DEEL 1: Een inleiding in het recht
1.Een inleiding in het recht
1.1. Het ontstaan en de ontwikkeling van het recht
o Recht = eeuwenoud
o 3500 v. Chr. -> ontstaan van het schrift -> regels schriftelijk vastleggen
Vlugger + over grotere afstand bekend
Hoe? Op kleitablet of steen
o Het ‘wetboek’
Citaat: “oog om oog, tand om tand”
Van goddelijke oorsprong ‘Gods wil, was wet’
o Regels:
Ontstaan door traditie
Waarom? Om beter te kunnen samenleven met elkaar (nood aan organisatie)
o Wereldoorlog II
Oorlog = catastrofe op humanitair, economisch en politiek vlak
Oplossen door middel van internationale reglementering
o Globalisering
Toename internationale regelgeving
o Recht is dynamisch, wijzigbaar en complex
‘De juridisering van de samenleving’
Is ook aanwezig in de zorgsector
Nadeel: er wordt abstractie gemaakt van concrete
omstandigheden
Voordeel: de rechtsbescherming en mogelijkheid
tot emancipatie voor de cliënt in de zorg
o Hoofdvraag: Hoe kunnen wij streven voor de rechten van onze meest kwetsbaren?
1.2. Een definitie van het recht
Recht =
Een geheel van regels, opgesteld door de samenleving,
waardoor de belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven,
geordend worden, door middel van sociale dwang.
1.3. Kenmerken van het recht
1.3.1. Een geheel van regels
o Ongeschreven/geschreven – nationaal/internationaal
o Formuleren een gebod, een verbod of een handeling
Geen wetenschappelijke of morele regels (thema euthanasie)
o Verschil religie en morele regels:
Rechtsregels: kunnen worden afgedwongen
Morele regels: missen structuur om af te dwingen
1
MVW
,RECHT (periode2)
1.3.2. Opgesteld door de samenleving
o Systeem van verkiezingen -> democratie -> stemmen:
Verplicht vanaf 18 jaar
Voor iedereen vanaf 1947
Volksvertegenwoordigers via kiesrecht
o Democratie: het wetgevend orgaan
Taak: rechtsregels formuleren of aan te passen + ze uitvoeren
o Democratie = afkomstig van het Grieks
Demos = volk
Kratein = heersen
o Verschil met dictatuur en autoritaire regimes
Kennen geen democratie
Rechtsregels opgesteld + uitgevoerd door dictator of dictatoriaal bestuur
Beschikken over schijnparlement
1.3.3. De belangen van de enkeling die in de maatschappij leeft
wordt geordend
o Nood aan: organisatie in een complexe samenleving met conflicterende belangen
Evenwicht vinden tussen behoeftes en belangen
Anders: wanorde
Zonder organisatie -> ‘natuurtoestand’ = gevaarlijk – oorlog
o Nood aan: regels die duidelijk zijn en rechtszekerheid bieden
Rechten en plichten kennen
o Het maatschappelijk verdrag met de staat
Levert legitimatie van de overheid op
Voorwaarden:
Helder en duidelijk
Algemeen van karakter
Niet om de haverklap veranderen
Rechtvaardig …?
1.3.4. Afdwingbaarheid van het recht
o Wetgevend orgaan = regels opstellen, formuleren, aanpassen + uitvoeren
o Rechtelijke macht = staat in voor de sanctionering van de overtredingen van de
rechtsregel
o Vroeger (middeleeuwen): ‘oude tallio-wet’
“Oog om oog, tand om tand”
Privéwraakneming
o Nu: ‘geciviliseerde’ maatschappij
Bevel om iets niet of wel uit te voeren, om te betalen of uit te straffen
Onafhankelijke en onpartijdige rechtelijke macht, politie
o !!: naleving v/d regels moet kunnen worden afgedwongen om effectief te zijn
2
MVW
,RECHT (periode2)
1.4. Enkele belangrijke rechtsbegrippen
Voor concrete voorbeelden luister naar de lessen.
1.4.1. Objectief en subjectief recht
o Het objectief recht:
Bestaat uit rechtsregels -> verbieden of laten handeling toe
Opgelegd door de overheid -> afdwingbaar
Gelden voor iedereen in de samenleving
Vb. wetboeken
o Onze subjectieve rechten:
= recht of plicht die voor een specifiek individu of groep mensen geldt
o Plicht v/d werknemer om schadevergoeding te betalen
o Recht van de cliënt om een klacht neer te leggen + schadevergoeding te ontvangen
1.4.2. Rechtssubject en rechtsobjectief
o Een rechtssubject:
Een natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechten en plichten heeft
o Een rechtsobject:
Een ding, zaak waarop het rechtssubject zijn rechten kan uitvoeren (vb. huis)
1.4.3. Recht- of genotsbekwaam en handelingsbekwaam
o Rechts- of genotsbekwaam:
Een rechtssubject is bekwaam om rechten te genieten
Uitzondering: vooroordelen
o Handelings(on)bekwaam:
(On)geschikt om via het stellen van handelingen hun rechten uit te oefenen
Dit zelf en zelfstandig uit te voeren
Uitzonderingen: niet ontvoogde minderjarigen
1.4.3.1. De minderjarige en de meerderjarige onbekwame cliënt
o De minderjarige:
Kan rechten niet zelf uitoefenen -> handelingsonbekwaam
Moet vertegenwoordigd worden door voogd (vertegenwoordigheidsbevoegdheid)
Kinderrechtenverdrag:
Er wordt rekening gehouden met de mening van het kind
‘Decreet Rechtspositie van minderjarigen’
o Een meerderjarige:
Bekwaam zijn rechten zelf(standig) uit te oefenen
1.4.4. Rechtshandelingen en rechtsfeiten
o Rechtshandeling:
Het tot stand brengen van juridische gevolgen, zodat ze zouden ontstaan
o Rechtsfeit:
Het feit waaraan het objectief recht een rechtsgevolg koppelt
3
MVW
, RECHT (periode2)
1.5. Indeling van het recht
1.5.1. Privaat en publiek recht
o Het privaat recht:
= regelt verhoudingen tss (groepen v.) individuen en rechtspersonen
onderling
Omvat…
Het burgerlijk recht
Het handelsrecht
Sociaal recht
…
o Het publiekrecht:
= regelt verhouding tss de burger en de overheid, de interne organisaties v/d
overheid, de verhoudingen tss de staten op internationaal vlak
Omvat…
Het grondwettelijk recht
Het strafrecht
Sociaal zekerheidsrecht
…
o Publiekrecht en privaat recht
Vb. het arbeidsrecht
1.5.2. Nationaal en internationaal recht
o Nationaal recht:
= recht van toepassing binnen de grenzen van een bepaalde staat
o Internationaal recht:
Internationaal publiekrecht:
= regelt de wijze waarop staten onderling betrekkingen hebben met
elkaar + hoe ze hun afspraken vastleggen
Internationaal privaatrecht:
= zal uitmaken welk recht van welk land toepasselijk is, hoe ze het
zullen uitvoeren, …
4
MVW
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur margauxvanwettere. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
