TALENDIDACTIEK
talendidactiek ___________________________________________________________________________________________1
Didactiek taal en vreemde talen _____________________________________________________________________________3
1 Inleiding ____________________________________________________________________________________________3
2 Ontwikkelingsfasen bij natuurlijke taalverwerving ____________________________________________________________3
2.1 Inleiding taalontwikkeling ___________________________________________________________________________3
2.2 Prelinguale of voortalige periode (geboorte tot ca. 1 jaar) __________________________________________________3
2.3 Linguale of talige periode (vanaf 1 jaar) ________________________________________________________________3
2.3.1 Vroeglinguale fase (vanaf ± 1 jaar tot ± 2,5 jaar) _____________________________________________________3
2.3.2 Differentiatiefase (vanaf ± 2,5 jaar tot ± 5 jaar) ______________________________________________________4
2.3.3 Voltooiingsfase (vanaf ± 5 jaar tot ± 9 jaar) _________________________________________________________4
2.4 Kritieke periode___________________________________________________________________________________4
3 Hoe verloopt taalverwerving ____________________________________________________________________________5
3.1 Klassieke taalverwervingstheorieën ___________________________________________________________________5
3.2 Hoe verloopt taalverwerving? Een hedendaagse kijk op taalverweving ________________________________________5
3.2.1 Wat is dat: een taal verwerven? _________________________________________________________________5
3.2.2 Taalverwerving: een actief, geleidelijk, grillig proces__________________________________________________6
3.2.3 De kracht van interactie________________________________________________________________________6
3.2.4 Meerdere talen leren __________________________________________________________________________7
3.2.5 Levenslang taalleren __________________________________________________________________________7
3.3 Tweede- en vreemdetaalverwerving ___________________________________________________________________8
3.3.1 Definitie ____________________________________________________________________________________8
3.3.2 Stadia van vreemdetaalverwerving _______________________________________________________________8
4 Gemeenschappelijke uitgangspunten van de eindtermen Nederlands en Frans _____________________________________8
4.1 inleiding ________________________________________________________________________________________8
4.2 gemeenschappelijke uitgangspunten __________________________________________________________________9
4.2.1 Opbouw van de eindtermen ____________________________________________________________________9
4.2.2 Taaltaken __________________________________________________________________________________9
4.2.3 Vaardigheden _______________________________________________________________________________9
4.2.4 ‘Tekst’ en verwerkingsniveau __________________________________________________________________10
4.2.5 Strategieën ________________________________________________________________________________11
4.2.6 Kennis en taalbeschouwing____________________________________________________________________11
4.2.7 Attitudes __________________________________________________________________________________11
4.3 taalstimulering___________________________________________________________________________________11
4.3.1 De drie taalgroeimiddelen _____________________________________________________________________11
4.3.2 Taalstimulerende spelvormen __________________________________________________________________11
Taalinitiatie Frans _______________________________________________________________________________________13
1 Inleiding ___________________________________________________________________________________________13
2 Taalinitiatie: wat en waarom? __________________________________________________________________________14
2.1 Wat is taalinitiatie? _______________________________________________________________________________14
2.2 Vlaanderen _____________________________________________________________________________________14
2.2.1 Recente geschiedenis ________________________________________________________________________14
2.2.2 Wat zegt het taaldecreet over taalinitiatie 7/51 _____________________________________________________14
2.3 Doelen van taalinitiatie ____________________________________________________________________________15
2.4 Voordelen van taalinitiatie __________________________________________________________________________15
3 aanpak van taalinitiatie in de basisschool _________________________________________________________________16
1
, 3.1 Wie? __________________________________________________________________________________________16
3.1.1 Vacature: taalinitiator gezocht! _________________________________________________________________16
3.1.2 Klasleerkracht versus vakleerkracht _____________________________________________________________16
3.1.3 Talenkennis ________________________________________________________________________________16
3.2 Wat? __________________________________________________________________________________________16
3.2.1 Drie soorten inhouden ________________________________________________________________________17
3.2.2 Thema’s die aansluiten bij de leefwereld van het kind _______________________________________________17
3.3 Wanneer? ______________________________________________________________________________________17
3.4 Hoe? __________________________________________________________________________________________18
3.4.1 Zes aanbevelingen van de Europese Unie ________________________________________________________18
3.5 Didactisch material _______________________________________________________________________________19
4 L’initiation au français: quelques exemples ________________________________________________________________20
5 sources d’inspiration _________________________________________________________________________________20
6 Impliquer les enfants des piefs à la tête ___________________________________________________________________20
7 Un âge favorable à l’apprentissage d’une langue étrangère ___________________________________________________20
Taalontwikkelend lesgeven ________________________________________________________________________________20
1 Taal in het basisonderwijs: struikelblok voor leren? __________________________________________________________23
2 Bewust omgaan met schooltaal in alle activiteiten ___________________________________________________________23
2.1 De kracht van motivatie ___________________________________________________________________________23
2.2 De kracht van contextualisering _____________________________________________________________________24
2.3 De kracht van interactie ___________________________________________________________________________24
2.4 De kracht van taalsteun ___________________________________________________________________________25
2.5 Bewust omgaan met schooltaal in toetsopgaven ________________________________________________________25
2.6 Taalvaardigheid bevorderen in alle activiteiten __________________________________________________________26
3 Synthese: kijkwijze voor werken met taal in alle leergebieden__________________________________________________27
Woordenschatdidactiek___________________________________________________________________________________27
1 Het belang van woordenschat __________________________________________________________________________27
2 Hoe kinderen woorden leren ___________________________________________________________________________28
2.1 Labelen ________________________________________________________________________________________28
2.2 Categoriseren en betekenisuitbreiding ________________________________________________________________28
2.3 Netwerkopbouw _________________________________________________________________________________29
2.4 Relatie woordenschat — kennisopbouw _______________________________________________________________29
2.5 Hoe kinderen woorden leren: incidenteel en intentioneel __________________________________________________29
3 Hoe verloopt woordenschatonderwijs? ___________________________________________________________________30
3.1 Woorden aanbieden binnen rijke contexten ____________________________________________________________30
3.2 Model voor woordenschatdidactiek___________________________________________________________________30
3.2.1 De viertak (Verhallen en Walst)_________________________________________________________________30
3.2.2 De viertakt: suggestie praktische organisatie ______________________________________________________32
3.2.3 De viertakt: praktijkvoorbeelden 21/31 ___________________________________________________________32
3.2.4 Consolideeractiviteiten: voorbeelden_____________________________________________________________32
4 Hoe woorden selecteren ______________________________________________________________________________32
5 Hoe woorden zichtbaar maken in de klas? ________________________________________________________________33
5.1 Routines _______________________________________________________________________________________33
5.2 Grafische modellen _______________________________________________________________________________33
5.3 Coöperatieve werkvormen _________________________________________________________________________33
5.4 Individuele opties ________________________________________________________________________________34
2
,DIDACTIEK TAAL EN VREEMDE TALEN
1 INLEIDING
2 ONTWIKKELINGSFASEN BIJ NATUURLIJKE TAALVERWERVING
2.1 INLEIDING TAALONTWIKKELING
Taalontwikkeling wordt vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines benaderd!
® Ontwikkelingspsychologie, taalkunde, psycholinguïstiek, logopedie, orthopedagogiek, onderwijskunde en filosofie
® Heeft ook raakvlak met deze allemaal (natuurlijk)
® Vooral benaderd vanuit 2 belangrijke invalshoeken
o Welke evolutie maken kinderen door bij het verwerven van taal
= Waar zijn kinderen op talig vlak toe in staat op welke leeftijd
® Bestudeerd op basis van observatiegegevens
o Hoe zit het achterliggende taalverwervingsproces in elkaar
® Op basis van observatiegegevens + psychologische inzichten
® Als leerkracht interessant om te weten want als je weet in welke fase leerling zit zal je deze gerichter kunnen helpen!
® Wanneer kinderen vanaf de geboorte meertalig opgevoed worden, doorlopen ze de fasen simultaan voor de verschillende talen
® In functie van het aanbod kunnen er wel verschillen optreden tussen beide talen! Wanneer taal a vaker gehoord wordt
dan taal b etc
2.2 PRELINGUALE OF VOORTALIGE PERIODE (GEBOORTE TOT CA. 1 JAAR)
- Nog geen woorden om te communiceren
- Niet in staat zich uit te drukken d.m.v. conventionele taaltekens
- Gebruiken wel klanken om
o Zich uit te drukken
= Expressieve functie
o Aandacht te trekken
= Appellerende / Communicatieve functie
2.3 LINGUALE OF TALIGE PERIODE (VANAF 1 JAAR)
2.3.1 VROEGLINGUALE FASE (VANAF ± 1 JAAR TOT ± 2,5 JAAR)
- Van brabbelen naar eerste woorden
o Wanneer het symboolbewustzijn komt, komen ze in de linguale fase
= Bestaande woorden gebruiken en er de juiste betekenis aan toe kennen
o Vaak woorden die ze ook al brabbelde, maar nu met de correcte betekenis
o Betekenis koppelen aan gebaren
Bv. Zwaaien
- Classificeren
= Ontwikkeling van het herkennen + benoemen van individuele voorwerpen naar het verzamelen van voorwerpen in
een categorie
® Cruciaal!
o Klassen van dingen leren benoemen
- De eenwoordzin
o ± 1 – ± 1,5 jaar
o Personen/voorwerpen/dieren/acties uit dagelijks leven benoemen
o In het begin enkel geïsoleerd gebruikt
® Holofrase: 1 woord = 1 zin
® Kan als mededeling of vraag bedoeld zijn
o Tegen het einde
§ Woorden om eigenschap van iets weer te geven
§ Woorden die verwijzen naar iemand / iets dat afwezig is
o Op 1 jaar gemiddelde woordenschat van 50 woorden
- Tweewoordenzin
o ± 1,5 – ± 2 jaar
o Twee woorden combineren om zich uit te drukken
§ Staan in onderlinge relatie!
® Kinderen voelen intuïtief aan welke combinaties betekenisvol zijn
3
, ® Zullen niet gemakkelijk twee werkwoorden combineren
Bv. Spelen lopen
§ Eerste toepassing van grammaticale regels!
§ Woordvolgorde zoals in volwaardige zin!
o Explosieve uitbreiding van woordenschat
® 2 jaar: gemiddelde woordenschat van 500 woorden
o Zal periode nog altijd eenwoordzinnen gebruiken!
o Oefenen op beurtwisselen in conversaties met volwassenen
® Volwassene zal tweewoordzin van kind herformuleren naar fatsoenlijke zin
- Meerwoordenzin
o ± 2 – ± 2,5 jaar
o Bij sommige eerst periode enkel 2 woorden, bij andere meteen overschakelen naar meerwoorden
® Gemiddelde zinslengte van 2 woorden wordt rond de 2 jaar overschreden
o Nog wel anders van andere fasen!
® Bepaalde woordsoorten worden nog niet of te weinig gebruikt
Bv. Lidwoorden, voegwoorden, voornaamwoorden, bepaalde voorzetsels, sommige
hulpwerkwoorden, meeste bijwoorden
+ Regels van verbuigen + vervoegen worden nog niet toegepast!
o Kinderen vinden het normaal om dialoog aan te gaan met volwassenen
§ Minder vlotte conversatie met onbekende
§ Niet iedereen gaat in gesprek met andere kinderen
§ Nog veel praten zonder gesprekspartner
® Kinderen die zelfde ‘spel’ spelen die eerder naast elkaar praten dan met elkaar
® Lange monologen voor het slapen gaan
2.3.2 DIFFERENTIATIEFASE (VANAF ± 2,5 JAAR TOT ± 5 JAAR)
- Taalbeheersing wordt verfijnd + uitgebreid
- Articulatie verbeterd
- Woordenschat wordt uitgebreid
® Specifiekere woorden ook
- Langere + volledigere zinnen
- Adjectieve verbuigen, werkwoorden vervoegen, juiste lidwoorden gebruiken
- Grote vooruitgang op valk van woordvorming
Bv. Meervoud, verkleinwoord, samenstellingen, afleidingen
- Opvallend veel creatieve woordvorming
® Veel verklaringen zoeken voor woorden
Bv. Pollepel omdat je die met je pol moet vasthouden
2.3.3 VOLTOOIINGSFASE (VANAF ± 5 JAAR TOT ± 9 JAAR)
- Niet enkel op natuurlijke wijze taal verwerven, maar ook via onderwijs!
- Naam is misleidend want taalontwikkeling is nooit compleet!
® Vanaf 9 jaar moeten ze geen nieuwe aspecten van taal meer verwerven
! Taalvaardigheid moet nog wel verder ontwikkeld worden
- Soms nog vorderingen op vlak van uitspraak
+ Ze zijn in staat tot tongtwisters
- Woordenschat neemt toe
® Meer abstractere begrippen!
- Uitzonderingen op bepaalde regels worden beter beheerst
- Woordsoorten werden al in differentiatiefase ontdekt, maar krijgen nu juiste plaats in de zin
- Passieve + samengestelde zinnen met onderschikking kunnen nog moeilijkheden vormen
® Voor sommige kinderen blijft dit zo, ook na de voltooiingsfase
- Taalbeschouwelijk vermogen wordt ontwikkeld
® In staat om na te denken over taalgebruik + bijhorende taalstructuren
- Vaardigheid om samenhangende verhalen te vertellen ontwikkeld
® In principe in staat om zich te verplaatsen in positie van luisteraar
® Gunstig effect op gespreksvaardigheden
2.4 KRITIEKE PERIODE
® Leren van (moeder)taal is sterk gebonden aan eerste zeven levensjaren!
® Wolfskinderen zullen niet meer tot volledige taalverwerving komen
= Mensen die tijdens kritieke periode niet/nauwelijks met taal in contact kwamen
® Hooguit niveau van gemiddelde tweejarige halen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur silkegeerts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
