Examen
Examenvragen: Goederen- en Transportverzekering
- Établissement
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Examenvragen: Goederen- en Transportverzekering
[Montrer plus]
1 vérifier
Par: robbev • 8 mois de cela
Aperçu du contenu
Stuvia - Koop en Verkoop de Beste SamenvattingenVragen inleiding en transportverzekeringen in het algemeen
1. a) Geef een overzicht van de risico’s in de internationale handel.
We zien in verschillende fases van de internationale handel risico’s opduiken. Dit kan bijvoorbeeld in
de pré-en contractuele fase in verband met de koopverkoop zijn, bij het opstellen van de
leveringsvoorwaarden en bij de financiering. Ook zullen er risico’s zijn in verband met de verpakking,
stuwing en behandeling. Vervolgens zullen ook het voortransport, het hoofdtransport (meestal een
lange zeereis), opslag en overslag van goederen soms risicovolle ondernemingen zijn, welke een
groot verlies kunnen opleveren waartegen men zich wil verzekeren. Verder kunnen er nog andere
goede redenen zijn om zich extra te verzekeren. Bijvoorbeeld de geografische locatie en de politieke
situatie van de landen waarmee men handel drijft. Tegenwoordig wordt piraterij en terrorisme ook
meer en meer gezien als een groot risico. Ook de goederen zelf kunnen risico’s bevatten.
1b. Geef een overzicht van de risico’s en verzekeringstypes die we hebben besproken in deze
cursus. (schema)
Cargo dekking risico op schade/verlies/vertraging van de goederen
Engelse markt: ICC A/B/C
Belgische markt: Polis v Antwerpen
Casco dekking risico op schade aan schip/uitrusting
Engelse markt: verschil tussen zaakschade (commerciële hull-verzekeraars) en
aansprakelijkheid (P&I)!
CMR aansprakelijkheidsverzekering geeft dekking tegen risico’s voor wegvervoerder,
commissionair-vervoerder en commissionairexpediteur
Arex 21 allesomvattende aansprakelijkheidsverzekering dat dekking geeft aan modern
expeditiebedrijf
2. Bespreek de relevantie van het hoofdstuk over de historische ontwikkeling van de
transportverzekering?
Er bestonden 2,5 duizend jaar geleden al verzekeringstechnieken die nu nog steeds worden
toegepast. Dit blijkt bijvoorbeeld uit artikelen uit de wetboeken van Hammoerabi (+- 2250 voor
Christus). Historisch gezien waren de twee belangrijkste technieken die men al toepaste de
bodemerij en averij grosse.
De bodemerij (=zeelening) is een contract dat ten tijde van de Romeinen ook wel werd gezien als een
omgekeerde zeeverzekering, waarbij de uitlener de rol van verzekeraar op zich nam. Die betaalde op
voorhand de schadevergoeding en recupereerde deze mét interest als het risico zich niet heeft
voorgedaan. Bij verlies van schip of lading moest de zeevervoerder niets terugbetalen. Het vertoonde
dus al zeker gelijkenissen met een verzekering, omdat het in beide gevallen gaat om een kans-
contract.
Bij de averij grosse spreekt men van opofferingen van lading in noodsituaties om schip, bemanning
en overige goederen te beschermen.
Gedownload door: studenthw23 | driesgoukens@live.be
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
Ook begrippen zoals salvage (of redding) en aansprakelijkheid kwamen in de oude teksten al voor.
Het begrip aansprakelijkheid kreeg er al betekenis (meer bepaald bij de navigatie van het schip en de
scheepshuur/chartering), net als zaakschade aan goederen of het schip (cargo en casco).
Wat vandaag de dag het meest beroemde en beruchte artikel van ons Burgerlijk Wetboek is, namelijk
artikel 1382 BW heeft historische roots die erg ver teruggaan. Het concept ‘aansprakelijkheid’ is écht
één van de hoekstenen van onze rechtsstaat.
Nog een ander voorbeeld van oude verzekeringstechniek is de feitelijke beschermingsmaatregel,
zoals varen in konvooi in risicovolle gebieden.
De transportverzekering omvat een rijk studiedomein met een ontzettend lange geschiedenis, die
vaak nog erg actueel is! Bijvoorbeeld: piraterij, gemene averij, hulp en redding op zee,…
3. Schets de evolutie/ontwikkeling van de transportverzekeringen doorheen de tijd.
- Antieke beschavingen in de Oudheid:
Men heeft enkele artikelen teruggevonden in de wetboeken van Hammoerabi, daterend van 2250
voor Christus, waarbij het begrip aansprakelijkheid al vorm en betekenis krijgt. Naast
aansprakelijkheid (bij navigatie van het schip en de scheepshuur/chartering) sprak men ten tijde van
de oudheid ook al over zaakschade aan de goederen of het schip (cargo en casco).
Aanvankelijk waren de twee belangrijkste technieken de bodemerij en de averij grosse (zie
hierboven), maar ook salvage (=redding) kwam in de oude teksten al voor.
- Ten tijde van de Grieken en Romeinen:
Het oudste bekende voorbeeld van de averij grosse vinden we terug in het Oudgrieks recht en werd
overgenomen door Keizer Justinianus in zijn codex (hij heeft alle tot dan toe bestaande rechtregels in
een codex gezet). Deze tekst luidde, dat wanneer lading overboord was geworpen, moest worden
gecompenseerd. De bodemerij werd in het oude Indië, Babylonië de Feniciërs, de Grieken en de
Romeinen al toegepast. De Germaanse volkeren hadden meer gewoonterecht, de Romeinen hadden
meer een traditie van codificeren. Wij passen nu een combinatie van beiden toe.
Ten tijde van de Romeinen ontstonden eveneens andere rechtstechnieken. In de meeste gevallen
ging het over een gewone contractuele risicoverdeling. Zo was er Keizer Claudius die het risico van
stormschade bij de invoer van granen op zich nam of Titus Livius die bij invoer van militaire
voorraden het risico op zich nam voor verlies door vijandelijke aanvallen en stormen. Soms werd hier
wel misbruik van gemaakt onder de vorm van frauduleuze praktijken. Men liet soms een schip met
waardeloze zaken met opzet zinken, waarna men beweerde dat deze gevuld was met zeer
waardevolle lading.
- Middeleeuwen:
Ontstaan wetgeving (ordonnanties, edicten,…)
Gewoonten en gebruiken (Antwerpen, H. De Moy)
- Eerste zeeverzekeringswetgeving:
Tussen 1300 en 1600 ontstond de eerste zeeverzekeringswetgeving. Reders en handelaars wilden
hiermee streven naar meer zekerheid. Aanvankelijk bestond dit streven naar zekerheid eruit zich te
beveiligen tegen specifieke zeerisico’s door feitelijke beschermingsmaatregelen, zoals: het verdelen
Gedownload door: studenthw23 | driesgoukens@live.be
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
van de koopwaar over zoveel mogelijk schepen om het risico te spreiden, varen in konvooi en/of met
begeleiding van autoriteiten. Vervolgens ging men zich ook onderling verzekeren.
Uiteindelijk zochten reders en handelaars meer zekerheid door contractuele risico-overdrachten
overeen te komen. Zo was het mogelijk dat de inlader zich ertoe verbond, de kapitein tegen
bepaalde risico’s te vrijwaren. Omgekeerd kon ook de vervoerder de inlader indekken tegen verlies
van koopwaar tijdens transport. Dergelijke risico-overdrachten werden in de verkoopovereenkomst
aangehaald.
- Verzekering tegen premie:
De zeeverzekering tegen premies is ontstaan rond de 13 e-14e eeuw in Noord-Italië. Polis is afgeleid
van het Italiaanse woord ‘polizza’, wat ‘belofte’ betekent. De ontwikkeling van de
verzekeringstechniek heeft wel wat vertraging opgelopen door het kerkelijke verbod op alle vormen
van rente.
- Expansie van de transportverzekeringsmarkt:
Tussen 1600 en 1800 kwam de verzekeringsmarkt tot verdere expansie, voornamelijk door de
opstelling van de Franse ‘Ordonnance de la Marine’. Verder ontstaat de Lloyd’s in Engeland en er is
de oprichting van verzekeringsvennootschappen op aandelen. De definitieve oprichting van
verzekeringsmaatschappijen gebeurde in de 17 e eeuw, omdat de insolvabele particuliere
verzekeraars niet meer konden rekenen op het vertrouwen van de verzekerden.
- Modernisering en liberalisering van het transportverzekeringsgebeuren:
De moderne wetgeving, vanaf ongeveer 1800 tot nu, wordt vooral gekenmerkt door enerzijds
liberalisering en anderzijds modernisering. Een belangrijk gebeuren was de liberalisering van de
Engelse verzekeringsmarkt. Hierbij werd de monopolie die op dat moment van toepassing was
opgeheven. Verschillende verzekeringsmaatschappijen stortten zich op de zeeverzekeringsmarkt,
waaronder De Lloyd’s. Ook ontstonden rond 1800 de eerste Hull Clubs. Dit zijn de voorlopers van de
P&I clubs.
- 20ste eeuw:
schaalvergroting, standaardisering, automatisering,…
4. Welke rol was en is weggelegd voor de ‘gewoonten en gebruiken’ in de haven van Antwerpen?
Geef een voorbeeld van vroeger en nu.
Ook plaatselijke gebruiken zijn van groot belang inzake de zeeverzekering. De plaatselijke gebruiken
van Antwerpen vond men terug in de Antwerpse Costuymen. Het vierde deel, opgesteld door jurist
Hendrik de Moy in het begin van de 17 e E, is gewijd aan het contractenrecht. De tekst, waarvan we
ook een stukje hebben gezien in de cursus, bevat dwingende bepalingen over de zeeverzekering
(zowel casco, cargo en aansprakelijkheid), maar eerbiedigt ook de contractvrijheid en het concept
van legaliteit/openbare orde. Het mag gezegd worden dat deze Antwerpse Costuymen samen met de
Spaanse ordonnanties een zeer moderne en verfijnde regeling van het zeeverzekeringscontract
vormden.
Ook vandaag de dag zijn de plaatselijke gewoonten en gebruiken zeer belangrijk in onze haven. Deze
worden jaarlijks door De Lloyd gepubliceerd onder de naam ‘Reglementen in de Haven van
Antwerpen’. Ze komen tot stand door resoluties gevormd door de verschillende beroepsorganisaties
(VEA, ASV, CEPA,…) onder leiding van Alfaport (vroeger AGHA). Een belangrijk voorbeeld van zo’n
Gedownload door: studenthw23 | driesgoukens@live.be
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
AGHA-resolutie is het havenreglement over ‘de aanlevering van goederen aan zeeschepen in de
Haven van Antwerpen’. Het gaat hier over de wijze waarop verschillende soorten goederen moeten
worden aangeleverd, zoals: containers, vloeibare goederen, normale goederen, heavy lift lading, enz.
5. Wat is de relatie tussen het transportverzekeringscontract en het koopverkoopcontract?
Eerst en vooral moet het duidelijk zijn dat er zonder handel en zonder de leveringsplicht van de
verkoper geen nood aan risicodekking zou zijn. Deze nood aan risicodekking is er echter wel en vloeit
dus voort uit het koopverkoopcontract. Hierin worden de relatie en risicoverdeling tussen koper en
verkoper vastgelegd. De risicoverdeling geeft de aanleiding voor een transportverzekering. Op welk
punt gaat het risico over van verkoper naar koper bij de levering van de goederen? Dit wordt
geregeld door de incoterm (=leveringsvoorwaarden van de Kamer van Koophandel) die
overeengekomen is.
Als de incoterm het toelaat, zijn de partijen vrij om al dan niet een verzekering af te sluiten. De
verlader van de goederen zal een eventuele verzekering dan afwegen tegenover wat hij en zijn koper
als aanvaardbaar verlies accepteren (=”willing to loose”). Als er bv CIF of CIP verkocht werd, zal er
sowieso ten minste een minimumdekking (ICC C) moeten worden afgesloten door de verkoper. Wat
als de koper een meer omvattende dekking wil? In dit geval zal de verkoper voor rekening van de
koper of de koper zelf voor een meer uitgebreide dekking zorgen (bv ICC A).
6. Wat is de relatie tussen het transportverzekeringscontract en het financieringscontract?
De koper zijn voornaamste verplichting is betalen en die van de verkoper is de goederen in goede
staat te leveren. Men heeft een compromis gevonden door de tussenkomst van banken in de
financiering.
Wanneer men gebruik maakt van een bepaald financieringscontract, zoals een documentair krediet,
kan een verzekeringscontract vereist zijn. Als tussen koper en verkoper is overeengekomen dat er
met betrekking tot de financiering van de transactie een documentair krediet dient afgesloten te
worden en hierin is bepaald dat de verkoper een all risks verzekering moet afsluiten, zal hij geen
andere keuze hebben.
Dit systeem wordt toegepast, aangezien de koper de goederen meestal nog nooit gezien heeft en
daarom zal zijn bank pas overgaan tot betaling, wanneer hij beschikt over de nodige
handelsdocumenten waaruit blijkt dat de goederen in goede staat zijn verzonden (handelsfactuur,
douanefactuur, oorsprongscertificaat, gezondheid- of fytosanitair certificaat,…).
Meestal neemt men 110% van de CIF-waarde om de zending te verzekeren volgens ICC A.
7. Welke zijn de wezenlijke bestanddelen van een verzekeringscontract?
De wezenlijke bestanddelen zijn de delen die zeker in de verzekeringsovereenkomst moeten te
vinden zijn, aangezien ze in de wet vermeld staan.
1 Verzekerbaar belang (= “insurable interest”): een geoorloofd voorwerp om te verzekeren en
het belang dat men heeft bij het behoud van de zaak alle zaken die onderworpen zijn aan
risico’s van de scheepvaart en de waarde in geld kan worden uitgedrukt.
2 Vaststellen van de premie (meestal uitgedrukt in getal met 2 cijfers na de komma).
3 Omschrijving van de prestatie van de verzekeraar (= verzekerde waarde of “amount
insured”): meestal de schade of het verlies.
4 Gedekte risico’s: waarvoor komt de verzekering tussen? Dit geeft dus een overzicht van alle
risico’s waarvoor men tussen komt. Ofwel staat er “all risks” ofwel een oplijsting van de
Gedownload door: studenthw23 | driesgoukens@live.be
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studenthw22. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
76799 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans