Financieel management
Leeropdracht is belangrijk voor examen! à Leergroep op vrijdag
à Cursus ‘Financieel Management’ in de shop
à Extra lesmateriaal op Canvas
Deel 1 – Inleiding
1.1 Concept van financieel management
Wat valt er onder financieel management?
A. Autolening, hypotheek, spaarrekening, huishoudbudget, …
B. Investeringen en uitgifte van aandelen, obligaties, opties, …
C. Begrotingsbeleid en budgetten van de overheid, EU, …
D. Financiële beslissingen vanuit ondernemingen
E. Al het bovenstaande
A zijn persoonlijke financieel management, B zijn financiële markten, C zijn publieke financiën à het
is allemaal financieel management maar wij beperken ons tot D. Het zijn de financiële beslissingen
uit de onderneming gezien.
Financieel management à financieel beheer in kader van doelstellingen van de organisatie. Functies:
- Investeringsbeslissingen: wat en hoe ga je investeren?
- Bedrijfskapitaalbeheer: hoe ga ik om met mijn voorraden, klanten, leveranciers betalen,…?
- Dividendenbeslissing: Ga ik alle winst uitgeven aan aandeelhouders of blijft er een deel in de
onderneming?
- Financieringsbeslissing
Het verschil tussen boekhouding en financieel management
- Boekhouding kijkt naar verleden.
- Financieel management maakt beslissingen die impact hebben op toekomst à moeilijker
door mate van onzekerheid mee speelt.
1.2 Doelstelling
Ultieme- soms enige- doelstelling FM en CFO àcreëren toegevoegde waarde voor aandeelhouders
Op LT à behoud en maximalisatie aandeelhouderswaarde
Beursgenoteerde ondernemingen à waarde aandeelhouders afleiden uit marktprijs aandeel
1
,à voorbeeld: Tesla december 2018:
Voorbeeld: Aandeel stijgt wanneer goedkoper Model 3-Variant wordt gemaakt à voor groter
publiek beschikbaar + meer verkocht kan worden.
1.3 Financieel beheersinstrument
Een goed bedrijf heeft een financieel dashboard à het beeld van een onderneming: voor ieder
bedrijf anders omdat men concentreert op de belangrijkste aspecten. Het is afhankelijk van de
indicatoren die voor uw onderneming belangrijk zijn.
De strategische doelen à omgezet naar meetbare doelen.
- Dynamisch, geconcentreerd op belangrijkste én eenvoudig en overzichtelijk
- Als er een fout optreedt, moet deze bijgestuurd worden.
Oefening: Welke kengetallen zouden belangrijk zijn voor welk type van onderneming?
- Supermarkt: omzet, aantal medewerkers, klanten
- Consultancybedrijf = advies geven aan bedrijven: factureerbare uren/FTE
- Bungalowpark: ligging, bezoekers, seizoen, aantal overnachtingen à veel vaste kosten dus
dan is het belangrijk om de bezettingsgraad te maximaliseren.
- Groothandel: leveranciers, betalingstermijnen à voorraden zijn hier heel belangrijk
- Kledingzaak (Retail): een belangrijke KPI is gemiddelde aankoopbedrag per klant. Conversie is
het aantal klanten die werkelijk iets kopen.
- Ziekenhuis: bezettingsgraad van de bedden
Deel 2 - Financiële analyse
à Theorie tijdens de les toegelicht aan jaarrekening van Naessens nv.
2.1 Inleiding
Financiële analyse à cijfermatige doorlichting van de onderneming met als doel inzicht te
verwerven in de financiële gezondheidstoestand van de onderneming.
è Legt financiële toestand van onderneming uit verleden zo nauwkeurig mogelijk vast à zo goed
mogelijk vooruitzichten afleiden voor toekomstige financiële situatie
Voorbeeld: Kodak zag het digitale tijdperk niet aankomen waardoor ze bijna failliet gingen.
2
,Voor wie en waarom?
Management (aangesteld door de aandeelhouders om de strategische doelstellingen te realiseren)
à verantwoordelijk voor gezonde financiële structuur en winst van de onderneming.
Periodiek zal het management (maandelijks tot één keer per jaar):
- De cijfers van onderneming analyseren à bij een fout ingrijpen.
- De financiële positie van de onderneming vergelijken met andere ondernemingen binnen de
sector.
à Men kan dit doen via website Nationale Bank, Statistieken online, …
Ook vele andere partijen hebben financiële belangen in de onderneming:
- Leveranciers à zicht op financiële draagkracht van potentiële klanten alvorens de
betalingscondities te bepalen.
- Potentiële klanten à leveringsbetrouwbaarheid, uitvoering garantie: als de onderneming
failliet gaat heb je niets aan de garantie, betalingsuitstel, dienst na verkoop (onderhoud &
service)?
- Werknemers à informatie via ondernemingsraad: werkzekerheid, tijdige uitbetaling van
lonen, looneisen,…
- Financiële instellingen à geven enkel krediet als ze ervan overtuigd zijn dat de onderneming
de capaciteit heeft om de kredieten stipt af te lossen.
- Beleggers en financiële analisten à huidige financiële structuur indicatie voor de mate van
duurzame gezondheid.
- Overheid à innen van belastingen ahv gebeurde transacties. Bv vennootschapsbelasting,
btw, algemene regulering én neergelegde jaarrekening als basis voor statistieken. Voor het
opstellen van statistieken heeft men bepaalde gegevens nodig.
- Wij als toekomstige professionele bachelor
Bron en technieken van analyse
Jaarrekening à belangrijke bron van informatie voor het uitvoeren van de financiële analyse.
! Het spreekt voor zich dat het management zich daarnaast ook kan beroepen op interne informatie
(analytisch boekhouden, in tegenstelling tot de statutaire boekhouding die de basis is voor de
jaarrekening).
VOL3.1 à volledige jaarrekening én paginanummer
De jaarrekening omvat:
- Balans met passiva en activa
- Resultatenrekening en resultaatverwerking
- Toelichting: details van bepaalde onderdelen van balans/resultatenrekening, maar ook over
niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen.
- Sociale balans:
o Staat van de tewerkgestelde personen (werknemers, uitzendkrachten, ter
beschikking gestelde personen)
o Tabel van de personeelsbewegingen tijdens het boekjaar (ingetreden/uitgetreden)
- Jaarverslag is het verslag van management inzake het gevoerde beleid: belangrijke
ontwikkelingen, commentaar bij de cijfers, voorstel tot winstverdeling,… Voorbeeld: JBC die
minder verkoopt door de stijgende opkomst van Zalando
3
, - Verslag van de Commissaris-Revisor (= onafhankelijke accountant): verslag van een
onafhankelijke externe expert die zich moet uitspreken over de getrouwheid van de
jaarrekening en de continuïteit van de onderneming.
o Types van de verslagen:
§ De goedkeurende verklaring
• Zonder voorbehoud (unqualified audit report)
• Met voorbehoud (qualified audit report)
§ De niet-goedkeurende verklaring
• Afkeurende verklaring (adverse audit opinion)
• Onthoudende verklaring (disclaimer of opinion)
Voor grondige analyse à ook niet-boekhoudkundige gegevens (aandelenprijzen, sectorgegevens,
persartikels, jaaroverzichten en interne documenten zoals contracten, budgetten, standaarden,…)
Twee bedenkingen in verband met de jaarrekening:
- De jaarrekening niet actueel à bevat historische gegevens. Uiteraard zijn we meer
geïnteresseerd in de toekomstige financiële toestand maar dat is interne informatie
waarover we niet kunnen beschikken. Bovendien geeft de huidige financiële structuur een
goede indicatie van de toekomst.
- Cijfers van gepubliceerde jaarrekening kunnen afwijken van de bedrijfseconomische realiteit.
Jaarrekening vaak als fiscaal instrument gehanteerd. Bv: Starbucks koopt te dure bonen
vanuit Zwitserland waardoor de winst verschuift naar Zwitserland è Zwitserland hogere
winst en Nederland lagere winst doordat belasting in Zwitserland lager ligt.
à Starbucks schuift dus bewust met zijn winst en dit mag.
De belangrijkste analysetechnieken:
- Horizontale analyse à de ontwikkeling door de tijd heen.
- Verticale analyse (structuuranalyse) à wat is het belang van elk onderdeel van de balans tov
balanstotaal?
- Ratioanalyse à analyse van verhoudingsgetallen tussen bedragen uit de jaarrekening, die
financieel kengetal weergeven.
Alvorens te starten met een volledige analyse à zinvol jaarrekening kritisch door te nemen è
algemeen beeld van onderneming en haar toestand. à Helikopterview.
Opmerking: in deze cursus wordt bij horizontale en verticale analyse gewerkt in 000 EUR
(duizendtallen). Bij ratioanalyse wordt er gewerkt in EUR (eenheden) à in de praktijk zal de omvang
van het bedrijf bepalend zijn in M EUR, K EUR, EUR, … wordt gewerkt.
4