Micro-economie
Table of Contents
VRAAG EN AANBOD ...................................................................................................................................... 7
VRAAG ................................................................................................................................................................. 7
De vraagcurve ............................................................................................................................................... 7
De marktvraag .............................................................................................................................................. 8
AANBOD ............................................................................................................................................................... 8
Aanbodscurve ................................................................................................................................................ 8
MARKTEVENWICHT (AANBOD EN VRAAG SAMEN) .......................................................................................................... 9
ELASTICITEIT ........................................................................................................................................................ 10
Elasticiteit van de vraag .............................................................................................................................. 11
Midpoint methode ...................................................................................................................................... 11
Calculus methode ........................................................................................................................................ 11
Soorten vraag curves in verband met elasticiteit ........................................................................................ 11
De prijselasticiteit van de vraag en zijn determinanten .............................................................................. 12
De variëteit van de vraagcurves .................................................................................................................. 12
DE TOTALE OMZET EN DE PRIJSELASTICITEIT VAN DE VRAAG ........................................................................................... 13
KRUISELINGSE PRIJSELASTICITEIT .............................................................................................................................. 14
INKOMENSELASTICITEIT .......................................................................................................................................... 14
Categorieën van inkomenselasticiteit ......................................................................................................... 14
AANBODSELASTICITEIT ........................................................................................................................................... 15
De determinanten van elasticiteit van aanbod ........................................................................................... 16
VRAAG, AANBOD EN ELASTICITEIT ............................................................................................................................ 16
Back of the enveloppe berekeningen .......................................................................................................... 16
Vraag en aanbod =/ gelijk ........................................................................................................................... 17
BEPERKTE CONSUMENTEN KEUZES.............................................................................................................. 17
CONSUMENTENGEDRAG......................................................................................................................................... 17
PREFERENTIE VAN CONSUMENTEN ........................................................................................................................... 18
Preferentie map en indifferentie curve........................................................................................................ 18
Indifferentie curve ....................................................................................................................................... 18
DE NUTSFUNCTIE .................................................................................................................................................. 19
MARGINAAL NUT .................................................................................................................................................. 19
MARGINALE SUBSTITUTIEVOET ................................................................................................................................ 20
Dalende marginale substitutievoet ............................................................................................................. 21
Convex preferenties en de MRS ................................................................................................................... 22
NIET-STANDAARD VORMEN VAN INDIFFERENTIE CURVES ............................................................................................... 23
BUDGETRESTRICTIE ..................................................................................................................................... 23
Voorbeelden van wijziging in prijs en inkomen ........................................................................................... 25
BUDGETRESTRICTIE ............................................................................................................................................... 25
BUDGETRESTRICTIE EN MARGINALE SUBSTITUTIEVOET .................................................................................................. 25
KEUZEPROBLEEM CONSUMENT ................................................................................................................................ 26
Keuzeprobleem consument met perfecte complementen ........................................................................... 26
Wiskundige consumenten keuze ................................................................................................................. 26
Keuzeprobleem consument met perfecte substituten ................................................................................. 28
Keuzeprobleem consument met een stijgende MRS ................................................................................... 28
HOOFDSTUK 4: VRAAG ................................................................................................................................ 29
BEKOMEN VAN INDIVIDUELE VRAAGFUNCTIES ............................................................................................................. 29
Grafisch afleiden van vraagfuncties ........................................................................................................... 29
WISKUNDIG AFLEIDEN VAN VRAAGFUNCTIES .............................................................................................................. 30
EFFECT VAN EEN STIJGING IN INKOMEN ..................................................................................................................... 32
Effect van een budget stijging (ICC, verschuiving in vraag curve en Engel curve) ....................................... 32
DEFINITIES VAN GOEDEREN VOLGENS INKOMENSELASTICITEIT ........................................................................................ 33
INKOMEN CONSUMPTIE CURVE EN INKOMENSELASTICITEIT ............................................................................................ 33
,Micro-economie
HOOFDSTUK 5: CONSUMENTEN WELVAART EN POLICY ANALYSE ................................................................ 34
NIET GECOMPENSEERDE CONSUMENTEN WELVAART .................................................................................................... 34
CONSUMENTENSURPLUS ........................................................................................................................................ 34
CONSUMENTENSURPLUS ........................................................................................................................................ 35
MODEL VAN ARBEID VERSUS VRIJE TIJD ..................................................................................................................... 35
ARBEIDSAANBOD CURVE FUNCTIES ........................................................................................................................... 36
TERUGBUIGENDE ARBEIDSAANBODSFUNCTIE .............................................................................................................. 37
HOOFDSTUK 6: ONDERNEMINGEN EN PRODUCTIE ...................................................................................... 37
EIGENDOM EN BEHEER VAN BEDRIJVEN ..................................................................................................................... 37
PRODUCTIEFUNCTIES EN -OUTPUT ............................................................................................................................ 38
Productiefunctie met 1 variabel input ......................................................................................................... 38
MARGINAAL PRODUCT VERSUS GEMIDDELDE PRODUCT (AP) ......................................................................................... 38
Productiefunctie met meerdere variabele inputs ........................................................................................ 39
Productiefunctie met 2 variabele inputs ..................................................................................................... 39
Horizontale planes ...................................................................................................................................... 40
HELLING VAN EEN ISOQUANT .................................................................................................................................. 40
PRODUCTIE- EN NUTSFUNCTIES ............................................................................................................................... 41
SUBSTITUEERBAARHEID VAN INPUTS ......................................................................................................................... 41
ELASTICITEIT VAN DE SUBSTITUTIE ............................................................................................................................ 42
SCHAALOPBRENGSTEN (RETURNS TO SCALE) ............................................................................................................... 43
Stijgende, constante en dalande schaalopbrengensen (RS) ........................................................................ 44
GEVARIEERDE SCHAALOPBRENGSTEN ........................................................................................................................ 44
PRODUCTIVITEIT EN TECHNISCHE WIJZIGINGEN ........................................................................................................... 44
KOSTEN ....................................................................................................................................................... 45
HET METEN VAN DE KOSTEN ................................................................................................................................... 45
ECONOMISCHE WINST VERSUS BOEKHOUDKUNDIGE WINST.......................................................................................... 45
Voorbeeld .................................................................................................................................................... 45
MINIMALISEREN VAN DE KOSTEN ............................................................................................................................. 46
MINIMALISEREN VAN DE KOSTEN ............................................................................................................................. 46
MINIMALISEREN VAN DE KOSTEN ............................................................................................................................. 47
VAN DE PRODUCTIEFUNCTIE NAAR DE TOTALE KOSTENCURVE ......................................................................................... 48
Voorbeeld Cobb-Douglas Production function ............................................................................................ 48
VERGELIJKENDE STATISTIEK ..................................................................................................................................... 49
FACTOR PRIJSWIJZIGINGEN ..................................................................................................................................... 49
HOE LR-KOSTEN VARIËREN MET OUTPUT ................................................................................................................... 49
Voorbeeld Cobb-Douglas Production Function............................................................................................ 50
TOTALE, GEMIDDELDE EN MARGINALE KOSTENFUNCTIES ............................................................................................... 50
ECONOMIES EN DISCONOMIES OF SCALE .................................................................................................................... 51
Gemiddelde kost en (dis)economies of scale ............................................................................................... 51
Returns to scale & economies of scale (link met Ch. 6, productiefuncties) ................................................. 51
MINIMALISERING VAN DE KOSTEN OP KORTE TERMIJN .................................................................................................. 52
MINIMALISATIE VAN DE KOSTEN OP KORTE TERMIJN MET ÉÉN VARIABELE INVOER .............................................................. 52
KORTE TERMIJN VRAAG INPUT VERSUS LANGE TERMIJN VRAAG INPUT .............................................................................. 52
De verschillende maatregelen van de kosten op korte termijn ................................................................... 53
KORTE TERMIJN KOSTEN ......................................................................................................................................... 53
RELATIE TUSSEN LANGE EN KORTE TERMIJN KOSTENFUNCTIES ........................................................................................ 54
Korte en lange termijn totale kostenfuncties .............................................................................................. 54
Lagere kosten in de lange termijn ............................................................................................................... 55
KOSTEN VOOR HET PRODUCEREN VAN MEERDERE GOEDEREN......................................................................................... 55
ERVARINGSCURVE (LEERCURVE)............................................................................................................................... 56
COMPETITIEVE BEDRIJVEN EN MARKTEN..................................................................................................... 56
PERFECTE CONCURRERENDE MARKTEN: KENMERKEN.................................................................................................... 56
DE WINSTMAXIMALISATIEHYPOTHESE ....................................................................................................................... 57
,Micro-economie
Winstmaximalisatie..................................................................................................................................... 57
Winstmaximalisatie: outputbeslissing ........................................................................................................ 57
Winstmaximalisatie: shutdown beslissing .................................................................................................. 57
DE OMZET EN WINST VAN EEN CONCURRERENDE (D.W.Z. PRIJS NEMENDE) ONDERNEMING .................................................. 58
WINSTMAXIMALISATIE DOOR EEN PRICE-TAKING FIRM ................................................................................................ 58
WINSTMAXIMALISATIE DOOR EEN PRICE-TAKING FIRM ................................................................................................ 59
WINSTMAXIMALISATIE LANGE TERMIJN VERSUS KORTE TERMIJN ..................................................................................... 59
LANGE TERMIJN CONCURRERENDE WINSTMAXIMALISATIE ............................................................................................. 59
Marginale kostencurve = individuele aanbodcurve..................................................................................... 60
KORTE TERMIJN CONCURRERENDE WINSTMAXIMALISATIE ............................................................................................. 60
KORTE TERMIJN AANBODSCURVE VAN EEN ONDERNEMING ............................................................................................ 61
Korte termijn kosten en aanbod: voorbeeld ................................................................................................ 61
KORTE TERMIJN MARKTAANBOD MET EEN VAST AANTAL IDENTIEKE BEDRIJVEN .................................................................. 62
HET VERKRIJGEN VAN EEN KORTE TERMIJN MARKTSEVENWICHT ...................................................................................... 62
KORTE TERMIJNMARKT AANBOD MET VERSCHILLENDE BEDRIJVEN ................................................................................... 63
KORTE TERMIJN MARKTAANBOD MET VERSCHILLENDE BEDRIJVEN: MARKTSEVENWICHT EN WINST ......................................... 63
LANGE TERMIJNMARKT AANBODSCURVE .................................................................................................................... 64
Waarom blijven concurrerende bedrijven in het bedrijfsleven als ze geen winst maken? .......................... 64
LANGE TERMIJNMARKT AANBODSCURVE .................................................................................................................... 65
BEREKENEN VAN LANGE TERMIJN EVENWICHT............................................................................................................. 65
LANGE TERMIJN CONCURRENTIEEL EVENWICHT ........................................................................................................... 66
HOOFDSTUK 9: PROPERTIES AND APPLICATIONS OF THE COMPETITIVE MODEL .......................................... 67
WELVAARTSECONOMIE .......................................................................................................................................... 67
CONSUMENTENSURPLUS (ZIE PERLOFF, HOOFDSTUK 5) ................................................................................................ 67
CONSUMENTENSURPLUS ........................................................................................................................................ 68
PRODUCENTENSURPLUS ......................................................................................................................................... 68
PRODUCENTENSURPLUS ......................................................................................................................................... 69
PRODUCENTEN SURPLUS ........................................................................................................................................ 70
ECONOMISCHE WELVAAT: CONSUMENTEN EN PRODUCTEN SURPLUS IN HET MARKT EVENWICHT ........................................... 70
Efficiëntie van de markt: drie inzichten met betrekking tot de marktresultaten ........................................ 71
VRAAG, AANBOD EN OVERHEIDSMAATREGELEN .......................................................................................................... 71
CONCURRENTIE MAXIMALISEERT WELZIJN .................................................................................................................. 72
BELEID: VERKOOPSBELASTING (BELASTING OP CONSUMPTIVE) ....................................................................................... 72
BELASTINGEN ...................................................................................................................................................... 73
ELASTICITEIT EN AFWENTELINGSGRAAD (TAX INCIDENCE) .............................................................................................. 74
De afwentelingsgraad (incidence of tax) en de elasticiteit van de vraag .................................................... 75
AFWENTELINGSGRAAD........................................................................................................................................... 75
DOODGEWICHTVERLIES EN DE WINSTEN UIT DE HANDEL ............................................................................................... 76
Determinanten van het welvaartverlies ...................................................................................................... 77
Welvaartsverlies en belastinginkomsten als gevolg van verschillen in belastingen .................................... 78
Deadweight loss en belastinginkomsten als gevolg van verschillen in belastingen .................................... 79
SUBSIDIES ........................................................................................................................................................... 79
PRIJSCONTROLES .................................................................................................................................................. 79
Hoe price floors de marktresultaten beïnvloeden ....................................................................................... 80
Een markt met een price floor (niet bindend vs. bindend) .......................................................................... 80
Hoe price floors (minimumprijs) de marktresultaten beïnvloeden .............................................................. 80
HOE HET MINIMUMLOON DE ARBEIDSMARKT BEÏNVLOEDT ............................................................................................ 80
MINIMUMLOONWET ............................................................................................................................................. 81
BELEID: PRIJSONDERSTEUNING IN DE LANDBOUWSECTOR .............................................................................................. 81
HOE PRICE CEILINGS DE MARKTRESULTATEN BEÏNVLOEDEN ............................................................................................ 81
HOE MAXIMUMPRIJZEN DE MARKT UITKOMSTEN BEINVLOEDEN...................................................................................... 82
Een markt met een price ceiling (not binding vs binding) ........................................................................... 82
Hoe price ceilings markt uitkomsten beïnvloeden ....................................................................................... 82
HUUR CONTROLE .................................................................................................................................................. 83
DE DETERMINANTEN VAN DE HANDEL ....................................................................................................................... 84
DE WERELDPRIJS EN HET COMPARATIEVE VOORDEEL .................................................................................................... 84
,Micro-economie
De winnaars en verliezers van de handel .................................................................................................... 86
De winst en het verlies van een importerend land ...................................................................................... 86
De winnaars en verliezers van de handel .................................................................................................... 87
De winnaars en verliezers van de handel in exporterende EN importerende landen .................................. 87
BELEID: INVOERTARIEVEN & QUOTA ........................................................................................................................ 87
Vergelijking van een tarief met een quota .................................................................................................. 89
DUMPING ........................................................................................................................................................... 89
MONOPOLY PROFIT MAXIMIZATION ........................................................................................................... 90
MONOPOLIE ........................................................................................................................................................ 90
BARRIÈRES VOOR TOEGANG .................................................................................................................................... 90
NATUURLIJK MONOPOLIE ....................................................................................................................................... 91
MONOPOLY VERSUS COMPETITION........................................................................................................................... 92
MONOPOLIEWINSTMAXIMALISATIE .......................................................................................................................... 93
Prijsnemer (perfect concurrerende markt) vs. prijsmaker (monopolist)...................................................... 93
Totale, gemiddelde en marginale inkomsten voor een monopolist ............................................................ 94
Een Monopolies marginale inkomsten ........................................................................................................ 94
WINSTMAXIMALISATIE DOOR EEN PRIJS-MAKENDE FIRM (D.W.Z. MONOPOLIST) ................................................................ 95
WINSTMAXIMALISATIE........................................................................................................................................... 96
Winstmaximalisatie voor een monopolie .................................................................................................... 96
WINSTMAXIMALISATIE........................................................................................................................................... 97
DE WINST / RENDABILITEIT VAN DE PRODUCTIE ........................................................................................................... 98
PRIJSELASTICITEIT VAN DE VRAAG EN DE REGEL VAN DE OMGEKEERDE ELASTICITEITSPRIJS (IEPR) .......................................... 99
Omgekeerde Elasticiteit Prijsstelling Regel ............................................................................................... 100
MARKET POWER AND WELFARE ................................................................................................................ 100
MARKTMACHT: LERNER-INDEX .............................................................................................................................. 100
BRONNEN VAN MARKTMACHT ............................................................................................................................... 101
MULTI-PLANT MONOPOLY ................................................................................................................................... 101
Multi-Plant-Marginale kostencurve .......................................................................................................... 102
KARTEL ............................................................................................................................................................. 103
DE WELZIJNSKOSTEN VAN HET MONOPOLIE: WELVAARTSVERLIES .................................................................................. 104
EFFICIËNTIE VAN DE MARKT: DRIE INZICHTEN MET BETREKKING TOT DE MARKT UITKOMSTEN.............................................. 104
WELVAARTSVERLIES IN EEN MONOPOLIE ................................................................................................................. 105
OVERHEIDSBELEID NAAR MONOPOLIES TOE ............................................................................................. 106
Optimale versus niet-optimale prijsregulering .......................................................................................... 106
PRIJSREGULERING ............................................................................................................................................... 108
....................................................................................................................................................................... 108
TOENEMENDE CONCURRENTIE MET DE ANTITRUSTWETGEVING..................................................................................... 108
PUBLIEKE EIGENDOM .......................................................................................................................................... 108
NIETS DOEN ...................................................................................................................................................... 108
MONOPOLISTISCHE BESLISSINGEN IN DE LOOP VAN DE TIJD EN GEDRAGSECONOMIE ............................... 109
MONOPSONIE ........................................................................................................................................... 109
HOOFDSTUK 12: PRICING AND ADVERTISING ............................................................................................ 110
PRICE DISCRIMINATION ........................................................................................................................................ 110
Uniform price versus price discrimination ................................................................................................. 110
FIRST-DEGREE PRICE DISCRIMINATION .................................................................................................................... 111
Welfare effects of perfect price discrimination: example.......................................................................... 112
Welfare effects of Perfect Price Discrimination: another example............................................................ 112
THIRD-DEGREE PRICE DISCRIMINATION .................................................................................................................. 112
Market Separation .................................................................................................................................... 113
Optimal Pricing with group price discrimination: example ....................................................................... 114
Another example ....................................................................................................................................... 114
Another example ....................................................................................................................................... 115
,Micro-economie
THIRD-DEGREE PRICE DISCRIMINATION .................................................................................................................. 115
Third-Degree Price Discrimination: even more examples ... ...................................................................... 116
SECOND DEGREE PRICE DISCRIMINATION ................................................................................................................ 116
Block pricing: example .............................................................................................................................. 117
Optimal Block Tariff (2 blocks) .................................................................................................................. 117
TWO-PART TARIFF .............................................................................................................................................. 118
TWO-PART TARIFF .............................................................................................................................................. 119
TIE-IN SALES ...................................................................................................................................................... 119
Tie-in Sales – Bundling with Negatively Correlated Preferences ............................................................... 119
Tie-in Sales – Bundling with Positively Correlated Preferences ................................................................ 120
Reservation Prices should be negatively correlated .................................................................................. 120
MIXED BUNDELING ............................................................................................................................................. 120
ADVERTISING ..................................................................................................................................................... 121
Deciding Whether to Advertise ................................................................................................................. 121
How Much to Advertise ............................................................................................................................. 121
How much to Advertise (Dorfman-Steiner model) .................................................................................... 121
HOOFDSTUK 13: GAME THEORY ................................................................................................................ 122
STATIC GAMES ................................................................................................................................................... 122
Game theory and the economics of cooperation ...................................................................................... 122
An overview of Game Theory .................................................................................................................... 122
The Prisoners’Dilemma ............................................................................................................................. 123
Predicting a Game’s Outcome ................................................................................................................... 123
The Prisoners’ Dilemma............................................................................................................................. 124
Nash Equilibrium ....................................................................................................................................... 124
The Prisoners’ Dilemma............................................................................................................................. 124
Capacity Expansion Game ......................................................................................................................... 125
- Spelers: agenten die deelnemen aan het spel (Toyota, Honda) ........................................... 125
- Strategieën: acties die elke speler kan ondernemen onder alle mogelijke omstandigheden
(bouwen, niet bouwen) .......................................................................................................................... 125
- Uitbetalingen: het voordeel dat elke speler krijgt van elke mogelijke uitkomst van het spel
(de winst die in elke cel van de matrix wordt ingevoerd) .................................................................. 125
- Informatie: een volledige specificatie van wie wat wanneer weet (perfecte en volledige
informatie) ................................................................................................................................................ 125
- Timing: wie kan welke beslissing nemen wanneer en hoe vaak het spel wordt herhaald
(simultaan, one-shot) ............................................................................................................................. 125
- Oplossingsconcept van het spel: "wat is de waarschijnlijke uitkomst"? (Dominante
Strategie Evenwicht, Elimineren van dominante strategieën, Nash-Equilibrium) ......................... 125
Dominant Strategy Equilibrium ................................................................................................................. 126
Dominant or Dominated Strategy ............................................................................................................. 126
Dominated Strategy .................................................................................................................................. 126
Finding all pure Nash equilibria ................................................................................................................. 127
Nash Equilibrium Limitations: The Nash Equilibrium need not be unique ................................................. 127
Failure to Maximize Joint Payoffs.............................................................................................................. 128
Nash Equilibrium Limitations: No Nash Equilibrium (in pure strategies) .................................................. 128
Mixed Strategies ....................................................................................................................................... 129
Mixed Strategies ....................................................................................................................................... 129
MIXED STRATEGIES ............................................................................................................................................. 130
MIXED STRATEGIES ............................................................................................................................................. 130
Why People Sometimes Cooperate ........................................................................................................... 131
Sequential Games...................................................................................................................................... 131
Sequential Move Games – Game Tree ...................................................................................................... 131
Backward induction................................................................................................................................... 132
Sequential Move Games – Game Tree ...................................................................................................... 132
Sequential Move Games – Game Tree ...................................................................................................... 133
.................................................................................................................................................................. 133
Investment, Entry, and Exit ....................................................................................................................... 133
,Micro-economie
First-Mover Advantage in the Stackelberg Model ..................................................................................... 133
First-Mover Advantage in the Stackelberg Model ..................................................................................... 134
Signalling ................................................................................................................................................... 134
Strategic Entry Deterrence ........................................................................................................................ 134
Predatory Pricing ....................................................................................................................................... 134
Commitment: voorbeeld ........................................................................................................................... 135
Auctions..................................................................................................................................................... 136
Elements of Auctions: Rules of the Game .................................................................................................. 136
Bidding Strategies in Private-Value Auctions ............................................................................................ 136
Auctions with private values ..................................................................................................................... 137
Auctions with common values: the Winner’s curse ................................................................................... 137
HOOFDSTUK 14: OLIGOPOLY AND MONOPOLISTIC COMPETITION ............................................................. 138
BETWEEN MONOPOLY AND PERFECT COMPETITION .................................................................................................... 138
Four Types of Market Structure................................................................................................................. 138
Types of Market Structures ....................................................................................................................... 138
PRICING & OUTPUT DECISIONS.............................................................................................................................. 139
OLIGOPOLY WITH HOMOGENEOUS PRODUCTS .......................................................................................................... 139
CARTELS ........................................................................................................................................................... 139
Why Cartels Form ...................................................................................................................................... 139
Laws Against Cartels ................................................................................................................................. 140
Cartels ....................................................................................................................................................... 140
MARKETS WITH ONLY A FEW SELLERS ...................................................................................................................... 140
A DUOPOLY EXAMPLE ......................................................................................................................................... 140
A Duopoly Example ................................................................................................................................... 141
A Duopoly Example: Cartel self-interest versus cooperation ..................................................................... 141
COURNOT OLIGOPOLY: ASSUMPTIONS BASIC COURNOT MODEL ................................................................................... 141
COURNOT-NASH EQUILIBRIUM: EXAMPLE ................................................................................................................ 143
HOW DO FIRMS ACHIEVE THE COURNOT-EQUILIBRIUM? ............................................................................................. 143
Cournot-equilibrium versus monopoly equilibrium ................................................................................... 144
HOW THE SIZE OF AN OLIGOPOLY AFFECTS THE MARKET OUTCOME ............................................................................. 144
COURNOT MODEL CAN BE (EASILY) EXTENDED TO NONIDENTICAL FIRMS: DIFFERENT COSTS ................................................ 145
COURNOT MODEL CAN BE (EASILY) EXTENDED TO NONIDENTICAL FIRMS: DIFFERENT PRODUCTS .......................................... 145
THE EQUILIBRIUM FOR A COURNOT OLIGOPOLY ....................................................................................................... 145
STACKELBERG OLIGOPOLY .................................................................................................................................... 146
FIRST-MOVER ADVANTAGE IN THE STACKELBERG MODEL........................................................................................... 147
COMPARISON OF COLLUSIVE, COURNOT, STACKELBERG, AND COMPETITIVE EQUILIBRIA ................................................... 147
BERTRAND OLIGOPOLY (HOMOGENEOUS) ............................................................................................................... 147
SETTING PRICE IN A BERTRAND OLIGOPOLY .............................................................................................................. 148
BERTRAND OLIGOPOLY: REACTION FUNCTIONS AND EQUILIBRIUM ................................................................................. 148
BERTRAND OLIGOPOLY: REACTION FUNCTIONS AND EQUILIBRIUM ................................................................................. 149
BERTRAND: COLLUSIVE DUOPOLY? ........................................................................................................................ 149
PRODUCT DIFFERENTIATION ................................................................................................................................. 149
BERTRAND PRICE COMPETITION – DIFFERENTIATED PRODUCTS .................................................................................... 149
EQUILIBRIUM ..................................................................................................................................................... 151
Cournot, Bertrand, and Monopoly Equilibriums ........................................................................................ 151
MONOPOLISTIC COMPETITION .............................................................................................................................. 151
MONOPOLISTIC COMPETITION: MARKET EQUILIBRIUM .............................................................................................. 152
SAMENVATTING ................................................................................................................................................. 152
,Micro-economie
Vraag en aanbod
Vraag
De hoeveelheid van een goed of product die mensen willen kopen tegen een bepaalde prijs
en alle andere zaken die de mogelijke aankoop kunnen beïnvloeden zoals inkomen,
smaken, voorkeuren, en andere zaken
- Weerspiegelt de bereidheid om te kopen
De vraagfunctie: relatie tussen de hoeveelheid die consumenten wensen te kopen en de
andere factoren die de vraag beïnvloeden
- Eigen prijs
- Prijs andere goederen
- Inkomen
è Deze 3 kenmerken zijn altijd aanwezig in de vraag functie
De vraagcurve
De vraagcurve is een visuele voorstelling van de relatie tussen prijs en hoeveelheid
De wet van de vraag: negatief verband tussen de prijs en de vraag hoeveelheid – wanneer
de prijs van een product stijgt, daalt de vraag naar het product
Er zijn twee mogelijke gebeurtenissen
- Verschuiving op vraagfunctie - wijziging van eigen prijs van het goed
- Verschuiving van heel de vraagfunctie (naar boven of beneden) –
betalingsbereidheid van de consumenten en andere factoren
o Wijziging toeneemt: curve schuift naar rechts
o Wijziging neemt af: curve schuift naar links
Situatie 1: wijziging in eigen prijs
Situatie 2: consumenten inkomen en prijs relaterende goederen
Consumenten inkomen
- Normaal goed: als het inkomen stijgt, neemt de vraag naar een bepaald product toe
- Inferieur goed: als het inkomen stijgt, neemt de vraag naar een bepaald product af
Prijs gerelateerde goederen
- Vervangende goederen: wanneer een daling in prijs van een goed de vraag van een
ander goed vermindert
o Voorbeeld: Coca-Cola en Pepsi
- Complementeerde goederen: wanneer een daling in prijs van een goed de vraag van
een ander goed verhoogt
o Voorbeeld: Gas en Auto’s
,Micro-economie
De marktvraag
Grafisch is dit een horizontale sommatie – wiskundig: voor elk
prijsniveau nemen we de som van de individuele vraag
functie
- Voorbeeld: prijs = 7.4, totale vraag (2 groepen) = 1.3 +
4.6 = 5.9 -> marktvraag
Aanbod
De hoeveelheid die de producenten willen verkopen tegen een bepaalde prijs wanneer we
alle andere zaken die de verkoop kunnen beïnvloeden constant houden
- Voorbeeld: input prijs, overheidsingrijpen, technologie ...
- Weerspiegelt de bereidheid om te verkopen
De aanbodsfunctie: relatie tussen de aangeboden hoeveelheid en andere factoren
- De functie (Qs = S) zal afhangen van eigen prijs van het product, input prijs,
technologie
De aanbodscurve is een plot van de aanbodsfunctie
De wet op het aanbod
- De wet op het aanbod bepaalt dat, voor het overige, de geleverde
hoeveelheid van een goed stijgt wanneer de prijs van de goed stijgt.
Aanbodscurve
De aanbodscurve is een grafische voorstelling van de relatie tussen prijs en hoeveelheid
De wet van het aanbod: het positieve verband tussen de aangeboden hoeveelheid en de
prijs – wanneer de prijs van een product stijgt, stijgt het aanbod van het product
Er zijn twee mogelijke gebeurtenissen
- Verschuiving op aanbodscurve: wijziging in eigen prijs van het goed
- Verschuiving van heel de aanbodscurve (naar boven of beneden): wijziging van een
andere factor zoals input prijs, technologie ...
o Wijziging toeneemt: curve schuift naar rechts (meer aanbod door producers)
o Wijziging neemt af: curve schuift naar links
Voorbeeld: koffie
- Verschuiving op aanbodscurve: aanpassing eigen prijs van koffie
- Verschuiving van heel aabodscurve: aanpassing in de prijs van cacao
o Aanbodsfunctie voor koffie: 9,6 + 0.5 * prijs koffie – 0.2 * prijs cacao
o Initieel: prijs cacao 3 – aanbodsfunctie = 9 + 0.5 * prijs koffie
o Stijging prijs cacoa naar 6 – aanbodsfunctie = 8.4 + 0.5 * prijs koffie
(negatieve impact, omdat het aanbod voor cacao hoger wordt en dus
aantrekkelijker wordt om te produceren dan koffie)
, Micro-economie
Marktevenwicht (aanbod en vraag samen)
Verzamel de individuele vraagcurves om de marktvraag te verkrijgen
Verzamel de individuele aanbodcurves om het aanbod op de markt te verkrijgen
è Maak de (markt)vraag en (markt)aanbod gelijk om een marktevenwicht te verkrijgen
Marktvraag: de som van individuele vraagfunctie (aggregatie)
Marktaanbod: de som van individuele aanbodsfunctie (aggregatie)
Voorbeeld: marktvraag
- 2 klanten: Sabine en Jan
- De individuele vraagfunctie van Sabine is 12 en van Jan is 7, hoewel wanneer de
prijs verhoogt de bereidheid van Sabine om 12 ijsjes te kopen sterker vermindert dan
Jan met zijn 7 ijsjes
- Marktvraag: voor elk prijsniveau moeten we de hoeveelheid dat Sabine wenst te
kopen optellen met de hoeveelheid van Jan
Voorbeeld: marktaanbod
- 2 ijsjes producenten: Hagen en Das
- Voor de prijs van 1 euro wilt Hagen 1 ijsje produceren en Das 0
- Marktaanbod: voor elk prijsniveau moeten we de individuele aanbodsfuncties
optellen van Hagen en Das (in dit geval 1+0 voor prijscategorie 1)
Marktevenwicht: wanneer de marktaanbod gelijk is aan de marktvraag
Grafisch voorgesteld is een marktevenwicht het snijpunt tussen 2 curves – wiskundig 2
vergelijking die aan elkaar gelijk zijn (vraag = aanbod)
- Vraag is 12 – p en aanbod is 9 + 0.5 * p -> omzetten in een vergelijking
- 12 – p = 9 + 0.5 * p -> 12 – 9 = 1.5 * p
- 1.5 * p = 3 -> p = 2
- Als we de uitkomst invullen in de vraag of aanbod krijgen we hetzelfde resultaat (=
marktevenwicht)
Als de prijs afwijkt van het marktevenwicht, kan dit opgelost worden in een vrije markt waar
het automatisch gecorrigeerd worden en gaat het marktevenwicht terug naar het juiste cijfer
Surplus: wanneer de prijs groter is dan het evenwicht prijs – aanbod > vraag
- Er is een surplus aan aanbod
- Producenten gaan de prijs verlagen om de omzet te verhogen en dus zo zich
verplaatsen naar het evenwicht
Rest: wanneer de prijs kleiner is dan het evenwicht prijs – vraag > aanbod
- Er is een te kort aan aanbod
- Producenten gaan de prijs verhogen omdat er te veel vraag is voor het kleine
aanbod en dus zo zich verplaatsen naar het evenwicht
