Samenvatting: Patiënten voorlichting door verpleegkundigen. Doen wat kan!
Hoofdstuk 1: Voorlichting en begeleiding in de verpleegkundige zorg.
1.1 Inleiding
Voorlichting en begeleiding maken een aanzienlijk deel uit van het verpleegkundig handelen. Het
draagt bij aan kennisvermeerdering, angstreductie en vaardigheden.
Ze ondersteunen het zelfmanagement van patiënten en helpen hen om greep te krijgen op hun
gezondheidsproblemen. Patiëntenvoorlichting wordt ook vaak patiënten communicatie genoemd.
Patiëntenvoorlichting is het geven van informatie door een deskundige aan de patiënt
(eenrichtingsverkeerd). Communicatie betekend wisselwerking en tweerichtingsverkeerd.
In dit boek wordt voorlichting gehanteerd!
Definitie: We gaan uit van voorlichting als een intensief communicatie proces, dat methodisch en
gedragsgericht wordt gehanteerd om zelfmanagement te ondersteunen.
Patiëntenvoorlichting draagt bij aan het vergroten van de zelfzorgmomenten. Zelfmanagement
verwijst naar de taken die een indi9vidu moet ondernemen om zijn leven te leiden.
Verpleegkundige hechten veel waarde aan de relatie met de patiënt.
Shared decision maken: Patiënt en verpleegkundige maken zijn de keuze tot handeling.
1.1.1 Perspectief van de verpleegkundige.
Of de verpleegkundigen tevreden is over de verleende zorg ligt aan de ervaring.
Bij een patiënt die volhardend is over bijvoorbeeld zijn levensstijl (roken, drank gebruik) kan de
verpleegkundige gevoelen krijgen van teleurstelling en onmacht.
Bij gezondheidsvaardigheden gaat het beschikken over informatie, het kunnen begrijpen en het
kunnen toepassen van deze informatie, opvattingen en vaardigheden.
Gezondheidsvaardigheden kan onderscheiden worden in 3 niveaus
Niveau 1: Basale of functionele gezondheidsvaardigheden.
Iemand heeft voldoende begrip van lichaam en psyché in relatie tot gezondheid om te kunnen
functioneren in het dagelijks leven.
Niveau 2: Communicatieve of interactieve gezondheidsvaardigheden
Iemand kan informatie vinden voor bestaande en nieuwe vragen over zijn gezondheidsproblemen.
Met deze vaardigheden kan hij adequaat met hulpverleners communiceren.
Niveau 3: Kritische gezondheidsvaardigheden
Iemand kan informatie beoordelen, kan deze toetsen aan andere informatie en weloverwegen en
onder beschouwd kiezen uit verschillende mogelijkheden. Deze persoon wordt beschouwd als ene
kritische consument.
Als mensen andere verklaringsmodellen van ziekte hanteren is het voor zorgverleners vaak moeilijk
uitleg te geven en hun te stimuleren tot zelfmanagement.
Cultuur afhankelijk kan er ook van alles gebeuren. Vaak worden er in verschillende culturen voor
zieke patiënten goed gezorgd. Dit kan vaak leiden dat het herstel proces niet helemaal op gang
komt, omdat er zo goed gezorgd wordt. Familie aansturen tot zelfstandigheid van een familielid is
vaak lastig omdat hun vanuit het natuur gewend zijn voor zieke mensen goed te zorgen.
1.1.2 Perspectief van patiënten en mantelzorgers
Vriendelijkheid, persoonlijke belangstelling en serieus genomen worden zijn erg belangrijk.
Knelpunten van de patiënt zijn: gebrek aan privacy tijdens een gesprek, tijdgebrek onvoldoende
afstemming tussen zorgverleners.
1.1.3 Gezamenlijke knelpunten.
De verpleegkundige legt veel uit en laat de zorgvrager niet zelf nadenken.
Dit kan je beter als verpleegkundige wel doen. Zo wordt de gespreksstof beter onthouden.
,Ook is het doel en de inhoud van een voorlichtingsgesprek niet altijd op elkaar afgestemd.
Patiënten kunnen met vragen komen waar je als verpleegkundige geen rekening mee hebt
gehouden.
Ook kan het zijn dat voorlichtingen door verpleegkundigen niet altijd systematisch plaatsvindt. Dit
zonder methodiek (6 stappen plan of ASE model)
1.2.1 Verpleegkundig kader
Voorlichting is nodig zodat een zorgvrager uiteindelijk hun leven zo veel mogelijk naar eigen inzicht
en wens kunnen leiden, met kortdurende of langdurende beperkingen ten gevolge van ziekte.
1.2.2 Visie van patiëntenorganisatie op voorlichting
Autonomie heeft ook een centrale plaats in de visie van patiëntenorganisaties op zorg. Er wordt
rekening gehouden met het perspectief van de patiënt.
Patiënten perspectief hebben ze gekarakteriseerd met 7 begrippen.
Autonomie, individuele diversiteit, kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van de patiënt,
ondeelbaarheid van de persoon, behoud van sociale netwerken, behoud van burger rechten en
gelijke toegankelijkheid positieve verbeelding van ziekten en ziekte.
Voor voorlichting zijn de volgende van belang: autonomie, individuele diversiteit en kwaliteit van
zorg vanuit het perspectief van de patiënt.
Autonomie: Ervaringsdeskundigheid van de patiënt is niet hetzelfde als professionele
deskundigheid maar wel even zwaarwegend.
Individuele diversiteit: Voorlichting op de specifieke situatie en kenmerken van de patiënt
afgestemd moet zijn.
Kwaliteit van zorg: Dit kan eveneens vanuit het perspectief van de patiënt beoordeeld worden.
Patiënten kunnen aangeven wat voor hen belangrijke zorg is.
1.2.3 Maatschappelijke en juridische context van voorlichting
De weg op de Geneeskunde behandelingsovereenkomst (WGBO) is sinds 1955 van kracht.
De weg regelt de rechten en plichten van twee partners die de behandelingsovereenkomst sluiten
(patiënt & zorgverlener). De WGBO heeft een aantal belangrijke punten:
Informed constent (instemmingsvereiste), dossierplicht en recht op inzage van het dossier.
Een patiënt kan afzijn op zijn recht op informatie. Je kan aangeven dat je het niet wilt ontvangen.
De zorgverlener kan zich daarentegen alleen in uitzonderlijke situaties onttrekken aan de plicht tot
informeren. Alleen als de informatie leidt tot schade bij de patiënt.
Ondanks de WGBO is een belangrijk knelpunt de taakafbakening tussen artsen en
verpleegkundigen. De arts is verantwoordelijk voor:
Informatie over onderzoeken, diagnose ziekte, behandeling en de prognose, biedt onvoldoende
handvatten voor de problemen die verpleegkundige dagelijks in de praktijk ervaren.
Als je als verpleegkundige merkt dat de arts dit niet doet moet je kijken naar de afspraken die het
ziekenhuis hierover gemaakt heeft.
Er is een nieuwe wet opkomst de WCZ. De wet cliënten rechten zorg.
Die rechten van de patiënt uit de verschillende huidige wetten samenvoegt.
De volgende rechten staan hierin beschreven:
Het recht op beschikbare en bereikbare zorg
Het recht op keuze en keuze informatie
Het recht op kwaliteit en veiligheid
Het recht op informatie, toestemming, dossiervorming en privacy
Het recht op afstemming tussen zorgverleners
Het recht op effectieve laagdrempelige klacht en geschillenbehandeling
Het recht op medezeggenschap en goede bestuur
, 1.3.1 Begrippen verhelderd.
Voorlichting en begeleiding
Het accent bij voorlichting ligt op informatieoverdracht, zowel op kennis als vaardigheidsniveau
(instructie). Het doel is dat de patiënt uiteindelijk na beschrijven (uitleg) de vaardigheid zelf kan
uitvoeren.
Bij begeleiding ligt de accent op langdurige ondersteuning met vaak aandacht voor emotionele
verwerking en voor het leren leven met een ziekte en / of beperking. Het doel is om iemand zijn
gevoelens te laten uiten. (zelfmanagement)
Voorlichting en begeleiding hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken:
Doelgericht
Patiëntgericht
Ondersteuning bij de aanpak van gezondheidsproblemen
Ze zijn erop gericht dat de patiënt beter uit de voeten kan met de gevolgen van zijn ziekte of
gezondheidsproblemen.
Ze bieden steun bij het hervinden van een emotioneel evenwicht.
Therapietrouw (compliance en adherence)
Oorspronkelijk wordt er bedoeld of iemand zich houd aan de voorgeschreven therapie
Nu wordt er ook mee bedoeld in hoeverre iemand zijn nieuwe (gezonde) gedrag volhoudt.
Compliance geeft therapietrouw op korte termijn aan.
Adherence geeft therapietrouw op lange termijn aan.
Zelfmanagement
Verwijst naar de taken die iemand moet uitvoeren om de regie te houden over zijn leven. Met of
zonder ziekte. Je kan iedere dag kleien en grote beslissing nemen om je leven in goede banen te
leiden.
Counseling, motiverende gespreksvoering
Het is een gespreksmethodiek met een niet directieve aanpak. Het kan ook bij voorlichting of
begeleiding gebruikt worden.
Motiverende gespreksvoering behoort tot de directieve methode, persoonlijk gerichte gespreksstijl.
1.3.2 Stappenreeks van gedragsgerichte voorlichting
Zelfmanagement is het uiteindelijke doel van de voorlichting. De zorgvrager moet gedurende zijn
leven zelf om kunnen gaan met zijn ziekte of beperking.
Gedragsverandering is een heel proces: Het vertonen van nieuw gedrag verloopt via verschillenden
fases. Nieuw gedrag komt niet zomaar tot stand. Willen is nog geen doen. En doen is nog geen
blijven doen.
Model van
gedragsverandering.
Stages of change Stappenreeks ASE model
Pre contemplatie Openstaan
(ongemotiveerdheidsfase)
Contemplatie (overweging Begrijpen
fase)
Preparatie Willen & kunnen ASE intentie barrieres en
(voorbereidingsfase) vaardigheden gedrag
Actie (gedragsverandering) Doen Gedrag
Stabilisatie of consolidatie Blijven doen Gedragsbehoud
(gedragsbehoud)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Tessavandriesum. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.