Les 1 arhciheorie
inleiding deel 1
0min legt uit hoe vak tewerk gaat
Paardigma; denkbeld toen leefde disocur evolueert nr meer paradigma; over bep thema,a rhci op
zihc en blik op arhic
Telkens 2trkdtrn lrern
Tegen volgende les sola en crimson lezen en herlezen; dn toep en verrdeigen vn stellingen, afb
zoeken en woordenschat oefnen!! Op exmaen komt aan bod woordenschat teksten op examen!!
Periode na wo2 periode ewaarin modernism in vraag, 60-70 zien we aantal groepn postmodernismen
uitegsproekn relatie met
Vooruitgaan was belngjk modenrisme na wo2nt meer ervaren, modernisme te maken emt aandahct
r egsch, probern ges weer op kaart te maken, tot uiting met teksten; shreef oecr ny ebdrijgt door
expanise drang vn ny, econimisch maekn, grote highway, tunnels..d rijgende intij sjacobs, centrum
lmanahttan berdeigen door eest en grenage village komen en jane jakobs verzette zich vr kwialietvn
strata kritiek
Boek archi vn stad, vorùmemoijk kwaliteit vnstad als soc gegevn , hoe archi achtergrond vormt v
tsad, pleidooi vr toevogingen vn stad op continuemanier starten vanadf ebstaand , dr rossi
Venturi shcreef over functie, ande blik op gebowen die tidens hoogdagn vn modernisme, le
coerbuzier vade vn purismen zuiver wil, evnturi guing in arhci vn le corbuzier nt eenhed enen
envouw, ander keek n kahn en flwrghit, contradicyioes uitvergrote in arhci = postmlidernisme,j vor
vn rosisi gaing over in postmoderisme
Kriteik akl gefaalsd functionalisme, italiaanse vorogangers vn rossi, zagen erfejis vn wo2;
concnetratiekmp wa sroduct vnmodeisme; functionele aarchi, zagen waartoe archi i stata was,
uitdrukking geeft ntr vraag vn functie; archi deed weiing meer dnvraag in te lossn; veeneging vr arhci
zie n als functie; idee vn funcite over boord gooien, besmet met wo2: functiolose, auotnoe arhci, nr
zihzelf verwijzen, arhcinem klemton op vorm, tektoniek, uitvering vn dragstruct.., zie je ook bij
eisenman in vs, spaje bij morales nbegint in 60 tt ehct uiting jaren 80, brder vanaf jaern 90; 70-80
verwijzen rn zichzelf, hoegft n per se s nelevig dienen;bredere isei ; onwikkeling vnautomnoom nr
ssamenleving door koolhaas nr oma; postmodernisme, leek matshc engagement vn mderniten te
vedwdijne, wilenden smanleving verbeteren, archi als instrumetn vr vooruitgang vorm te geven, na
oorlog klemtoon p autonomie, uitegsproken maatsch valt wge; is shcijn, nog ârtivcipati ebevweingen
hadden inv, laatt els laete jaeren 90 binne dit disours is engagement terug, vndg zein we ze in combi
met autonome in werkn vn DOGMA maatshcppelijke utgsproekn, reltize vn autonomie en politiek,
archi akn verwizen nr zichzelf en wijzen nr politiek als engagetn; tekst vn wonen; pol geets gekoppeld
aan discussie vn vorm is terug, lijn in cursus zit, nz terug kijken in tijd nr periode vn modernism voor
wo2; warlee errchi i diaoog agan emt modernisùe; kenmerken;
• Duiding evrleden vb gropuisn, bauhaus, ecletisch
• Utiopisch dimensie, ideologie, arhci in stat vr vorouitgang vormgenven en stutern, werkt eme
eaan bereiken vn utopie op rechtstraeeks manier
• Geloof vn moraliteit ne maakbaarh vn mens vb le corbusier keizen archi of erevoltite, kon
opstand vn arvbieder spol door odenrkomen tergvn, dus gn noodzaak aan opstand; mens
kneden in rchting, meer volgzaam en midner evolmutionair ammken
, • Gelof un univerliateit vb plaatsloosheid, erde metfusyicshce term, alles maak deel vn grote
gheel, geloof i vooruitgang was gangbaar, ogelsoten binnne grote gehel, is eendimensionala,
een heldenpleijl vn verlden n toekomst, alle denkebeelden maken deel vn beeld, gaat terug
nr oude grieken
• Raitonalitei en voorqplebarheid vb van der rohe, als ze opdrachtnrekgen op vorhand vanuti
ratio al ideaal opl tn voro schuiven vb paviljoen type, korentype, ratoinel voorafspoiegeling,
tope op lekken id werld, complexiteit maakt nrt uit,
• Fnuctiescheiding, odnershc tss wonen, werken, ontspanne, in gebiouw te zein vn el
corbusoer, later odnerschie midner duiedliljk
• Paatslosheid vb paviljoen of toen vn mies kan oevral op de werld staan, lokale context is
midenr belangrijk, strakek en envoudige vorme
• Modenrisme was in tehel moeilijk raionaael wan t functionzz vb mis es was artoneel vb rum
fabivana en national agllery tov functionalistishc houdin tstart vanaf laatshcppij, meiers 2e
deirecter bauhaus, aanhanger functionalimse, archi is uitdrukking vn vraag evn smaenlevinjg;
groot evshcil, neiging onde modernismse te setekn, si eig complexer
• Vreshc tehotie en praktijk; le corbusier funcitescheiding in praktijk i therm comppelxer dn dat
Gebouw mies; paviljoen ratioanlistisch, door coperfiel inrestuaatoe
Nellefabrek ts sratioenel en functionalisme; hodege verdiepen en paddensteol kolom; rationeel
principe enev snede, laat evel pùogelijkedne toe vb eilms; paviljoen vben bacardi bij avn nele
ratioanal pricnipe laat veel omgelijkehden toe, ok funcitonalistisch trkken vb transport banden,
kromming in poortgebouw, tlaat directuer kijk t oevr terien menegelinvn rationeel functinalism
Duiker en bijvier, snatorum in hilevrsum, ondetworpen vr keien speciefiek doelgoep; arbeider die
actief waren i diamant fabriek, last vn lonegn door delen in te demen, odtwopern vrn gezon worden
in goene omegving, nt enevoudig vr huidig gebruiekr nu mee omgan is functionaalistisch
Hâring is functianlisitch; koeienstal, elk dier heeft specieieke plek, oeragnisch egbouw indialoog met
omgevinjg, elk plek met bep licht, mozilijk vr egbrouw anders te gaan invullen
Na wo2, burgerweshouse vn aldo van dijck, modenrisme mensleijek zicht egevn, nt meer abstratc op
vooruitgang, gata in dialoog emt mens n wil op amat vn mens, kleinschalig wordt eblangrijk vb
smitson, bagma, willis en woods, van eijck, carlo; losse groep die gemeen haden archi emnskeijk
gezicht geven,, kijken tnrverlend , vaneijck interse organiosatie vn stammenen antorpologie, afrika
hoe omagan mùet ruimte, archi vn strcityuralisme, ondeden verwijzen rn grote strcut, huizen zijn
elefgroepn als deel vn groetstruct, op maat vn gbewoner, hier kineren die ops trut smaenlevin lev
In itlaie kritiek op modernisme vn onvtweprers die verwijzen nr velden enelement incorptoen in
hoop ebter communicern dn modreisme bbpr, velasca, modernisten wiledne mersn i hoke sduwwen
en zij heir wilden i conectie gan met ubliek vn verledne
,Venturi huis ontworpen vr moeder, modern raam me bandram knippoog corbusie, ornametrnnin als
klassik, zadledak nr ander vewijzen dn modernisme; boek egschreven warun hij vb gig opzoek
En bij volgelingengewezn, jaen jacobs journaliste die stadleven ebschreef
Rossi cntuniuteit vn verlden enstad als ahctergrond wartegen leven aspeels
Reactie na wo2: rectaie die voor vorm aren, manier vn comunitatie tov plubliek dmv vorm, betkenis
wel vcruicall, types blootleggen , idelaen vn unievrslee n vooruitgang gingen nt meet op, eto wa
svrutgang eglijk tot hiolocaust dus voruitgang si heirtoe in staat, erover nadneken
Arch vernieuwen d-van,af theorie, rossie en venturi bouwden en shcreven boeke, ande mensen die
arhcipol ehaden, gingen nt bouwen, mr denden kritisch werk µ
1966 kon vorut n archi, ebweging gang vn archi dn vel gingen bouwen architheotie werd wvolwassen
is gelocaliseers, ventite, am oostkust, tudelt;archi assa mlonderemkoolhaas studeet, bekaert, select
egzelschap, igroep met veel inv op helft 2e0 eeuw, evwijzen rn stroming, neoratioanlisme, stroming
die groeit= tendens, typologishce enalidne, dui, lux brusse
Postmodenrism.. garves
Colin rowe shcref boek boek komaf maken met utopisch vn modernisme emt universele, ciie..
tekeningen en teksetnwaar ze bep elemtn aenbrneegn ecombienren op ebp schaal, palnenn vn
wxjken of parken met gronplaanne combienren op neiuwe lpek; ow arhci, nt owv maatshcppij invl vn
whits; eisenman,hadeoe.. ny 5 , autonoom vanaf arhci te wserk gan vilala vn20-30 le courbyusier
uiteen halen en opnieuw wmsnet
Conetxtualiseme; elemen uitomgevin en opniw vb james stirling, nt nekel nt conetx ten ook
arhcihges op zeo, nt zaken, barchte kement opa parte manier smaen
Auotomie, terugekern thema
Connett,; autonomievervorm vb van severn…
, Periotheprtisch beinvleo dr manfreid vb micheal haze verwijst er og nr, hij ah ghet ovronmogelijkheid
vnarhci die, arhci is procd vn kaiptalistich ewerld, veel navolgelingen, gebouwwen maken vr ten toon
te stellen tn bouwen, autonomie heeft ok idelioeg kritiek , ook bij filosofen v nfarnkfurt halen,
aanzien na wo2; is het moglijk om ebizg zijn met emancipatie in kapitalistishce werld, vs kritische arh;
autonoe vorm tov europa vrm vn ideologie
inleiding deel 2
ald rosi, begraafplek, rosisi vromelijk denken oerveormn , heieligom unrenplaatsen, ande rlpan, muur
ronvn bebouwing, aantal delen gerealiseerd, vomr bn idelae, combo vn neoratioaniolme vanaf ratio
en surrealisme, de chirico, shcildeijr, verwijst nr heikligdom nr beeld rehct, stuk vn eru aan rome
gebouwd dr musolini, past erin id ramen, rossi was gn facist, mr communsitishc trejkken,
rationalitiche arhci ontdaan vnander pol trekken, klemtoon vn autonomie, elementen uitverleden
met kwaliijke conotatie zonder slehcte ebdoelingen
theraet ins spanje rond jaar 0gerstarueerd in 89 door garssi, faant idee vn continuiteit, rom tehoetr
of there r85 is iedem gn gaten opm fudeamente resten evrder te bouxen zonder aftsand of contrast,
geod zien wle vinde, zoek zelf de continuiteit tot consternatei vn moniumetenzorg; gn odnershceid
dzt vermedl is in chartre vn ventie
neorauianoitsch; om ungers huis zonder funcite; alles kan, vroeger onterpen vn hem warne midner
hard, aleter deed het wel
more in enx orleans; project vr it egeenshc; centrim wa sbraakligegdn, polein gemakt, laars it te zien
o rgindllan, alrpen zijn de trappen errond halve boog, veel ornamene, postmodern gebruikt alles
doreenj, voeght nog emet dn kapitelen toe, post mod orde in crhoom, humor toevoegen,
watrepsuwer, op eigen egzicht; dueidleijk
graves gebouw wordt kapiteel, comunictai ver breed puibleik; klassiek ord doet meest spreken,
verweken in gebouwen
eisenman house vi, beinvleod dr filofsie vn jacque deida, beinv dr gelijktijdig aanwezieg en utsteleln
vn zaken, vewijzen nr treksten en aintertejstualisteir, door connetcie oordel enzijn vd tekst wrtd
uitgetseld, verwijzen nr hcterliggende azkln, eisen,man evrtaalde deze in arhci, huizen vn 1970;
vewijzingen rn vroger filosofie en aletr nog extremer, archi elemetn ledn leven vb kolom over gedim,
meot nt s dragen zen zijn del aanweizg typisch derida; wat betekenis en wat aanweizg, is kolom, ler
werkt nt als kolom, isdme rossi, huis vn facisten in como, eisenman is beginnen varieren uiteen halen
gevelvlak en assen vershciven, gn rpobleme acteis obv gebouw vn fascisten, arhci is iset autonoom
sterling contexttualisern geinsop dr colin rowes maakt musemu instutagrt gren sconetxt
enpostmodernisme waar neiging is, voegt aken smaen, breoger ontweprn vanuit context, nu
ntwerpn die hij oevrneemt wordne helderder, dus neiging postmodernisme owv klasseike ekelnt,
gebouw op gareg emt odoorzicht
taaldliosoe tupei aken 80, modenisme gata oernaratieven vb voruitgang, neisneman ebndrut
vershcileln geinso dr derida,bernars tschumi is ook geisniprerd r hem invloed taal filosofie bi rossie
en veturi, theorir die arhci ebnderne als tekne syst elk del vn groet syst zols an eijkvk, late jarne 70
80 post strcut syst al s decnstrcute, herdelre logica en syt dooreen halen; archi als teksne gelzen wil
wordne nr arhci als grammatica, autonoom syst op zich vb eisenman, arhci wortd auonoom, gn logica
mr oogica op zoch eisneman zeokt nr porcesen op zoch en gooit ze doorene
stchumi, la vilette, plek vn recretie; 3lagen opeen opp, vorkomt uit context, eprcelegrans erop; veld
vn punten volgesn raste: rode blokje s en erboven suyst vn lijen elek auonome logica zkeer aster,