Inleiding tot het
recht
PROF.DIRK VANDEALE
HANNELORE BRULEZ / SCHAKELPROGRAMMA CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAPPEN /
SCHOOLJAAR 2020-2021
, Deel I :
Het
fenomeen
recht
1
,HOOFDSTUK 1: HET BEGRIP RECHT
1.1 INLEIDING
Recht heeft geen vaste definitie: dit is logisch want recht is gebonden aan de maatschappij. Recht
wordt geproduceerd door organen in de samenleving.
Maar recht zal elders verschillen en dit door de maatschappij.
Als we kijken naar de industrialisatie maatschappij zoals Europa, Azië, Amerika etc. Hier zien we
verschillen maar ook gelijkenissen. Zoals het gaat overal over een normensysteem, een systeem met
tal van normen/regels. En dit afkomstig van de overheid.
De overheid legt die op en handhaaft al deze normen (controle of de mensen zich daar naar
gedragen).
Doen we dit niet dan kan de overheid ons sanctioneren.
Bv: 120km/u op de autostrade onder normale omstandigheden: sanctie via flitspalen, controles
Diefstal je mag niet stelen, dit is strikt genomen geen rechtsregel overheid legt enkel een
norm op als sanctie nl. een bepaalde som betalen
1.2 RECHT ALS GEHEEL VAN BINDENDE REGELS
Welke soorten regels zijn er?
Algemeen geldende Regels toepasbaar na Wilsaanvullende of Technische regels
regels keuze suppletieve regels
Algemene
gebodsbepalingen
Algemene
verbodsbepalingen
Verlofbepalingen
Belovende regels
1.2.1 Algemeen geldende regels
= Dit zijn regels die voor iedereen of elk rechtssubject in België gelden.
1. Algemeen gebod
Je moet iets doen en iedereen moet dit doen
Bv/ Elk jaar moeten we ons belastingaangifte indienen, geboorte en naam aangeven,
verkeersregels, stemplicht etc. (we moeten iets doen)
Daarnaast vinden we ook een negatieve formulering van een algemeen gebod; artikel 422
bis. Van het strafwetboek (schuldig verzuim: mensen in nood moet je helpen, zo niet dan
volgt er een sanctie)
2. Algemeen verbod
Deze normen verbieden ons iets om te doen, zoals het strafrecht.
bv/ moord, terrorisme, smok of mensenhandel, diefstal, slagen en verwondingen, verbod om
met verlies te verkopen, geen 2de huwelijk aangaan wanneer je 1ste huwelijk nog bestaat etc.
2
, 3. Verlofbepalingen
= toelating om iets te doen
bv/ eigenaar van een huis mag dit huis verhuren/verkopen, wanneer je getrouwd bent, heb
je het recht om te scheiden
Een mogelijkheid, een toelating
4. Belovende regels
= beloftes, de overheid belooft iets zoals bv/ recht op arbeid (overheid belooft een beleid te
creëren dat zoveel arbeidsmogelijkheden creëert.
“ best doen, iets beloven”
1.2.2. Regels toepasbaar na keuze
Maak je de keuze niet, dan heb je van die regels geen last. Wil je een testament opmaken, dan krijg
je regels opgelegd m.b.t. hoe je dat testament moet opmaken. Wil je geen testament opmaken, dan
zal je deze regels niet moeten naleven en opvolgen. Dit hetzelfde met trouwen of relatie werknemer-
werkgever.
We hebben rond de 10.000 regels, maar moeten we ze allemaal volgen? NEEN (er zijn tal van regels
toepasbaar na keuze!)
1.2.3. Wilsaanvullende/suppletieve regels
= Regels die maar gelden voor zover u geen andere regels maakt = het zijn dus regels waar je van
mag afwijken!
Vb./ man en vrouw gaan trouwen, ze maken een huwelijkscontract aan Wat met hun
geld/vermogen? Overheid legt op dat alles wat je ervoor had, voor jou is en alles tijdens het huwelijk,
in een pot samen terechtkomt.
Moet dit? NEEN Je kan ook jouw plan trekken en zelf uw eigen regels maken in een
huwelijkscontract.
= het zijn dus bindende regels waar je aan kunt ontsnappen, doe je dat niet, dan zijn ze bindend!
Waarom zijn deze regels er? Vooral omdat zulke situaties vaak voorkomen en omwille dat de keuze
van de mensen voorop staan.
1.2.4. Technische regels
Dit zijn puur formaliteiten: hoeveel handtekeningen moeten er op een document worden ingediend?
Hoe zit de procedure in elkaar? Hoelang en waar moet je dit indienen? Etc.
3
