Samenvatting Strafrecht
1 Het construct bestraffing
- Straffen
In verschillende levensdomeinen
Zelf iemand straffen
Kritische vragen over stellen
- Filosofische vragen
Geen bewijsbare antwoorden
- Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet
Zorg dragen voor je kracht als gezagdrager
NIET: controleren gedrag kind/jongeren/ander
- Overheid
Legt straffen op wanneer er fundamentele waarden worden geschonden
Recht op leven en bewegingsvrijheid fundamentele waarden?
Doodstraf en levenslange gevangenisstraf: beperking op recht op leven en
recht bewegingsvrijheid?
Art. 3 EVRM: verbod op onmenswaardige behandeling en foltering
o Overheid uitzondering hierop maken?
- Hof van Cassatie arrest 14 juli 1924
Definitie straf (niet in Belgische strafrecht)
Is een leed door de wet bepaald en door de rechtelijke macht opgelegd als
een sanctie wegens een gepleegd misdrijf
- Recidiveonderzoek
Robert, Mine, Maes 2015
Op basis van Centraal strafregister
o Personen onderworpen aan maatregel/straf
57,6% recidiveert met 1 nieuwe veroordeling
Recidivesnelheid mediaan: 742 dagen
Frequentie 80% maximum 7 nieuwe veroordelingen
20% meer dan 7 veroordelingen
o Wederopsluiting na vrijlating uit gevangenis België
Snelheid 548 dagen
44,1% terug in gevangenis
- Strafrecht 2 rechtstakken
Materieel strafrecht
Formeel of strafprocesrecht
1.1 De doodstraf en levenslange gevangenisstraf
- Oudste recht op Nederlands grondgebied
Oud-Germaans recht
Leefden in stamverband waarvan familie bindende element was
Gewoontes + tradities bepaalden regels van toen
Geschreven recht bestond nog niet
Conflicten onderling opgelost
o Privékarakter
, o Geen overheidsinstantie kwam ertussen
o Lichtere vergrijpen: straf afkopen met schadevergoeding schade
hersteld
o Kleine verwijzing van het latere strafrecht
Overtredingen en straffen stonden vast
Straf stond in verhouding met aard en ernst vergrijp
o TALIOWET
Oog om oog, tand om tand
Persoon enkel hetzelfde aandoen
Slachtoffer of familie van slachtoffer deed dader of
familiedader hetzelfde aan
Terug kwaad weer wederwraak burgeroorlogen
- Opkomst steden 1200
Mensen leven dichter bij elkaar, afhankelijkheid
Verbod op eigenrichting (niet meer zelf wraak nemen)
Vergelding door de overheid
Slachtoffer diende een klacht in
o Niet? Rechter komt niet in actie
Rondtrekkende rechters vroegen aan volk om dader aan te wijzen, verdachte
o Passieve rol van rechters
Onderzoekt hoe betrokkene ligt bij bevolking en God
Irrationeel karakter van bewijsvoering (godsoordelen) water en
vuurproef
Straffen heel wreed
o Brandstapel, afhakken rechterhand, kruisiging
o Vernederend karakter en publieke strafuitvoering
o Openbaar ter dood veroordeeld
Voorbeeld: 1/5 kinderen sterven aan het kraambed: wie zijn die vroedvrouwen die
kinderen laten sterven? Door de duivel bezeten, Satan zit in hun lichaam, het zijn
heksen waterproef (gewichtloosheid) vastgebonden aan een stoel en in het water
gegooid als een verdachte een heks zou zijn dan drijft ze want in het water zitten de
krachten van God, God zou die heksen terugdrijven naar boven omdat ze
gewichtloos was en kunnen zweven. Als je zonk was je onschuldig maar dan ging je
wel dood want ze vergaten dat die jurken super zwaar waren
Nu: leugendetector
Stress, in hoeverre speelt dat hierbij een rol?
- Eind late middeleeuwen/ begin 13de eeuw
Kleine stap richting strafrecht van nu
Misdaden vervolgd als ze zo erg waren + niemand had klacht neergelegd
Rechterlijke macht
Wraak nemen
o Namens slachtoffer
o Namens algemeen belang
o Criminelen opsporen en vervolgen
ACTIEVE rol rechters
Actief opzoek naar waarheid
Vervolgende partij bewijs misdrijf leveren
, Proces verliep geheim
Strafuitvoering openbaar (REDEN HIERONDER)
Om potentiële misdadigers af te schrikken
Die gestraft werd als voorbeeld aan gemeenschap gepresenteerd worden
Morale les om later goede burger te zijn
Kennis van de wet opfrissen
Gevangenisstraf is geen goed middel
o Kost te hoog
o Niet openbaar
Hoofdbewijsmiddel = bekentenis
Foltering, pijnbank,
o Mensen gaan bekennen omdat ze van de pijn afwillen
o Link vandaag de dag: water boarding
Gevoel van verdrinken
Rechtvaardigen eigen gedrag
o Doet persoon goed om te bekennen
o Vrij zijn van zonde, enkel tot berouw kom je tot vergiffenis hemel
Misdaad in Middeleeuwen
= zonde en daad ongehoorzaamheid aan God of plaatsbekleders op aarde
o Straf als boetedoening
- Begin 19de eeuw
Lijfstraffen, ontering, schandpaal, gebrandmerkt
Geldboetes
- 21ste eeuw: pedagogische tik
- Link schandpaal met nu
Trial by media
Je proces is al bepaald door de media (gelekte info, mensen die woord
komen te staan)
Bart de Pauw
o Kan hij spreken van trial by media omdat hij zelf eerst de media
gebruikte om zijn onschuld te bewijzen?
- Verlichting
Verlichtingsfilosofen reactie op wrede onderzoeksmethoden (foltering, ongelijke
straffen)
Ergeren aan rechtspraktijk
Nieuwe ideeën
1: Proportionaliteitsbeginsel
Gerechtelijke wraak het lijden dat het misfdrijf teweeg had gebracht overtrof
Straf moet in verhouding staan met de ernst van de begane fout
2: Legaliteitsbeginsel
Ergeren aan dat de rechter eigen inzichten kon raadplegen en niet enkel
wetboek
o Willekeurige straffen opleggen
Beccaria
o Dei delitti e delle pene
Over delicten en straffen
Boek over rechten van verdediging
, o Niemand mag worden gestraft zonder voorgaande wettelijke
strafbepaling
o Geen straf zonder wet
o Rechter moet rekening houden met de letter van de wet
GEEN interpretaties
o Wetgeving transparant naar het volk toe
3: Subsidiariteitsprincipe
Beccaria: meest optimale straf de minimale straf is die effect heeft
Wetgeving: soort bestraffing + wijze van uitvoering meest efficiënt en indruk
nalaten
- Beccaria
Tegenstander doodstraf
Niet te verantwoorden, ondoeltreffend, barbaars
Doel straf: beveiligen samenleving
o Niet: vergelding
Staten met doodstraf hogere criminaliteitscijfers
Dader denkt
o Niks te verliezen hebben
Doodstraf werkt dus contraproductief en disprportioneel
Vb: Je dealt drugs in een land en weet dan dat de doodstraf
erop staat, er is geen andere uitwzg dan die drugs te dealen,
net extremere daden stellen omdat de doodstraf
contraproductief werkt
Gevangenisstraf is volgens hem beter
Voorzichtiger zijn als je levenslang in isolatie moet zitten
- Rousseau
Degene die moordt laat zien dat hij het maatschappelijk verdrag verbreekt
Op de voet met een oorlog met de maatschappij
Burgers jullie hebben destijds ervoor gezorgd dat de staat gelegitimeerd is om
straffen op te leggen omdat jullie met de staat (kunstmatige mens) een sociaal
contract, maatschappelijk verdrag hebben onderhandelt en hebben afgesloten
Niet aan houden heeft dus ook gevolgen
- Hobes en Rousseau
Als je geen wetten maakt geen staat invoert die straffen uitvoert
Mens zal wolf zijn voor medemens (oog om oog…)
o Chaos
- Beccaria
De staat heeft niet de bevoegdheid om doodstraf op te leggen
Staat ontleent zich bevoegdheden aan overdracht van bevoegdheden waarover
individuen beschikken in natuurtoestand
Individuen hebben niet de bevoegdheid om te beschikken over hun leven en
geen beschikkingsmacht over eigen leven
Recht op leven is onoverdraagbaar!!
Rechthebbende hebben er geen volledige beschikkingsmacht over
- Kant
Strafrecht is categorisch imperatief
Universele morele gebod de waardigheid van ieder mens te respecteren
Recht op leven is geen onvoorwaardelijk recht
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kaat27. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
