Resume
samenvatting Inleiding tot de filosofie
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Volledige maar compacte samenvatting van het vak Inleiding tot de filosofie in de 1e bachelor in sociale wetenschappen aan de UA.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
INLEIDING TOT DE FILOSOFIEOVER HET GOEDE EN HET JUISTE
BEGRIPPENKADER
o WAARDEN: algemene morele uitgangspunten, aspecten van het leven die we
belangrijk vinden
o NORMEN: concrete gedragsbepalingen, specifieke regels die ons
voorschrijven wat we moeten of mogen doen
o MORAAL: stelsel van normen en waarden, dat betrekking heeft op het
handelen van mensen
o MOREEL: iets dat te maken heeft met het goede handelen(1) / een oordeel
(2) immoreel = ivm slecht handelen (1) amoreel = iets zonder
normen (2)
o ETHIEK: studie van normen en waarden, die zich richt op de vraag welke
normen en waarden we kunnen rechtvaardigen, het systematisch nadenken
over de heersende moraal, streeft zoals andere wetenschappen naar een
vorm van objectieve geldigheid
• kernvraag: welke normen en waarden kunnen we met goede redenen
verdedigen?
• ethiek is zelf normatief (= wat zich richt op wat zou moeten zijn en dat
ideaal tracht voor te schrijven): ze vormt een oordeel over de geldende
normen en waarden en geeft dus aan welke normen en waarden we
zouden moeten naleven
• ethiek is niet beschrijvend/descriptief (= wat zich beperkt tot wat is en
die toestand tracht te beschrijven), zij stelt zich niet tevreden met het
beschrijven van de bestaande toestand en het aangeven van de oorzaken
daarvan
HET FUNDERINGSPROBLEEM
LOGISCHE KLOOF TUSSEN ZIJN EN BEHOREN (UIT FEITEN GEEN NORMEN)
Uit de constatering dat iets het geval is, volgt niet dat we iets moeten doen (of
nalaten); uit een feit kan niet zonder meer een norm worden afgeleid.
Niet geldig! Vlees eten veroorzaakt leed bij dieren = feit we mogen geen
vlees eten (= norm)
WANT een correcte redenering om normen te rechtvaardigen bevat naast
feitelijke ook normatieve argumenten
Wel geldig!
a) vlees eten veroorzaakt leed bij dieren = feitelijk argument
b) we mogen geen leed veroorzaken bij dieren = normatief argument
we mogen geen vlees eten = normatieve conclusie
,PROBLEEM: elke norm die we aannemen, moet opnieuw gefundeerd worden;
een ultieme fundering voor ethische stellingnamen is dus onmogelijk
TUSSEN OBJECTIVISME EN RELATIVISME
o OBJECTIVISME: de juistheid van algemene morele uitgangspunten kan
bewezen worden
o RELATIVISME: uiteindelijk zijn normen en waarden altijd relatief; het is
zinloos om ze te proberen te rechtvaardigen
o TUSSENWEG: het heeft zin om algemene morele uitgangspunten te
onderzoeken en na te gaan welke morele consequenties ze met zich
meebrengen
HET PROBLEEM VAN HET RELATVISME
WAT VOOR RELATIVISME?
cultuurrelativisme fundamentele verschillen tussen culturen
subjectivisme fundamentele verschillen tussen individuen
- vb. emotivisme = een moreel oordeel is slechts de uitdrukking van een
moreel gevoel
- Drie bezwaren tegen emotivisme:
1. De regel dat uit een gevoel van afkeer altijd een morele afkeuring
en uit een gevoel van waardering altijd een morele goedkeuring
volgt, gaat niet op
2. Dat we zoveel betekenis hechten aan een rechtvaardiging van onze
morele keuzes, is een teken dat de theorie van het emotivisme niet
klopt
3. De relatie van oorzaak en gevolg wordt in deze theorie omgekeerd:
morele gevoelens zijn niet de oorzaak, maar het gevolg van morele
opvattingen
VRIJHEID, AUTHENTICITEIT, GELUK
HET GOEDE LEVEN
algemene uitdrukking van wat we in ons leven belangrijk vinden
vandaar: bestanddelen van het goede leven
uitwerking: drie centrale waarden
RECHTVAARDIGING? redenen geven waarom we deze waarden zo belangrijk
vinden
VRIJHEID
, “two concepts of liberty” (boek van Isaiah Berlin)
1. negatieve vrijheid er is principieel juridisch geen reden om te zeggen dat
één persoon minder vrij is dan de ander
2. positieve vrijheid vrijheid is het krijgen van keuzemogelijkheden
vraag:
waarom is vrijheid zo’n centrale waarde?
instrumentele waarde vrijheid als instrument/middel om iets te kunnen doen
intrinsieke waarde
- symbolische waarde (erkenning)
- expressieve waarde (zelfrealisering en verantwoordelijkheid)
AUTHENTICITEIT
“trouw zijn aan jezelf” iedereen moet zijn ware identiteit zo goed mogelijk
tot uitdrukking proberen te brengen
vragen:
1. is dat altijd goed?
2. wat bedoelen we met ons ‘ware zelf’?
identiteit
interne bron luisteren naar jezelf??
externe bron = keuzes die je maakt in de positieve vrijheid
GELUK
o geluk = geluksgevoel een gevoel van blijdschap, diepe tevredenheid,
zelfs van extase
o vraag: is geluk (begrepen als geluksgevoel) het allerbelangrijkste in ons
leven?
o gedachte-experiment van Robert Nozick we verlangen niet alleen naar
gevoelens of indrukken van geluk, maar willen ook dat die op de juiste wijze
verbonden zijn aan de realiteit
UTILITARISME VS ETHIEK VAN KANT
HET JUISTE LEVEN
o NORMEN
concrete gedragsbepalingen
vandaar: bestanddelen van het juiste leven
uitwerking: twee theorieën
o RECHTVAARDIGING? redenen geven voor de wijze waarop we zouden
moeten (of mogen) handelen in een specifieke situatie
UTILITARISME
Een vorm van consequentialisme (= gevolgenethiek) het gaat niet om de
handeling zelf, maar om
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lunapoos02. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
59063 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans