Resume
Samenvatting Stapel & de Koning deel 1
- Cours
- Établissement
Stapel & de Koning inleiding recht/ staatsrecht, strafrecht en strafvordering studie-editie deel . Redactie: Mr. Joseph Molenaar MA Aart Sterk
[Montrer plus]
4 revues
Par: rondevries99 • 5 mois de cela
Par: melaniekainer • 6 mois de cela
Par: Soho • 1 année de cela
.
Par: brittstolk • 2 année de cela
Vendeur
S'abonner
Sluijsxx
Avis reçus
Aperçu du contenu
A-1 BESPREKING INLEIDING RECHT/STAATSRECHT1.1 Het recht
Recht: is het geheel van regels dat op een bepaald moment in een samenleving
geldt.
Sommige van die regels worden opgelegd door de overheid. Deze regels vormen bij
elkaar ‘juridisch recht’.
Burgers leggen zichzelf echter ook regels op, bijvoorbeeld opstaan voor ouderen in
de bus. Deze regels zijn onderdeel van ‘moreel’ recht.
Het recht heeft in deze definitie een ordenende taak. Het zorg ervoor dat mensen
weten waar ze aan toe zijn: het maakt duidelijk wat voor rechten en plichten de
burgers hebben en wat ze van elkaar en van de overheid mogen verwachten.
Hierdoor heeft het recht ook de rol van scheidsrechter: als burger en overheid of
burgers onderling een verschil van mening hebben, biedt het recht in veel gevallen
een oplossing.
Iedereen in Nederland is aan deze wettelijke regel (uit het Wetboek van Strafrecht)
gebonden en als iemand die overtreedt, velt de rechter daarover een oordeel. Deze
regel wordt dan ook een ‘rechtsregel’ genoemd.
Kenmerken voor rechtsregels zijn:
• Worden gemaakt door de overheid
• Algemeen geldend zijn;
• Door de rechter worden gehandhaafd.
De wet is de belangrijkste rechtsbron, want een groot deel van het recht vinden we in
de wet.
De verzameling van alle rechtelijke uitspraken wordt “jurisprudentie” genoemd. In
de jurisprudentie is te vinden hoe rechters in de loop van de jaren de wet hebben
uitgelegd.
De derde rechtsbron wordt gevormd in het internationale recht. Het internationale
recht regelt de relaties tussen onafhankelijke landen.
Ten slotte noemen we als vierde rechtsbron ‘de gewoonte’. Soms kan een
gewoonte die door veel mensen als ‘recht’ wordt ervaren en die dus ingeburgerd is
daarmee een bron van recht zijn geworden. Denk bijvoorbeeld aan het handjeklap op
de veemarkt.
1.2. indeling van het recht
Het staatsrecht regelt de organisatie van en de verhoudingen tussen de
verschillende overheidsorganen en bepaald de positie van de burger in de staat. In
het staatsrecht gaat het bijvoorbeeld over de verhouding tussen de Tweede Kamer
en de minister, over de positie van ons staatshoofd en over het kiesrecht van de
burgers.
De fundamenten van het staatsrecht staan in de grondwet.
1
,Bestuursrecht: ‘Besturen’ is het ordenen van de samenleving. Dit is een typische
overheidstaak die bijvoorbeeld bestaat uit het verstrekken van uitkeringen, opleggen
van belastingaanslagen, aanstellen van politie, aanleggen van wegen, bouwen van
scholen. Het bestuursrecht beschrijft dus de bestuurlijke taak van de overheid. In het
bestuursrecht vinden we de regels waaraan de overheid zich moet houden als zij het
land bestuurt.
Het staatsrecht geeft een ‘organisatieplaatje’ van de overheid: het regelt de
verhoudingen tussen de verschillende organen van de overheid. Het bestuursrecht
beschrijft hoe de overheid om moet gaan met haar burgers als zij het land bestuurt.
Burgerlijk recht: In het burgerlijk recht worden de rechtsrelaties tussen burgers
onderling geregeld. Het gaat hier in veel gevallen om zaken die ons allemaal
dagelijks raken, zoals wonen, werken, goederen kopen, trouwen en scheiden.
Kenmerkend voor het burgerlijk recht is dat de burgers zelf verantwoordelijk zijn, ook
als een van de partijen zich niet aan de regels houdt.
Strafrecht: Het strafrecht geeft de overheid het recht om straf op te leggen aan
personen die bepaalde gedragingen verrichten.
Rechtsgebieden:
• Staatsrecht
• Bestuursrecht
• Burgerlijk recht
• Strafrecht
Heeft de overheid geen gezagspositie, bijvoorbeeld in zaken tussen burgers
onderling, dan spreken we van privaatrecht. Zo valt de koop van een auto onder het
privaatrecht en de afgifte van een rijbewijs onder het publieksrecht.
Tot het publiekrecht behoren alle rechtsgebieden waarin de overheid vanuit een
gezagspositie handelt ten opzichte van de burgers. Zo heeft de overheid in het
strafrecht de taak strafbare feiten en mogelijke daders op te sporen en te vervolgen.
Het strafrecht behoort dus tot het publiekrecht.
In het publiekrecht handelt de overheid zoals gezegd vanuit een gezagspositie.
Privaatrecht Burgerlijk recht
Recht
Strafrecht
Publiekrecht Staatsrecht
Bestuursrecht
Een derde indeling van het recht maakt onderscheid tussen materieel en formeel
recht. Het verschil tussen deze twee soorten recht maken we duidelijk aan de hand
van twee wetsartikelen uit het strafrecht.
Artikel 287 Wetboek van Strafrecht stelt een straf op het opzettelijk doden van een
ander (doodslag).
2
,Artikel 52 Wetboek van Strafvordering geeft opsporingsambtenaren de bevoegdheid
een verdachte staande te houden om hem naar zijn naam en adres te vragen. Beide
wetsartikelen komen uit het strafrecht, maar ze zijn totaal verschillend. Het ene artikel
geeft een strafbaarstelling: het andere artikel beschrijft een handhavingsregel.
Het materieel recht beschrijft normen voor mensen en instellingen, Het formeel
recht wordt pas van belang als de inhoudelijke normen van het materieel echt ter
discussie staan. Het formeel recht geeft namelijk antwoord op de vraag welke
procedures er dan gelden. Juridisch gezegd: het formeel recht beschrijft hoe het
materieel recht wordt gehandhaafd. Wat mag de politie doen? Wat is de rol van de
officier van justitie? Wie beslist of er reen rechtszaak komt? Welke rechten heeft de
verdachte? Hoe lang kan de verdachte zijn vrijheid worden ontnomen? Op al deze
vragen geeft het formeel recht antwoord. Formeel recht wordt ook wel ‘procesrecht’
of ‘procedureel recht’ genoemd.
De wettelijke regels die in een bepaald land zijn opgesteld, behoren tot het nationaal
recht. Dit nationaal recht kan door omstandigheden ook buiten de landsgrenzen van
toepassing zijn, bijvoorbeeld doordat burgers in het buiteland misdrijven plegen. Het
internationaal recht regelt de verhoudingen tussen verschillende staten. Deze
rechtsrelaties worden vastgelegd in verdragen.
1.3. Nederland, een democratie
Aan de hand van drie kenmerken van onze democratie laten we zien hoe de
democratie in ons land werkt. Die kenmerken zijn:
• Een gekozen volksvertegenwoordiging,
• Respect voor de grondrechten
• Scheiding van de overheidstaken.
Ook al is Nederland een democratie, we kunnen onmogelijk met alle burgers over
alles meepraten. Daar is onvoldoende tijd voor en het zou ook niet werken. Daarom
kiezen de meerderjarige burgers van het land een volksvertegenwoordiging aan wie
ze hun invloed op het landsbestuur overdragen.
Om ervoor te zorgen dat de volksvertegenwoordiging echt namens ons optreden,
worden er om de vier jaar verkiezingen gehouden.
Onze democratie wordt een indirecte democratie genoemd. In een indirecte
democratie loopt de inspraak van de burgers via de gekozen
volksvertegenwoordiging. In een directe democratie praten alle burgers mee met de
overheid. Directe democratieën komen nauwelijks voor.
Het tweede kenmerk van een democratie is dat de overheid rekening houdt met de
grondrechten van haar burgers. Grondrechten zijn basisrechten van alle burgers
van een land. Omdat grondrechten zozeer bij ons mens-zijn horen, worden ze ook
wel mensenrechten genoemd.
Het allereerste grondrecht is het zogenaamde gelijkheidsbeginsel. Dit
gelijkheidsbeginsel houdt in dat burgers in ons land in gelijke gevallen op een
gelijke manier moeten worden behandeld.
3
, Als in een organisatie alle macht bij een persoon rust, is dat meestal niet zo goed
voor de democratie. De kans is immers groot dat deze ‘almachtige’ persoon
onvoldoende ruimte laat voor inspraak of misbruik maakt van zijn positie.
Montesquieu kwam met een nieuw idee over de organisatie van de overheid: de leer
van de scheiding der machten. Later werd hieraan de term ‘trias politica’
verbonden. Montesquieu beschreef eerst de drie taken (‘machten’) van de
rechtsprekende taak (oplossingen geven voor conflicten). Als deze verschillende
taken goed uit elkaar worden gehouden en door verschillende overheidsorganen
worden uitgevoerd, ontstaat er een evenwichtig landsbestuur waarin niet een
overheidsorgaan alle macht in handen heeft, maar verschillende organen de
overheidsmacht delen. Men spreek daarom ook wel van de ‘verdeling van de macht’.
De kans op machtsmisbruik en willekeur is namelijk veel kleiner omdat geen enkel
staatsorgaan echt ‘de baas’ is.
De basisregels van onze democratie zijn vastgelegd in de Grondwet. De Grondwet is
de belangrijkste wet van ons land.
1.4. De volksvertegenwoordiging
Politiek bedrijven wil zeggen: bedenken hoe de samenleving er volgens jou uit zou
moeten zien en aangeven hoe dat kan worden bereikt. De leden van een politieke
partij hebben ongeveer dezelfde opvattingen over de samenleving en over de rol van
de overheid daarin. Ze proberen als politieke partij zoveel mogelijk invloed te krijgen
in het landsbestuur zodat de plannen die zij met de samenleving hebben uitgevoerd
kunnen worden.
In ons land zijn vanouds drie grote politieke stromingen: een socialistische een
liberale en een christendemocratische stroming. De socialistische stroming wil een
sterke overheid die veel grip heeft op de samenleving. De overheid moet vooral de
zwakkeren beschermen en zorgen voor goed onderwijs, goede gezondheidszorg,
een goed milieu. Tegenover de socialisten staan de liberalen. Zij pleiten voor een
bescheiden overheid die vooral kerntaken uitvoertuig, zoals het zorgen voor
veiligheid, defensie. De christendemocratie is ons land neemt de bijbel en de
christelijke traditie als basis voor haar visie op de samenleving.
Enige tijd voor de verkiezingen maakt iedere politieke partij een
verkiezingsprogramma. Als het verkiezingsprogramma klaar is, vraagt de partij een
aantal leden om zich kandidaat te stellen voor de verkiezingen.
Het opstellen van de kandidatenlijst is vaak een lastige klus. De partij wil immers
aantrekkelijk zijn voor ‘iedereen’ en dus moeten er kandidaten gezocht worden waar
veel mensen zich in herkennen. De eerste kandidaat op de lijst wordt de
‘lijsttrekker’ genoemd.
Bijna iedere Nederlander van 18 jaar of ouder heeft het recht om mee te doen aan de
verkiezingen. Dit recht om te kiezen wordt ‘actief kiesrecht’ oftewel ‘stemrecht’
genoemd.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Sluijsxx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
77764 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans