7. Perineumhechtingen en huid
7.1.2.1 Fysiologie van wondheling
In wondhelingsproces 4 fasen:
Hemostase
Onmiddellijk na wonde ontstaat vasoconstrictie die 5 tot 10min duurt. Trombocyten en fibrine zorgen samen
met vasoconstrictie voor bloedstolling. Bloed vormt fibrinenetwerk.
Inflammatoire fase
Vanuit beschadigd weefsel komt bradykinine en histamine uit, deze veroorzaken vasodilatatie. Vocht,
proteïnen en enzymen gaan naar extracellulaire ruimte waar zwelling, roodheid en pijn veroorzaakt. WBC
migreren naar beschadigd weefsel en ruimen beschadigde weefselcellen en bacteriën op. (fagocytose)
Proliferatiefase
Fibroblastenproliferatie
Macrofagen en bloedplaatjes stimuleren productie fibroblasten. Die vormen vanaf 5 e tot 6e dag verwonding
collageen, steunmatrix van bindweefsel.
Ook groeien uit wondranden nieuwe capillairen. Endotheelcellen aan uiteinden wonde vormen weefselknopen.
Geeft rood korrelig aspect aan wonde en noemt granulatieweefsel.
Via nieuwe capillairen zuurstof en voedingsstoffen toegevoegd waardoor fibroblasten gestimuleerd worden.
Epithelialisatie
Is migratie van epitheelcellen over wonde. Daardoor wond afgesloten en beschermd tegen vuil. Start binnen
24u. ideale omstandigheid is vochtig, beschermd milieu, vrij van necrotisch weefsel. Is er een kort, dan wordt
deze door regenererend epitheel van onderliggend weefsel gescheiden zodat korst los komt.
Wondretractie
Ontstaat door myofibroblasten in granulatieweefsel. De contractiele filamenten zorgen voor samentrekking van
cellen waardoor wonde in volume komt. Sluit wonde volledig.
Differentiatiefase (remodelling)
Diepere lagen worden vervangen door bindweefsel en littekenweefsel. Hier uiteindelijke sterkte van
littekenweefsel bepaald. Collageen wordt vervangen door nieuwe vezels die samenstelling van normale
bindweefsel van huid beter benaderen. Rode kleur van litteken neemt af.
Verschillende soorten wondheling:
Sanatio per priman intentionem (primaire genezing)
Als wonde weinig weefselbeschadiding vertoont, smalle niet te diepe wondspleet en niet te sterk
verontreinigd. Er mogen geen belangrijke structuren zoals bloedvaten, spieren, pezen… beschadigd zijn.
Sanatio per secundam intentionem (secundaire genezing)
Als wonde niet primair kan genezen omdat ze onregelmatige wondranden heeft, diep , verontreinigd is,
vreemde voorwerpen bevat, belangrijke structuren beschadigd zijn.
Organisme zal in eerste instantie wonde moeten reinigen en vreemde voorwerpen afsloten. Als dat klaar is
groeit er huid over granulatieweefsel en ontstaat er een litteken.
39
, 7.1.2.3 Wondclassificatie
Klinische tekens die wijzen op infectie van wonde:
Calor
Stijging van de lokale temperatuur.
Rubor
Optreden van erytheem rond de wonde
Dolor
Geïnfecteerde wonden zijn over het algemeen pijnlijk.
Tumor
Er treedt zwelling op van de wondomgeving, voornamelijk door oedeemvorming.
Pus
Ettervorming, een geel-groen, slechtruikend exsudaat, is kenmerkend voor een geïnfecteerde wonde.
Functio laesa
Het lichaamsdeel is verminderd functioneel.
Tekenen van ontsteking verder:
- Koorts
- Gezwollen lymfeklieren
- Bij diabetici: plotse verhoging glycaemie
7.1.2.4 Factoren die wondheling beïnvloeden
Lokale factoren
o Plaats van de wonde
o Aard van de wonde
o Diepte van de wonde
o Mate van weefselbeschadiging
o Verontreiniging
o Aanwezigheid van vreemde voorwerpen
o Aantal en aanvalskracht van kiemen
o Bloedvoorziening ter hoogte van de wonde
Algemene factoren
o Algemene toestand: leeftijd, slechte algemene conditie, incontinentie, aanwezigheid van
onderliggende pathologie (diabetes…), aanwezigheid van onderliggende infecties,
aanwezigheid van onderliggende traumata, aanwezigheid van onderliggende genetische
stoornissen (collageenziekten), slechte bloedcirculatie…
o Mobiliteit: een betere bloedcirculatie verkleint het risico op trombose, oedeem,
decubitus…
o Voedingstoestand
- Ondervoeding
Wondherstel behoeft naast koolhydraten, ook eiwitten, vitamine C (voor de
collageenvorming) en vitamine K (voor de hemostase)
- Obesitas
Vetweefsel is minder doorbloed, waardoor er een verminderde weerstand tegen
infecties is
o Psychische toestand : de vraag of een patiënt zijn eigen wonde kan accepteren,
aanschouwen, verzorgen heeft invloed
o Leefgewoonten
- Roken: zorgt voor een verminderde oxygenatie van de weefsels
- Medicatie : corticoïden, chemotherapie,…
- Hygiëne
7.1.3De wondverzorging
7.1.3.2 Ontsmettingsmiddelen
Algemene richtlijn
GEBRUIK ALTIJD EEN FYSIOLOGISCHE OPLOSSING VOOR DE WONDREINIGING EN GEBRUIK
DAARNA ENKEL ANTISEPTICA BIJ KRITISCHE KOLONISATIE EN TEKENEN VAN INFECTIE.
40
