HOOFDSTUK 9: DE EERSTE HELFT VAN DE 19E EEUW
HET CLASSICISME/NEOCLASSICISME
Weimarer Klassik p. 32
DE VROEGROMANTIEK
Sturm und Drang
taedium vitae p. 38
Bildungsroman p. 38
Originalgenie p. 57
TERMEN P. BETEKENIS
Weimarer Klassik 32 een vorm van classicisme die geen rechtstreeks uitvloeisel is
van de Franse klassieke poëtica. De Weimarer Klassik vormt
in wezen een reactie op de Sturm-und-Drangbeweging en
de ontluikende romantiek die eruit voortvloeit. We kunnen
het zien als de belichaming van het zeer bijzondere
samenwerkingsverband van 11 jaar tussen Goethe en
Schiller (enkel hun samenwerkingsperiode is Weimarer
Klassik, voor de rest worden beide auteurs tot de
vroegromantiek gerekend).
Sturm und Drang ZIE SAMENVATTING. Is stroming in de Duitse literatuur
tijdens de Verlichting. Schrijvers en dichters uit deze
periode verheerlijken het individu en het genie. Breken met
de traditie, tegen het classicisme gericht (wil meer vrijheid
en autonomie van het individu). Zelfontplooiing en
zelfrealisatie van dichter centraal. Nieuwe esthetica van het
genie: ‘das Originalgenie’
Taedium vitae 38 de levensonlust, de sombere afkeer van het leven (niet
zozeer de levensmoeheid). Werther (<Goethe):
onbevredigbaarheid, Werther is ongelukkig door gevoel van
leegte.
Bildungsroman 38 een ‘vormingsroman’ die handelt over de psychologische
ontwikkeling van de protagonist, die gaandeweg ontdekt
wie hij in wezen is en wat zijn bestaan zin geeft. Wanneer
de protagonist erachter komt dat zijn roeping in het
kunstenaarschap ligt, spreken we van een Künstlerroman.
Originalgenie (<Sturm und 57 de kunstenaar van wie de classicistische esthetica verlangt
Drangbeweging) dat hij wordt geïmiteerd. Is volledig vrij, zijn ongebonden
oorspronkelijke genieën. Moeten de vernieuwde kunst tot
voorbeeld en model dienen.
, DE ROMANTIEK
De Lake Poets p. 65
byronic hero p. 70
hybris p. 73
Universalpoesie p. 78
Biedermeier p. 85
Het Risorgimento p. 106
de romancero p. 111
Sehnsucht p. 118
Weltschmertz p. 118
mal du siècle p. 118
TERMEN P. BETEKENIS
De Lake Poets 65 eerste generatie van de romantiek in de Engelse literatuur.
Term is bedacht door een Schotse krant, is aanvankelijk
pejoratief en verwijst (eerder ten onrechte) naar de
hypochondrische sfeer die soms in de gedichten van deze
dichters hangt. Dichter Wordsworth (zie namenlijst).
Centraal staat de organische eenheid van de mens met de
natuur (vooral bij Wordsworth, de mens is bij hem de
‘gewone mens’). Hun poëzie is veelal introspectief en semi-
autobiografisch.
Byronic hero 70 <Lord Byron. Is een soort contractie van meerdere mythische
figuren zoals Don Juan en Faust, in steeds wijzigende doeringen.
De echte ‘byronic hero’ is Byron zelf: trots cynisch,
stemmingswisselingen (extreme haat-diepe affectie),
melancholische ziel en eenzaam hart. Is een bepaald type
‘romantische held’. Don Juan is dus een versie van de ‘byronic
hero’: is mengeling van goed en kwaad, avontuurlijk, heldhaftig,
uit op seksueel genot zonder rekening te houden met gevoelens
van anderen. Ondanks moreel verwerpelijke ingesteldheid toch
sympathie van lezer, omwille van zijn energie maar ook zijn
melancholie en sensitieve natuur.
Hybris 73 hoogmoed
Universalpoesie 78 <Schlegel. Geen scheiding tussen leven en poëzie. Opheffen van
classicistische scheiding der genres, maar ook meer dan dat:
‘Entgrenzung’: ‘ontgrenzing’. Geen genres, moet ook poëzie en
proza, genialiteit en kritiek, kunstpoëzie en natuurpoëzie doen
versmelten. De poëzie levend maken en het leven poëtisch. Geen
wetmatigheden, maar chaos en fantasie.
Biedermeier 85 romantische, Duitse literaire stroming. De Biedermeier
produceert een zeer epigonale literatuur. Bv. Goethe en
, Schiller, romantische dichters uit een overgangsfase. Zijn
burgers (<-> romantici uit vorige generatie: van adel).
Gedichten: burgerlijke sfeer, houden van rust, orde,
bescheidenheid en knusse gezelligheid. Geen te heftige
emoties.
Het Risorgimento 106 de droom van heropstanding van een verenigd en onafhankelijk
Italië, waar vooral het noorden lijdt onder een repressief
Oostenrijks regime. Het verleent aan de Italiaanse romantiek een
patriottisch karakter. Literatuur dient vanaf 1815 vooral om het
moreel van het Risorgimento te ondersteunen en te voeden. Dus
romantische literatuur heeft in Italië ook een sterk vormende en
morele functie.
De romancero 111
een Spaanse bundel met episch-lyrische verhalen en ballades.
Wordt opnieuw opgediept tijdens de Spaanse romantiek.
Sehnsucht 118 de smartelijke (lijdend verlangend) hunkering naar iets
onbereikbaars. Kenmerk van de romantiek. (Het gevoel en de
verbeelding die worden ingezet tegen de rede, kunnen ook leiden
tot een innerlijke chaos en een verlies aan houvast. Het
‘egotisme’ is hierop een antwoord: het ik wordt onderwerp van
zelfonderzoek en uitvalsbasis voor een zoektocht naar persoonlijk
geluk en intense beleving van ieder moment.)
Weltschmertz 118
het gevoel van niet helemaal in de wereld te staan, gevoel van
(‘wereldpijn’)/mal du siècle
diepe droefheid en melancholie, ontstaan door de
onvolmaaktheid van de wereld, persoon heeft gevoel dat de
fysieke realiteit nooit de verlangens van de geest kan bevredigen.
Is een vorm van melancholie die de romanticus bezweert door de
natuur op te zoeken. Door de natuur voelt hij zich geaccepteerd
en kan hij zijn droefgeestigheid kwijt. Verkiest de eenzaamheid.
