BCA: notities 2020-2021
College 1
HOOFDSTUK 1
Waar kan ik schadevergoeding uit krijgen ?
- Meest laagdrempelige bron/pijler: sociale zekerheid (ziekenhuiskosten etc.)
Maar: slechts gedeeltelijk: je gaat niet alle kosten terugbetaald krijgen
- Tweede bron eventueel: verzekering (bv. ongevallenverzekering): vrij laagdrempelig
- Meest veeleisende schadevergoedingsbron, maar ook meest genereuze: het
aansprakelijkheidsrecht
- Art. 1382: 3 aansprakelijkheidsvoorwaarden: fout + schade + causaal verband
- Basisprincipe / uitgangspunt: the loss lies where it falls LLWIF: de schade blijft liggen
waar het is ontstaan
Bv. je wandelt en schuift uit, nieuwe heup nodig, aansprakelijkheidsrecht geeft je
en mogelijkheid om schade te verhalen op een derde persoon als je specifieke
toepassingsvoorwaarden kan bewijzen
Maar je moet vaak die fout kunnen bewijzen, en ‘fout’ is zo een vaag bericht dus
rechtstak richt zich veel op rechtspraak etc.
- Als schade onvoorzienbaar was, is er GEEN sprake van een fout (‘onvoorzienbare
reactie’ van een tak die tegen je valt)
1. Belangrijkste functie aansprakelijkheidsrecht = schadevergoedingsfunctie
2 elementen:
Als iemand schade heeft veroorzaakt is het makkelijker om te veroordelen tot
vergoeding als ze verzekering hebben
Foutaansprakelijkheid LLWIF: wetgever voert meer en meer objeectieve
aansprakelijkheidsregelingen in, bv. milieu aansprakelijkheid,
arbeidsaansprakelijkheid, aansprakelijkheid op menselijke onderzoeken etc.
waardoor mens geen bewijs meer moet gaan leveren voor deze zaken
e
2. 2 functie: preventieve functie: minder uitgesproken dan bij strafrecht want
verzekeraar betaald vergoeding ipv aansprakelijke zelf: makkelijker om schuldige aan
te spreken, door bv. vrijstellingen of franchises
Bv. bij autoverzekering is dronken ongeval niet verzekerd om mensen tot zorgvuldig
gedrag aan te sporen, dus als preventie
3. Schadespreiding: schade spreiden over hele groep van verzekeringen
4. Reglementerende functie: aanspraklijkheidsrecht kan een bron zijn van nieuwe
gedragsregels: 1382 is zo soepel je kan vanalle plichten aanbrengen, bv. softlaw,
guidelines die op zich niet bindend zijn, worden eigenlijk soms bindend gemaakt via
art. 1382
Mélanie De Wilde 2020-2021
, Op zich niet bindend maar eeen normaal zorgvuldig persoon zou die guidelines
wel navolgen
DUS me creëert nieuwe regels via de zorgvuldigheidsnorm
- Amerika: extra schadevergoeding, dubbel straffen ‘punitive damages’ in BE
bestaat dit niet, maar men dacht er wel over om dit via andere wegen in te voeren
zoals in FR: stel acteur is getrouwd en bedriegt vrouw, paparazzi fotografeert en
verkoopt fotos aan roddelblad tijdschrift weet perfect dat dit schending is van
privéleven, maar zitten daar niet mee in: willen liever roddel publiceren voor de
omzet en nemen daar de schadevergoeding maar graag bij
franse rechtspraak neemt het woord ‘punitive damages’ niet over, maar gaan
een enorm hoge morele schadevergoeding vragen, deze morele schade is
onmeetbaar / onnvergoedbaar dus je kan vragen wat je rechtvaardig zou
vinden
in FR aantal zaken met schending privéleven met tijdschriften die privéfotos
publiceren DUS rechtspraak heeft enorm hoge morele schadeevergoeding aan
gekoppeld, eigenlijk als vorm van punitive damages maar zonder het zo te
noemen
luctratieve fouten: fouten waar de schadevergoeder weet dat hij er toch nog
winst op zal pakken zelfs na het betalen van de schadevergoeding
- 3 pijlers (socialezekerheid, verzekering en aansprakelijkee persoon) zijn niet los van
elkaar, beetje gekoppeld
Mogelijk dat socialezekerheid een verzekering zich gaan richten op de
aansprakelijke persoon dus kan dan een proces worden tussen verzekeraars
onderling
Kan er kritiek worden gegeven op het aansprakelijkheidsrecht? JA.
- Discriminatoir en onrechtvaardig: want mattheuseffect: verzekeringen komen vooral
goed uit bij rijkeren, alleen mensen die verzekering kunnen betalen nemen het, het is
juist de armere laag vd bevolking die geen verzekering sluit om te besparen
MAAR ‘ba privéleven’ (=wettelijk verplichte verzekering) (nu ong €80 per jaar)
verplicht maken is ook niet aanvaard door verzekeringsysteem: men moet maar zelf
het belang zien, zou teveel administratief etc. werk zijn
- Aansprakelijkheidsrecht is een duur en traag systeem, als elke 3 pijler gaat uitvechten
wie aansprakelijk is kost veel aan advocatenkosten + resultaat is vaak onzeker (want
1382 is vaag, dus veel geschillen in aansprakelijkheid, ‘normaal zorgvuldig persoon’ is
subjectieve invulling van rechter)
Zouden we aansprakelijkheidsreecht niet beter afschaffen? Wat zetten we hiervoor dan in
de plaats?
- Men verwijst hiervoor dan naar Nieuw-Zeeland: ‘ongeacht de oorzaak of oorsprong
vh schadegeval, zouden alle slachtoffers gelijk vergoed moeten worden’
Mélanie De Wilde 2020-2021
, - BE en andere europese landen: dat + allemaal ad hoc regelingetjes bv. voor
verkeeersongevallen, medische ongevallen, catastrofeongevallen, terrorisme etc.
allemaal aparte wetten en aansprakelijkheidssystemen
In Nieuw Zeeland hanteert men bathtub argument: of je nu verkeersongeval
meemaakt of uitglijdt in badkuip ben je sws slachtoffer dus mensen zouden gelijk
vergoed moeten worden
NZ: minder mensen dus minder duur, maar men ziet totaalbedrag stijgen
- Interessant om te zien hoe het is in andere landen, maar er is geen voorstel hierover
in BE
HOOFDSTUK 2
Aansprakelijkheidsrecht bekijken vanuit het perspectief van andere rechtstakken
Komt vaak voor omdat een onrechtmatige daad regelmatig samenvalt met een
strafrechtelijk misdrijf (zodra er lichamelijke schade is val je al onder Sw.), en kan je eigenlijk
kiezen of je naar de strafrechter gaat of naar de burgerlijke rechter
Als dat dan zo is, wat zij dan de verschilpunten en de aanrakingspunten tss strafrecht en
aasprakelijkheidsrecht?
1. Verschillende doelstellingen
- Strafrecht: bescherming samenleving, preventie, schadeherstel, vergelding, straf
wordt zoveel mogelijk geïndividualiseerd (rekening met persoonlijkheid, berouw,
opvoeding etc.), strafrechter heeft veel beoordelingsvrijheid (minimum of max
straffen)
- Aansprakelijkheidsrecht: we willen integrale schadevergoeding dus geen rekening
houden met persoonlijke kenmerken vd schadeverwekker
- Aansprakelijkheidsrecht: (ideale) abstracte beoordeling: ‘hoe zou een normaal
zorgvuldig persoon op de zelfde plaats id samenleving hebben gehandeld?’ wel
wat rekening houden met kennis en vaardigheden vd persoon, maar in principe niet
met individuele kenmerken van een persoon
- Persoonlijke mening: ik vind dat ervaring geen rol mag spelen in de beoordeling, is
een subjectief element, mag nooit rekening mee gehouden worden, bv als je net
rijbewijs hebt wordt er verondersteld dat je direct goed kan rijden
In werkelijkheid zien we dan rechtspraak wel rekening houdt met ervaring, is milder
tov minder ervaring
DUS dit is controversieel, vanuit standpunt slachtoffer is beter om strengere
zorgvuldigheidsnorm te hanteren en geen rekenig te houden met ervaring
2. Strafrecht: straf is evenredig aan misdrijf // aansprakelijkheidsrecht: integrale
schadevergoeding, maakt niet uit of je kleine of grote fout hebt gemaakt
Mélanie De Wilde 2020-2021
, 3. Als dader sterft tijdens proces, dan vervalt het proces, de strafvordering vervalt,
proces is gedaan is dit een tekortkoming vh strafrecht? Slachtoffers kunnen dan
wel nog vragen bij burgerlijke rechter voor burgerlijke (schade)vergoeding, niet meer
bij strafrechter
Stel dader overlijdt tijdens daad, kan je wel rechtsopvolgers of verzekeraar
aanspreken
ARREST: 15 mei 1941 ‘steenbakkersarrest’
- Over 2 steenbakkerijen die elkaar de duivel aandoen, de ene steenbakkerij heeft
speciale stenen ontwikkelt, andere steenbakkerij brengt zelfde stenen op de markt
en bakkerij 1 zegt dat dit niet mag, omdat zij dat zelf hebben ontdekt, bakkerij 2 zegt
dat dit overdreven is en dat het instellen van een proces tege zogenaamd plagiaat
zélf een fout is
- Cass.: ‘instellen ve proces maakt op zichzeelf geen fout uit, MAAR de
omstandogheden waarin proces wordt ingesteld kunnen wel tot een fout lijden, nl als
je een proces instelt op zo een lichtzinnige manier dat een ormaal zorgvuldig persoon
niet dit proces zou instellen
- Cass. Stelt vast dat het lichtzinnig is ingesteld, omdat bakkerij 1 een grote bakkerij is
dus Cass. houdt wel rekening met de omvang van het bedrijf (subjectief)
- Cass.: ‘art. 1382 zegt dat elke fout verplicht de schadeverwekker de schade integraal
te vergoeden’
ARREST: 8 mei 1961
- Over verschilpunt aansprakelijkheidsrecht en strafrecht
- Strafrecht is iets beperkter want je kan pas straf opleggen als er een misdrijf in de
wet bepaald is ‘nullum crimen sine lege’
- Aansprakelijkheidsrecht: 1382 is ruimer, BW bevat geen lijst van fouten, laat ruimte
bij het woord ‘fout’, veel rijkere inhoud dus soepeler strafrecht is minder soepel
- Persoon parkeert bestelwagen op rand van weg maar nog stukje op de weg, iemand
rijdt ertegen, eigenaar bestelwagen zegt ‘volgens regelgeving moest ik bestelwagen
niet verlichten als die minder breed is dan 2,5m DUS je kan me niet aansprakelijk
stellen’
- Cass.: 418 is veel rijker, een normaal zorgvuldig persoon zou zijn bestelwagen hebben
verlicht in deze omstandigheden DUS u hebt wel een fout begaan, maar geen
specifiek strafrechtelijk misdrijf
Mélanie De Wilde 2020-2021
