Macro-economie
College 1: inleiding
Hoofdstuk 2 en 10 vallen weg
Hoofdstuk 9 = zelfstudie
Open vragen op einde slides! Hieruit komen examenvragen
Examen:
- 5tal concepten uitleggen
- Juist/fout vragen (verbeter de zin tot deze juist is)
- Open vragen
- Oefeningen
College 2: Thema 1 – Doelstellingen en instrumenten van economisch beleid
1. De rol van de overheid in de economie
➔ Gemengde economie
o 2 partijen: G (government/overheid – federale, lokale, gewestelijke, monetaire
overheid, enz) en M (marktpartijen – bedrijven, organisaties, ngo’s, individuele
consumenten)
o West-Europese economieën
o Overheid speelt laatste jaren een steeds belangrijke rol
➔ Staatseconomie
o G : enkel overheid als partij
o Meer theoretisch concept: in de praktijk zal je dit zeer zelden tegenkomen (wel
landen die dicht ertegen aan leunen: China, Noord-Korea, Rusland)
➔ Perfecte markteconomie
o M: enkel marktpartijen als partij
o Ook hier meer theoretisch concept, komt nooit 100% voor (landen die er dicht tegen
aanleunen: Verenigde Staten van Amerika)
Hoe kan je de omvang van een overheidssector in een economie meten? (Hoe groot is hun rol?)
2 indicatoren hiervoor:
1. G0 in % van het bbp :
➔ Bbp = bruto binnenlands product (getal dat uitdrukt hoeveel de waarde is van de Belgische
economie)
1
,➔ BBP is de optelsom:
o C (private consumptie)
o I (private investeringen: die ondernemingen doen)
o G (overheidsuitgaven) of G0 (autonome overheidsuitgaven – een bepaald bedrag aan
uitgaven: bv bruggen, wegen, services, leger, enz.)
o E – Z (netto handel: E= export, Z= import)
o BBP = C + I + G + E – Z
➔ We rekenen dus G0 uit als het percentage van het BBP
o Stel bv BBP = 100 en G = 17 -> 17/100 = 17% -> bepaalt de omvang van de
overheidssector in kaart
o Omvang overheidssector jaren toegenomen, laatste jaren aan het dalen (door
centrum rechtse regering)
2. % van de werkenden die bij de overheid zijn
➔ Voor heel België
2. Wat is overheidsbeleid?
➔ Wat?
(Beleid = het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en
bepaalde tijdskeuzen
2
, Economische politiek = het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder wordt
genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie, ordening,
stabilisatie en verdeling te realiseren)
Overheidsbeleid = Overheid stelt bepaalde doelen voorop en wenst die te realiseren door
bepaalde middelen/maatregelen in te zetten en wenst dit, als het kan, binnen een bepaalde
tijdsperiode te realiseren.
➔ Voorbeelden: arbeidsmarkthervormingen, energiebeleid, verhogen en verlagen
bestemmingen, toekennen van subsidies, stimuleren van CO2 reductie, …
➔ Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
o Efficiëntie = doelmatigheid = de goedkoopste manier om doel te bereiken
o Effectiviteit = doeltreffendheid = mate waarin het beleid bijdraagt tot de realisatie
van de doelstelling
o Doelbereiking = mate waarin het doel wordt bereikt
!!! Examenvraag = Leg aan de hand van een zelfgekozen voorbeeld het verschil uit tussen efficiëntie,
effectiviteit en doelbereiking van overheidsbeleid.
Antwoord:
➔ y-as: effect-as : het te beïnvloeden fenomeen bv. aantal jobs, aantal mensen in armoede,
enz. (wat de overheid wil beïnvloeden)
➔ x-as : T-as : Tijdsperiode bv 5 jaar
➔ T0 : net verkiezingen geweest, T1 : einde van de regeerperiode (bv na 5 jaar)
➔ Z = effect zoals het vandaag gemeten wordt, hier aantal jobs: 140.000 bv
➔ Punt d: doelstelling die de overheid op het einde van de regeerperiode graag zou zien: bv
200.000 jobs gecreëerd.
➔ Punt b: Normale groei, groei die je hebt als je als overheid niets doet. Bv. 160.000
➔ Punt c: Aantal jobs na voeren beleid bv 175.000
o Bv loonkosten verminderd, Nachtarbeid vereenvoudigd, Deeltijds arbeid
gestimuleerd, enz.
Terug naar de vraag:
Is het doel bereikt?
Doel = 200.000 op T1, maar je hebt maar 175.000 : NEEN, doel is niet bereikt
Is er effectiviteit?
3
, Verwijst naar de mate waarin het beleid bijdraagt tot het realiseren van de doelstelling
Normale evolutie van 160.000 en door het beleid 175.000 DUS JA, er is effectiviteit
EFFECTIVITEIT = AFSTAND TUSSEN C EN B
Is het efficiënt geweest?
Kan je niet afleiden uit grafiek, want je kent de kosten niet
Stel dat het amper iets gekost heeft om de jobs te creëren, zeer efficiënt
Stel 7 miljard aan kosten -> niet efficiënt
!!!Examenvraag: Je krijgt tekening zoals bovenstaande grafiek en leg uit hoe het zit met efficiëntie,
effectiviteit en doelbereiking (tekening waar b=c)
Antwoord: Geen effectiviteit: omdat b het punt is dat je zou hebben zonder iets te doen als overheid,
punt c is punt dat je hebt met iets te doen en hier zit geen verschil in, resultaat blijft hetzelfde of je
nu iets doet of niet. Doelbereiking: Nee, je bent niet dichter geraakt. Efficiëntie: geen uitspraak over
want je zou moeten weten hoeveel het kost. Je kan wel zeggen dat je niet efficiënt was omdat je
niets bent opgeschoven (b=c), dus alle kosten die je gemaakt hebt, zijn overbodig geweest want het
had bij normale groei (zonder overheid) hetzelfde geweest.
Verantwoordelijkheid economisch beleid
➔ Overheid
Politieke overheden + administraties + centrale bank (=monetaire overheid) (dus centrale,
regionale en lokale overheden, maar ook supranationale overheid = Europese instellingen: bv
Europees Parlement, Europese commissie,…)
➔ Kiezers
➔ Parlement
➔ Belangengroepen (bv. vakbonden, milieugroeperingen: bv ABVV, WWF, Unizo, Bond beter
leefmilieu, …)
➔ Buitenlandse instellingen
!!!Examenvraag: Som drie verschillende partijen op die verantwoordelijkheid dragen inzake
economisch beleid
Lezen voorbeelden internationale en nationale organisaties:
4
