85% per jaar, 93% na 2 jaar
o Na leeftijd van 35 jaar: 60% per jaar, 80% na 2 jaar
- Kader: maximale leeftijd van vrouw waarbij ze moeten starten om een gezin te beginnen
, Vruchtbaarheidsproblemen aanpakken
Beslissen tot behandeling
- Geschatte MFR na diagnostische fase beslissing tot al dan niet een behandeling
- Doel: behandeling heeft hogere zwangerschapskans per cyclus dan geschatte spontane MFR
- “expectant management” = nog geen behandeling, we gaan gewoon wat afwachten
Rol van de arts
- Fertility awareness en info geven over MFR en CPR
- Diagnose stellen, evt. expectant management
- Emotionele support verlenen: stress-subfertiliteit
- Advies over de start én de stop van een behandeling
Vruchtbare periode
- Bevruchtend vermogen sperma: 24-48u, eicel: 12-24u
o meest vruchtbare periode = ovulatie – 1 dag
o = dus afhankelijk van de lengte van de menstruele cyclus
Zélf de vruchtbaarheid verhogen (preconceptioneel advies)
- Normale BMI, beweging
- Dieet: foliumzuur 0,4 mg (4 mg als er hoge prevalentie is voor een open rug)
- Rookstop + minder dan 6 units alcohol per week
- Resultaten van doorgemaakte infecties bespreken / vaccinaties adviseren
- Vermijd teratogene farmaca
Oorzaken van infertiliteit
- 1/3 man, 1/3 vrouw, 1/3 gecombineerd
- Vaak gecombineerd of milde mannelijke + vrouwelijke factoren
- Zelden 100% infertiel tenzij sterilisatie, azoospermia, amenorrhea, prematuur ovarieel falen…
Oorzaken vrouwelijke infertiliteit
- Ovulatoire dysfunctie : problemen met de cyclus
- Tubaire factor: problemen met de eileider
- Endometriose in klein bekken
- Uterus (cervix)
- Genetisch
- Stress/psychogeen
Onderzoek bij de vrouw
Anamnese
1. Leeftijd 6. Familiaal en genetisch
2. Ethniciteit / ras 7. Menstruele cyclus
3. Duur van de infertiliteit 8. Seksuele anamnese: coitus frequentie …
4. Stabiliteit van de relatie 9. Verloskundige en medische geschiedenis
5. Beroep: toxische stoffen, stress,… 10. Psychologisch en lifestyle
Klinisch onderzoek
- BMI
- Endocriene functies
- Bloeddruk, borstonderzoek
- Onderzoek van vagina /cervix / abdomen (evt. Bimanueel pelvisch onderzoek)
Gynaecologische echografie
Ovulatoire functie / Uteriene functie / Tubaire functie /Pelvische functies
