SOCIALE INCLUSIE EN DIVERSITEIT
Hoorcollege 1, seminarie 2.
Ontstaan diverse samenleving
Belgische samenleving was nooit homogeen, migratie is van alle tijden. Doorheen de
geschiedenis waren er verschillende migratiestromen in ons land, de diverse samenleving is
niet alleen een feit geworden maar is ook onomkeerbaar.
Migratie is het permanent verwisselen van een vaste verblijfplaats van individuen en/ of
groepen binnen een groter geografisch gebied dan de geboortestreek.
Sinds de 21 eeuw zien wen ook andere patronen:
Pendelen tussen landen (vliegtuigen)
Contact houden met thuisland (technologie)
Door migreren (onderweg zijn, soms jarenlang)
Binnen een groter geografisch gebied dan de geboortestreek, eind 19e eeuw ontstaat de
Natiestaat:
Mensen identificeren zich met een gebied
Eigen regels, wetten en identiteitspapieren die bewijzen dat je behoort tot die natie
Grenzen
In 1830 is België ontstaan als een Natiestaat, tot 1918 was er een beperkte migratie uit
buurtlanden. Tijdens het interbellum (1918)1940) was er een toename van migratie, door
rekrutering van buitenlandse arbeiders voor de steenkoolindustrie. Na WO2 begonnen Duitsers
te werken in de mijnen, toen dat niet meer kon werden dit Italianen en later Polen.
Mensen werkte in enorm slechte werkomstandigheden, zo is een voorbeeld de mijnramp van
Marcinelle in 1956 waarbij er 262 doden zijn gevallen waaronder veel Italianen.
De Italiaanse overheid eiste garanties op veilige werkomstandigheden voor haar onderdanen,
België ging hiermee laks om en de samenwerking brak af. België sluit daarop nieuwe akkoorden
af met Griekenland en Spanje, werkkrachten uit deze werden aangetrokken.
In 1960 wordt Congo onafhankelijk waardoor veel Belgen die in Congo woonden terugkeren. Er
is slechts een beperkte migratie van individuele Congolezen, Rwandezen en Burundezen naar
België komen. Ook is er in de jaren 60 een economische groei in België, er was dus nood aan
werkvolk voor de mijnbouw, maar nu ook spoorwegtunnels, metro’s, snelwegen en haven.
Opnieuw gaat de Belgische overheid Spanjaarden, Grieken, Marokkanen en Turken actief
rekruteren.
1
,In 1974 is er een migratiestop en rekruteringstop door middel van de oliecrisis, men gaat 10
000 mensen naturaliseren waarbij ze een arbeidskaart en een verblijfsgunning krijgen.
Migranten kunnen nu beslissen om te blijven. (Gezinshereniging, eigendom en gemengde
huwelijken, ...) er zijn op dat moment nog geen inspanningen van de overheid om integratie te
bevorderen, men gaat ervan uit dat naturalisatie een voldoende voorwaarde is voor interactie.
De overheid en migranten staken niet veel tijd en moeite in de taal en interactie met elkaar
omdat er gedacht werd dat zij toch teruggingen naar hun thuisland.
In 1981 is 36% van de mensen met roots in het buitenland in België geboren, de
tijdelijkheidsgedachte (= teruggaan naar eigen land) is een illusie gebleven bij de mensen zelf
maar evenzeer bij de beleidsmakers in ons land. De terugkeer is niet zo gemakkelijk als dat het
leek.
In de jaren 90 is er vooral gezinshereniging vanuit landen zoals Marokko en Turkije, er is
Europese migratie binnen de EU-landen van het Schengengebied (politieke en sociaal-
economische unie). De asielaanvragen komen niet meer zoveel uit Afrika en Azië, maar wel
vanuit het Europees vasteland en Midden-Oosten door de Golfoorlog, burgeroorlog en het
uiteenvallen van Joegoslavië.
In de 21ste eeuw heeft migratie nieuwe patronen, complexer als gevolg van sociaaleconomische
en technologische ontwikkeling (internet, vliegverkeer, …). Men hoeft niet permanent te
migreren en ook is contact behouden met het land van oorsprong gemakkelijker.
We leven in een superdiverse samenleving, er is meer diversiteit (kwantitatief) en meer diversiteit
binnen de diversiteit (kwalitatief). Diversiteit is normaal.
Er zijn 3 soorten migratie:
Vrijwillige migratie (= eigen keuze)
Semi-vrijwillige migratie (economische) omstandigheden spelen een dwingende rol
maar het is een eigen keuze
Gedwongen migratie, vluchtelingen of asielzoekers
België kent asielzoekers en vluchtelingen op haar grondgebied sinds het einde van WO2. Het
verdrag van Genève omschrijft de mogelijkheid om beroep te doen op het verbod om uit het
land gezet te worden en naar het land van herkomst teruggestuurd te worden.
De terminologie hierrond is:
Asielzoekers (wettelijke term= verzoekers om internationale bescherming). Persoon die
het thuisland ontvlucht en een asielaanvraag doet
Vluchteling, de status die na onderzoek van de asielaanvraag kan worden toegekend aan
de asielzoeker
In 2016 is er een verdrag tussen Turkije en de EU tot stand gekomen, de EU wou de grenzen
sluiten. Dit betekende dat de grenzen aan de Turkse grenzen dicht konden en mensen vastzitten
in Turkije. De leefsituatie is echter niet verbeterd van deze mensen, er zijn
mensenrechtenschendingen. De vervolging van mensenrechtenorganisaties en reddingsschepen
gebeurt door een aantal Europese landen.
2
, 11% heeft vandaag de dag geen Belgisch paspoort, 19% heeft wortels in migratie.
Een migrant is iemand die een migratiebeweging maakt
Een Immigrant is iemand die een migratiebeweging maakt uit het land van herkomst en in BE
komt wonen
Emigrant is iemand die een migratiebeweging maakt van een Belg naar een ander land
Vreemdeling is iemand met een andere nationaliteit
Er zijn verschillende emancipatiebewegingen in de 20ste en begin 21ste eeuw ontstaan:
Feminisme:
In 1948 kregen vrouwen stemrecht, ook hebben vrouwen sinds 1958 geen toestemming meer nodig
van hun echtgenoot om bepaald beroep uit te oefenen.
Feminisme is een beweging die streeft naar maatschappelijke veranderingen om de positie van
vrouwen te verbeteren. Feminisme is de strijd oor de gelijkheid van mannen en vrouwen en
verzet zich tegen het patriarchaat en seksisme. Feminisme is een denkbeeld: de manier hoe men
kijkt naar de wereld en er zijn verschillende stromingen.
Dit is een beweging die:
Machtsverhouding tussen mannen en vrouwen probeert te veranderen
Streeft om gelijkheid tussen mannen en vrouwen probeert te bevorderen
Streeft naar eliminatie van genderstratificatie en normen die vrouwen beperken
Streeft naar het beëindigen van seksueel geweld en bevorderen van seksuele vrijheid
GENDER:
Het woord gender verwijst naar:
Ideeën, verwachtingen en normen die aan mannen en vrouwen worden toegekend
Verwachtingen over wat het betekent om een jongen of een meisje te zijn
Wat als ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ wordt beschouwd
Welke opties en mogelijkheden we voor vrouwen en mannen zien
Wat het voor een maatschappij betekent om man of vrouw te zijn
Biologische verschillen: sekse Sociale verschillen: gender
Penis of vagina Lang of kort haar
Zwanger of niet Roze of blauw
Wel of geen baardgroei Voetbal of ballet
Teelballen of eierstokken Rokje of niet
Wel of geen menstruatie Brandweerman of kleuterjuf
3
, Er zijn verschillende golven in de geschiedenis geweest:
Eerste (1850-1900) strijden voor vrouwenkiesrecht arbeidspositie vrouwen en bescherming
sekswerkers
Tweede (1965-1980) thema’s zoals arbeid, rechtspositie, onderwijs, macht en besluitvorming,
seksualiteit en relaties
Derde golf (1990-…) focus op diversiteit binnen vrouwenwereld met aandacht voor bv:
ouderschap, rol vader, …
Vierde golf (vanaf 2012) focus op intersectionaliteit
LHBTI+ (LGBTQ+)
QUEER= iedereen die zich niet 100% hetero voelt, of questioning, niet in hokje geplaatst willen
worden. De ‘+’ is Intersexual asexual, pansexuel, transsexual, …
Deze beweging voert actie voor gelijke rechten voor mensen met lesbische, homo- en
biseksuele, transseksuele interseksuele of aseksuele seksualiteit.
Het is een denkbeeld dat zich verzet tegen de traditionele maatschappelijke visie van een
wereld van mannen en vrouwen die heteroseksueel zijn en zich identificeren met het geslacht
waarin ze geboren zijn. Men verzet zich tegen heteronormativiteit
Het is van alle tijden en in alle culturen met wisselende acceptatie! Van getolereerde en zelfs
gestimuleerde homoseksuele vriendschap in het Spartaanse leger tot vervolgingen en
bestraffingen van de “onnatuurlijke handelingen” in 19e -eeuws Europa.
LGBTQ+ wordt in vele landen gezien als Psychiatrische stoornis tot in 1990, toch is er
wereldwijd geweld tegen discriminatie van LGBTQ+. Verschillende organisaties zetten zich in
voor gelijke rechten.
IN 1956 was homoseksualiteit strafbaar onder de 16 jaar, er zijn verschillende
holebiverenigingen die strijden voor gelijke rechten. In 1985 werd deze wet afgeschaft en in
2003 werd het homohuwelijk geaccepteerd. In 2006 kunnen koppels van hetzelfde geslacht
kinderen adopteren.
Cavaria is de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+ mensen en koepel van LGBTI+
organisaties. Zij hebben nood aan representatie.
ILGA (international lesbian gay trans and interseks Association) zij maken jaarlijks de
Rainbow flag.
Ondanks België een vooruitstrevend beleid rond huwelijk en adoptie heeft bij de
homoseksualiteit is er nog veel onbegrip, discriminatie en geweld.
4