Technische uitrusting 3
1 Elektriciteit .................................................................................................................................................. 6
Algemene begrippen........................................................................................................................................... 6
Wat is elektriciteit? ........................................................................................................................................ 6
Gelijkstroom, wisselstroom en draaistroom.................................................................................................. 6
Generatoren en receptoren ........................................................................................................................... 7
Lage spanning en hoge spanning ................................................................................................................... 8
Elektriciteit rechtstreeks van de zon ................................................................................................................... 8
Autonoom systeem ........................................................................................................................................ 8
Distributie ........................................................................................................................................................... 8
Producent ...................................................................................................................................................... 8
Transmissienetbeheerder (Elia) ..................................................................................................................... 8
Distributienetbeheerder ................................................................................................................................ 8
Leverancier .................................................................................................................................................... 9
Klant ............................................................................................................................................................... 9
Regulatoren ................................................................................................................................................... 9
Elektricitieits tijdens de bouw ........................................................................................................................... 10
Netspanning ................................................................................................................................................. 10
Huisaansluiting ................................................................................................................................................. 10
Offerte elektriciteitsmaatschappij .................................................................................................................... 10
Tarieven ............................................................................................................................................................ 11
Het binnenbrengen van nutsleidingen .............................................................................................................. 11
Soorten aansluitingen .................................................................................................................................. 11
Aansluitbocht ............................................................................................................................................... 12
Opstelling meters......................................................................................................................................... 12
Meter/teller ................................................................................................................................................. 12
Binneninstallatie ............................................................................................................................................... 12
DEEL 1: de aarding en equipotentiaalverbinding ......................................................................................... 12
Toestel klasse 2 ....................................................................................................................................... 12
Aardingslus of aardingspin ...................................................................................................................... 13
Equipotentiaalverbinding ........................................................................................................................ 13
DEEL 2: Het verdeelbord .............................................................................................................................. 16
Differentieelschakelaar ........................................................................................................................... 16
Stroomkringbeveiligers ........................................................................................................................... 17
Prijzen ..................................................................................................................................................... 18
Transformator ......................................................................................................................................... 18
Contactor ................................................................................................................................................ 18
Teleruptor/relais ..................................................................................................................................... 18
Beveiliging overspanning ........................................................................................................................ 18
Voorkeurschakelaar ................................................................................................................................ 18
Voorrangschakelaar ................................................................................................................................ 18
DEEL 3: Stroombanen .................................................................................................................................. 19
DEEL 4: accessoires ...................................................................................................................................... 19
Leidingen: schakelaars ............................................................................................................................ 19
Kinderbescherming ................................................................................................................................. 23
Keuring bij verkoop ................................................................................................................................. 23
Belangrijkste redenen voor afkeuring ..................................................................................................... 23
Verlichting ............................................................................................................................................... 25
1
, DEEL5: Toestellen ........................................................................................................................................ 26
Badkamers .............................................................................................................................................. 26
Energie efficiëntieklasse.......................................................................................................................... 26
Uitvoering verbouwing ..................................................................................................................................... 26
Veiligheid (hou het veilig) ................................................................................................................................. 27
Straling ......................................................................................................................................................... 27
PV panelen ................................................................................................................................................... 27
Elektriciteit van de zon ............................................................................................................................ 27
PV (fotovoltaïsch) .................................................................................................................................... 27
PV ............................................................................................................................................................ 28
Groenstroomcertificaat ............................................................................................................................... 33
Bandingsfactor ........................................................................................................................................ 34
Groenstroomcertificaten bandingsfactor ............................................................................................... 34
Domotica (verschil met automatisatie kennen) ................................................................................................ 34
2 Koud en warm waterinstallaties ................................................................................................................. 35
Eigenschappen drinkbaar water ....................................................................................................................... 35
Gebruik niet-drinkbaar water (ontginning drinkwater) .................................................................................... 35
Ontginning drinkbaar water ............................................................................................................................. 35
Organisatie watervoorziening (verdeling) ........................................................................................................ 36
Verdeling van het leidingwater......................................................................................................................... 36
Leidingenmaterialen (kunnen herkennen!!) ................................................................................................ 36
Aansluiting van de private binnenleidingen op de verdeelleiding .................................................................... 45
Hoe de aansluiting aanvragen (7 stappen) .................................................................................................. 45
Keuring .................................................................................................................................................... 46
Spoelrichting ................................................................................................................................................ 47
Drukveiligheidstoestel ................................................................................................................................. 47
Drukverminderingstoestel ........................................................................................................................... 47
Sanitaire toestellen ...................................................................................................................................... 48
Tweedewatercircuit ................................................................................................................................ 49
3 Afvoerinstallatie ........................................................................................................................................ 51
Hoofdbeluchting ............................................................................................................................................... 51
Primair – secundair ...................................................................................................................................... 51
Onder dak beluchter .................................................................................................................................... 51
Hulpbeluchting.................................................................................................................................................. 51
4 Warmwaterinstallatie ................................................................................................................................ 52
Systemen .......................................................................................................................................................... 53
Circulatieleiding ................................................................................................................................................ 53
Zonne-energie ................................................................................................................................................... 53
Zonnecollector ............................................................................................................................................. 53
Concentratiepanelen ................................................................................................................................... 55
Vacuümcollector .......................................................................................................................................... 55
Verluchting/ontluchting.................................................................................................................................... 56
Oefening ........................................................................................................................................................... 56
5 Verwarming ............................................................................................................................................... 60
De centrale warmteproductie ........................................................................................................................... 60
2
, De ketel(s) .................................................................................................................................................... 60
De ketel: ruimteverwarming: warmteproductie.......................................................................................... 61
1. Condenserende ketels (zie ook aardgas) ....................................................................................... 61
2. Atmosferische ketels zonder ventilator......................................................................................... 62
3. Gesloten, niet-condenserende ketels en atmosferische ketels met ventilator ............................. 63
EXAMEN LEG UIT: ................................................................................................................................... 64
Ketelrendement en jaarrendement ........................................................................................................ 65
De distributie ............................................................................................................................................... 69
Warmtedrager water: ............................................................................................................................. 69
Warmtedrager lucht................................................................................................................................ 71
De warmteafgifte ......................................................................................................................................... 71
Regeling watertemperatuur ketel (EPC) (33min) .................................................................................... 73
De centrale regeling: ruimteverwarming ..................................................................................................... 75
Energiebronnen ...................................................................................................................................... 75
Verwarmen met elektriciteit (30 min)............................................................................................................... 78
Verwarming met steenkool .............................................................................................................................. 82
Steenkool ..................................................................................................................................................... 82
Veen-turf-bruinkool-steenkool ............................................................................................................... 82
Verwarming met hout ...................................................................................................................................... 83
Hout als brandstof ....................................................................................................................................... 83
Houtkachel ................................................................................................................................................... 83
Verwarming met (aard)Gas .............................................................................................................................. 84
Eigenschappen Aardgas ............................................................................................................................... 84
Relatieve dichtheid (d) ............................................................................................................................ 84
Calorische waarde (H) ............................................................................................................................. 84
Calorisch debiet (Qc) ............................................................................................................................... 84
Oorsprong Aardgas ...................................................................................................................................... 84
Transport Aardgas........................................................................................................................................ 84
Opslag Aardgas ............................................................................................................................................ 85
Distributie Aardgas ...................................................................................................................................... 85
Van bron tot gebruiker ................................................................................................................................ 85
Binneninstallatie aardgas ............................................................................................................................. 85
Drukverliezen .......................................................................................................................................... 85
Berekenen installatie .............................................................................................................................. 85
Bestaande installaties ............................................................................................................................. 85
Keuring .................................................................................................................................................... 86
Verbranding ................................................................................................................................................. 86
De vlammen ............................................................................................................................................ 86
Indeling van de aardgastoestellen ............................................................................................................... 86
Labels ........................................................................................................................................................... 87
Ketels en toestellen ..................................................................................................................................... 88
Verwarming met Gasolie (stookolie) ................................................................................................................ 91
Eigenschappen stookolie ............................................................................................................................. 91
Massadichtheid (kg/m³) .......................................................................................................................... 91
Vlampunt................................................................................................................................................. 91
Viscositeit ................................................................................................................................................ 91
Verwarmingsvermogen (kJ of kWh/kg of l of m³) ................................................................................... 91
Invloed van lage temperaturen ............................................................................................................... 92
Zwavelgehalte ......................................................................................................................................... 92
Oorsprong Stookolie .................................................................................................................................... 92
Aardolie à Stookolie .............................................................................................................................. 92
Van bron tot gebruiker ................................................................................................................................ 93
Transport & distributie Stookolie ............................................................................................................ 93
Reservoirs (gebruiker).................................................................................................................................. 93
3
, Wetgeving: Titel II van het VLAREM........................................................................................................ 93
Wat gebeurt er bij controle? ................................................................................................................... 93
(Ver)koop/(ver)huur................................................................................................................................ 94
Stookolietoestellen: Centrale warmteproductie met gasolie ...................................................................... 95
1. De klassieke (vloer)ketel met cte ketelwatertemperatuur............................................................ 95
2. Stookolieketel ................................................................................................................................ 95
3. Lage temperatuurketels of condensatieketels .............................................................................. 95
4. OPTIMAZ ........................................................................................................................................ 95
5. Stookoliekachels ............................................................................................................................ 95
Andere energiebronnen (2,9%) ......................................................................................................................... 96
WKK (warmtekrachtkoppeling).................................................................................................................... 96
Warmtepomp .............................................................................................................................................. 96
WKO (Warmte – koudeo opslag) ............................................................................................................ 97
Hybride en bivalente systemen ......................................................................................................................... 97
EXTRA OEFENING PPT ................................................................................................................................. 98
6 Inbraak .............................................................................................................................................. 102
Inbraakbeveiliging .......................................................................................................................................... 102
De politie (DVD) ......................................................................................................................................... 102
Richtlijnen mbt uw alarminstallatie: ..................................................................................................... 102
Verzekering ................................................................................................................................................ 102
Wetgeving, voorschriften en labels ........................................................................................................... 103
3 minutenregel ...................................................................................................................................... 103
EN1627 en 1630 .................................................................................................................................... 103
Mechanische –elektronische beveiliging ................................................................................................... 104
1. Sloten........................................................................................................................................... 104
2. Grendels en hangsloten, tralies, kettingen en luiken .................................................................. 104
3. Vensters en deuren ..................................................................................................................... 104
Elektronische beveiliging ........................................................................................................................... 105
Camera plaatsen? ................................................................................................................................. 105
Problemen loze alarmen ................................................................................................................................ 106
Andere beveiligingen ...................................................................................................................................... 106
7 Airco en verluchting ........................................................................................................................... 107
Werking .......................................................................................................................................................... 107
Installaties ...................................................................................................................................................... 108
Monoblok systemen .................................................................................................................................. 108
Splitsystemen............................................................................................................................................. 109
Waarop letten bij aankoop? ........................................................................................................................... 110
Ventilatie .................................................................................................................................................... 110
Ventilatiesystemen (kennen!) ......................................................................................................................... 112
Voorbehandeling ventilatielucht .................................................................................................................... 113
Verwarmen en koelen ............................................................................................................................... 113
Canadese put of aardwarmtewisselaar (AWW) of grondbuizen ........................................................... 113
Ventilatie met Warmteterugwinningsinstallatie (WWA) ...................................................................... 113
Bodemwarmtewisselaar ....................................................................................................................... 113
Adiabatische koeling ............................................................................................................................. 113
Warmtewiel .......................................................................................................................................... 114
Ventilatie verslaggever ................................................................................................................................... 114
Brand .......................................................................................................................................................... 115
4
,Principe ........................................................................................................................................................... 115
Hoogte h van een gebouw ......................................................................................................................... 115
Vuurdriehoek ............................................................................................................................................. 115
Problemen ................................................................................................................................................. 116
Brandveiligheid ............................................................................................................................................... 116
Voorkomen ................................................................................................................................................ 116
Detectie en melding ................................................................................................................................... 116
Branddetectoren ................................................................................................................................... 116
Optische rookmelders ........................................................................................................................... 117
Goede branddetectie ............................................................................................................................ 117
Detectiecentrale.................................................................................................................................... 117
Blusmiddelen .................................................................................................................................................. 118
Brandklassen .............................................................................................................................................. 118
Overzicht blusmiddelen ............................................................................................................................. 119
1. Water ........................................................................................................................................... 119
2. Schuim (soort brandblusapparaat) .............................................................................................. 120
3. Koolzuur/ CO2 ............................................................................................................................. 120
4. Inerte gassen ............................................................................................................................... 120
5. Droge poeder s(soort brandblusapparaat) .................................................................................. 120
6. Zand ............................................................................................................................................. 120
7. Afdekken...................................................................................................................................... 120
Evacuatie ........................................................................................................................................................ 120
Evacuatiewegen en uitgangen ................................................................................................................... 121
Evacuatiemiddelen .................................................................................................................................... 121
Signalisering ............................................................................................................................................... 121
Brandbestrijdingselementen................................................................................................................. 121
Veiligheidsverlichting ................................................................................................................................. 121
Deuren ............................................................................................................................................................ 121
Brandwerende bekledingen ............................................................................................................................ 122
Brandwerende roosters, brandkleppen ..................................................................................................... 122
Normen en reglementen voor specifieke bestemmingen: ........................................................................ 122
Bluswatervoorziening ................................................................................................................................ 123
Veiligheidsniveau behouden in de tijd! ..................................................................................................... 123
Gebruikers....................................................................................................................................................... 123
Algemene begrippen.................................................................................................................................. 123
Aantal gebruikers van een compartiment ................................................................................................. 124
Algemene beoordeling van bouwelementen .................................................................................................. 125
De prestatie m.b.t. de brandwerendheid v.e. bouwelement wordt geattesteerd .................................... 125
Structurele elementen worden als volgt ingedeeld................................................................................... 125
Reacties bij brand van een bouwmateriaal ............................................................................................... 125
Classificatie brandbaarheid materialen ..................................................................................................... 125
Enkele bijkomende klasseringen ter indicatie van:.................................................................................... 126
5
,1 Elektriciteit
Meter kunnen herkennen en aflezen van water, gas of elektriciteit.
ZONDER cijfers na de komma + EENHEID vermelden
Voor de overdracht hiervan (bijvoorbeeld andere huurder), moet je wel met cijfers na de
komma werken.
Algemene begrippen
Wat is elektriciteit?
Neutronen = genlading (neutraal)
Potronen = positief geladen
Neutronen = negatief geladen
Verbruiken elektrische toestellen elektronen?
NEE, de energie die die elektronen hebben worden verbruikt.
Ze hebben energie nodig om teb bewegen, anders blijven ze vastzitten rond de kern.
Met een positieve lading op een stroomdraad, gaan we de elektronen naar ons toe laten
bewegen. Op het moment dat die door het toestel gaan, wordt de beweging geremd.
Ze verliezen hun energie door de weerstand. We kunnen ze energie doen krijgen door ze
stroom te geven.
Een lamp brandt, er is een verbruik van de energie voor de beweging.
Ze stromen van de min pool naar de plus pool.
Er is geen verbruik van elektronen.
Bij batterijen hebben we een gelijkstroom.
Gelijkstroom, wisselstroom en draaistroom
Gelijkstroom DC
- Elektroon stroomt steeds in dezelfde richting.
- De stroom loopt in 1 richting en is dus constant, maar de stroom is afhankelijk van de
weerstand.
- Tot 1500 V
- Niet geschikt voor ver transport (vooral bij lage spanningen)
- Nog gebruikt bij trein, tram, gsm …
o overal waar batterijen inzitten, werkt op gelijkstroom
- Noodgeneratoren produceren meestal gelijkstroom, ev om te zetten door
wisselrichter
Wisselstroom AC
Elektronen zitten overal.
Alleen zitten ze daar met spanningsverschil.
De fasedraad wisselt als enige constant van richting.
De beweging van de elektronen door de lamp, zorgt ervoor dat de lamp gaat branden.
Spanning zorgt voor stroom, en hierdoor is er een weerstand.
6
, Grootheid Symbool Eenheid
Spanning U Volt (V) = potentiaalverschil
Stroom I Ampère (A)
Weerstand R Ohm W = geleidbaarheid
U=IxR
Dit betekent als voor dezelfde spanning de weerstand groot is, dan is de stroom
laag en omgekeerd.
Geen spanningsverschil = geen stroom
- Periodiek in richting en grootte
- Sinusoïdaal verloop (max. 312V)
- Periode = 1 ‘cyclus’
- Frequentie = #perioden per seconde [Hz]
- Draaistroom: 3 fasige stroom met verschoven fase over 1/3 periode
- Omzetting m.b.v. gelijkrichter
Draaistroom
Meerdere spanningen of draden laten variëren, bijvoorbeeld op 3 verschillende draden.
Ze zorgen ervoor dat er nooit 0 stroom is.
Driefasenspanning zorgt ook voor meer energie voor de toestellen die meer energie nodig
hebben en ook dat er nooit 0 stroom is.
Als je een lift hebt, heb je een driefasenspanning nodig, maar dit kost geld.
Dit is niet standaard in elk huis.
Hoeveel keer verandert de stroom van richting per seconde?
Ongeveer 50x per seconde of 50Hz
Grootheid Symbool Eenheid
Vermogen P Watt
Verbruik kWh, Ws of J 3.6 10^6J of 3.6^MJ
1kWh= 1000W*60*60s
1J = slag met hamer
Wet van Joule Q=I^2*R*t= temp. stijging J
Generatoren en receptoren
Generatoren en receptoren zijn toestellen waarin energieomzetting plaatsvindt.
Generatoren
Opwekker van elektriciteit
- Meestal zal men warmte (thermische energie) die vrijkomt bij verbranding van
steenkool, olie of gas of bij kernreacties gebruiken voor het opwekken van
elektrische energie.
- Andere manieren om elektriciteit op te wekken zijn via windkracht, waterkracht en
zonenergie
Receptoren
Receptoren zetten elektrische energie om in andere energievormen zoals mechanische,
thermische of chemische energie.
7
, Lage spanning en hoge spanning
De grens tussen lage en hoge spanning ligt tussen de 600 en de 1000V.
Ø Superhoge spanning (150 kV) voor transport lange afstanden
Ø Hoogspanning (600-1000V) voor transport middellange afstanden en levering grote
gebruikers.
o Hoge en superhoge komt enkel voor bij wisselspanning!
Ø Lage spanning (netspanning) voor levering aan gewone gebruikers
o Omzetting van hoog naar laag en omgekeerd, dmv transformatoren
Elektriciteit rechtstreeks van de zon
Enkel elektriciteit afkomstig van nucleaire energie is onafhankelijk van de zon. Op een half
uur tijd ontvangt de aarde voldoende energie om aan de behoefte van de bevolking te
voldoen.
Autonoom systeem
We kunnen een onderscheid maken tussen een autonoom systeem, een hybride systeem of
een net gekoppeld systeem.
Autonoom = volledig op zichzelf staand. Hierbij is een investering in batterijen noodzakelijk.
Hybride systemen schakelen bij onvoldoende energieaanbod over op een alternatieve
generator (efficiënter, goedkoper en betrouwbaarder).
Bij netkoppeling is het elektriciteitsnet aanwezig en kan dus bij onvoldoende productie
overgeschakeld worden naar het elektriciteitsnet. De gelijkspanning wordt dan omgezet in
wisselspanning (230V, 50Hz).
Distributie
Producent
- Produceert energie
- Verkoopt deze aan de energieleverancier
- Kan zelf ook leverancier zijn
- Ook uit hernieuwbare bronnen
Transmissienetbeheerder (Elia)
- Beheert het net tussen producent en distributienetbeheerder (aanleg, exploitatie,
onderhoud) à superhoge en hoge spanning (hoogspanning!)
o Vervoerder: goed onderhouden net ter beschikking stellen
o Systeembeheerder: vlot vervoer + kwaliteit OK
o Marktfacilitator: vrije mark (stimuleren)
Distributienetbeheerder
- Lage spanning (220-230V)
- Vroeger de (inter)commubnalers of regies
- Actief op gemeentelijk gebied en onpartijdig behandelen
- Transport elektriciteit over distributienet
- Uitbouwen en onderhouden net
- Aansluiting met verbruiker maken
8
