Psychologie en psychomotoriek
Wat is psychologie (niet)?
1) De menselijke geest
2) Definitie van psychologie
“De wetenschappelijke studie van de wijze waarop de menselijke geest werkt en hoe deze
gedrag beïnvloedt” (Cambridge woordenboek)
Etymologie: afkomstig van de Griekse woorden:
1) psyche, wat betekent “breath, principle of life, life, soul,”
2) logia, which comes from the Greek logos, wat betekent “spraak, woord, reden”
Dus het rationeel praten en denken over de geest.
Of kennis wetenschappelijk is heeft NIET te maken met de inhoud, maar WEL met de
METHODE om ze op te bouwen.
De wetenschappelijke methode stelt minimaal drie eisen:
❖ controleerbaar zijn: de methode van kennis opbouwen moet duidelijk beschreven
worden in alle aspecten, zodat andere personen kunnen controleren of de conclusies
gerechtvaardigd zijn.
❖ herhaalbaar zijn: het onderzoek moet kunnen overgedaan worden, zodat men kan
nagaan of dezelfde resultaten bekomen worden.
❖ falcifieerbaar zijn: de hypothese moet zo geformuleerd worden dat men kan
bewijzen dat ze onjuist is. De hypothese moet testbaar zijn.
,3) Korte geschiedenis van de psychologie
De psychologie als studie van de menselijke geest en het gedrag is oud:
Doorheen de eeuwen hebben mensen steeds verklaringen gezocht voor het gedrag,
gevoelens en denken van henzelf en anderen:
- De bevolking, filosofen, en religieuzen
- Goden, natuurfenomenen en gevalstudies
Vb. bijgeloof (bvb. bezeten door de Duivel) of de invloed van hemellichamen zoals planeten.
Geschiedenis tijdlijn zie dia 7: in principe niet te kennen voor examen
Tegelijkertijd is de psychologie als wetenschappelijke studie slechts relatief jong. Denken
we aan de systematische studie :
❖ van de gevoelswereld door o.a. Freud (eind 19e E)
❖ van de cognitieve ontwikkeling van het kind door o.a. Piaget (vanaf jaren 1920)
❖ van het gedrag door o.a. Skinner (vanaf jaren 1930) en Watson (jaren ).
Recenter werden er grote stappen gezet in de cognitieve psychologie.
De psychologie heeft een positieve invloed op talrijke
gebieden van het leven en de kennis verhoogt het welzijn:
❖ Verkeersveiligheid: vb. waarneming van
verkeerssituaties, motiveren tot veilig gedrag
❖ Preventie en behandeling van psychische en
lichamelijke aandoeningen Vb. niet concentreren op pijn, want maakt het erger
❖ Winkelen: vb. winkelervaring optimaliseren (kleuren, lichten, geuren, …)
4) Soorten psychologie
1) cognitieve psychologie
= informatieverwerking door de hersenen
Cognitieve processen stellen ons in staat om de wereld rond ons en onszelf te ervaren:
- om bekende gezichten te herkennen
- emoties te ervaren en ze ons te herinneren
- met elkaar in contact te komen door gesproken, geschreven taal
- om problemen op te lossen
, De cognitieve psychologie is de wetenschappelijke studie van mentale / psychische
processen zoals taal, aandacht, geheugen, waarneming, denken.
De bevindingen worden vaak geïntegreerd en vinden praktische toepassing in andere
domeinen van de psychologie.
2) ontwikkelingspsychologie
De studie van de ontwikkeling van de gemiddelde mens over het leven van pasgeborene
tot oudere op het vlak van de taal, psychomotoriek, het denken, geweten, emoties.
Ze beschrijft de “normale” ontwikkeling op verschillende leeftijden.
Nuttig voor:
- afwijkingen te detecteren
- tijdig therapeutisch in te grijpen
• om de achterstand zo goed als mogelijk te beperken,
• en de beperking in functioneren in het dagelijks leven zo minimaal als mogelijk te
houden (job houden, geld beheren, relaties aangaan)
We moeten immers eerst weten wat beschouwd wordt als normaal voor we bepaalde
elementen als afwijkend kunnen beschouwen.
3) sociale psychologie
Ze bestudeert het gedrag van mensen in interactie met anderen, m.a.w. de individuele
mens als sociaal wezen.
Vb. Waarom grijpen toeschouwers niet in als er geweld wordt gebruikt?
Ze verschilt van de sociologie die het gedrag van groepen bestudeert. Vaak zijn dit
maatschappelijke groepen die zich onderscheiden door hun opleidingsniveau, soort arbeid,
wereldbeschouwing, politieke voorkeur, enz.
Sociale psychologie= > individu in interactie
Sociologie=> groep van individuen
4) klinische psychologie
Ze bestudeert het voelen, denken en gedrag van mensen die in een bepaalde periode van
hun leven afwijken in bepaalde aspecten van hun voelen, denken en gedrag.
Ze vindt toepassingen in de preventie en behandeling van aandoeningen zoals depressie,
ADHD, autisme, dwang- handelingen, enz.
