FORMEEL STRAFRECHT
Hannah Vandermaesen
,OVERZICHT
DE STRAFVORDERING EN DE BURGERLIJKE VORDERING
QUID?
Strafvordering (sensu lato; = in de brede zin): wordt soms gezien als een synoniem voor strafprocesrecht.
Daarom is het soms een verwarrende term.
Strafvordering (sensu stricto; = in de enge zin) = vordering tot toepassing van de strafwet (art. 1 VTSv.)
➔ Doordat je een misdrijf pleegt krijgt de OH het recht om je te gaan
vervolgen, een strafvordering in te stellen. Dit is een zaak tussen de
OH & de particulier die het misdrijf pleegt (dus niet tussen dader &
slachtoffer!).
In veel gevallen doet een misdrijf niet alleen het recht op een strafvordering ontstaan maar ook een
recht op een burgerlijke vordering.
Burgerlijke vordering = vordering tot herstel van schade
❖ De burgerlijke vordering gaat om het recht van iemand die door het misdrijf benadeeld is (die
daar schade door heeft) om een schadevergoeding te vorderen.
❖ Is niet bij alle misdrijven zo!
bv degene die slachtofferloos zijn (drugshandel, wapenbezit,…)
❖ Ons Belgisch systeem is bijzonder in de zin dat, alhoewel wij het strafproces zien als een zaak
tussen de OH en de persoon die een misdrijf pleegt, dat we toch toelaten dat een burgerlijke
vordering voor de strafrechter wordt gebracht en we toch alles samen kunnen afhandelen in 1
proces.
Tuchtvordering = 3e soort vordering
, ❖ Gaan we niet echt op in maar is wel belangrijk om te weten dat er een aantal vorderingen zijn
die onderworpen zijn aan een tuchtstatuut
Bv: artsen, magistraten, politieagenten,…
❖ Groot verschil tussen personen die onderworpen zijn aan een tuchtstatuut & personen die dat
niet zijn is dat het plegen van een misdrijf door personen die wel aan zo een tuchtstatuut zijn
onderworpen dit niet alleen kan leiden tot een strafvordering maar ook tot een tuchtvordering.
➔ Tuchtsancties kunnen heel zwaar zijn!
❖ Soms kan het zijn dat mensen met een tuchtstatuut mildere straffen krijgen bij de strafvordering
maar dit is deels omdat de rechter weet dat de persoon hierna nog een zware tuchtvordering
staat te wachten en zware gevolgen kan hebben.
Agent die Mawda doodschoot -> agent krijgt 1 jaar cel met uitstel om vrijwillige doodslag. Het kan goed
zijn dat op het vonnis ook is ingegeven op de gedachte aan die tuchtvordering. Soms wacht men zelfs
niet tot de strafprocedure is afgerond. Bij de reuzegommers was dat zo (studenten zijn onderworpen aan
een tuchtstatuut.
“Die agent had niet mogen schieten. Nooit”
Eén jaar met uitstel voor onvrijwillige doodslag. Dat is het verdict van de correctionele rechtbank in Bergen voor politieman Victor J.G., die in de
nacht van 16 op 17 mei 2018 op een busje vluchtelingen schoot. Zijn kogel was bedoeld voor de banden, maar doodde de Koerdische peuter
Mawda. “De agent heeft een fout gemaakt. Hij had dat schot nooit mogen lossen”, oordeelde de rechtbank. De roekeloze chauffeur van het busje
kreeg vier jaar cel.
De avond van het drama reed het busje vol met Koerdische vluchtelingen over de E42, toen het de politie achter zich aan kreeg. Chauffeur Jargew
D. probeerde de agenten te rammen. De inzittenden sloegen de ruiten van het busje in en hielden kinderen - onder anderen Mawda - voor zich
uit. Eén agent greep zijn wapen en wilde op de banden mikken. Toen het busje opnieuw op de langsrijdende politiewagen wou inrijden, ging het
schot af. De kogel doodde het tweejarige meisje Mawda.
Gisteren sprak de rechtbank een oordeel uit. Dat is vooral duidelijk voor agent Victor J.G. (48) van de wegpolitie Henegouwen. “Mogelijk is het
schot per ongeluk afgegaan. Maar een agent moet altijd meester blijven over zijn wapen, wat de omstandigheden ook zijn”, aldus de rechter.
“Het door hem gebruikte geweld was niet proportioneel. Het was een fout om te willen schieten, om de band te laten leeglopen. De kans dat dit
slecht zou lopen was reëel. Een gemiddeld voorzichtige en dito intelligente agent had dit anders moeten aanpakken.” Zeker omdat wat verderop
een barrage was opgesteld waartegen het busje zich zou vastrijden. De agent beweerde dat hij dat niet wist.
Geen mededogen
, Hoewel de rechtbank de versie van de agent geloofde - dat het schot per ongeluk was afgegaan omdat het busje hen wou rammen - moest de
man niet rekenen op verzachtende omstandigheden. Hij kreeg de straf die het Openbaar Ministerie gevorderd had: één jaar met uitstel. De
Belgische Staat werd als werkgever van de agent ook veroordeeld tot het betalen van 30.000 euro aan elke ouder.
De 21-jarige chauffeur van het busje mocht wel op enige clementie rekenen. De rechter hield rekening met de jonge leeftijd van Jargew D. en de
moeilijke situatie in Irak, zijn land van herkomst. De
man kreeg vier jaar in plaats van de zeven geëiste. De derde beschuldigde, de Irakees Rasol D.A., (28), werd vrijgesproken. De rechter achtte het
niet bewezen dat hij tot de smokkelaarsbende behoorde.
De advocaten van de ouders van Mawda reageerden gematigd tevreden. “De verantwoordelijkheid van de agent staat buiten kijf. Maar het
brengt Mawda niet terug. Bovendien zien we een structureel probleem bij de politie in de behandeling van vluchtelingen. Dit vonnis zal daar niets
aan veranderen”, zei advocate Selma Benkhelifa.
Advocaat Laurent Kennes, die opkwam voor de agent, reageerde zeer ontgoocheld. “Mijn cliënt heeft niet gekozen voor de weg van de misdaad,
zoals de chauffeur van het busje. Toch kon hij op geen enkel mededogen rekenen van de rechtbank. Hij ziet hier fel van af en gaat al twee jaar op
consultatie bij de psychiater, net omdat de feiten hem zo hard vallen. Ik vermoed dat we in beroep gaan.”
Omdat het 'slechts' een veroordeling is voor 'onvrijwillige doodslag' zal de agent wellicht niet ontslagen worden bij de politie.
KU Leuven kiest dan toch zwaarste straf voor Reuzegommers
Zaak-SAnda Dia De KU Leuven legt zeven leden van de studentenclub Reuzegom meerdere jaren schorsing op. Sommigen zijn nooit meer welkom
aan de universiteit.
vrijdag 5 februari 2021 om 3.25 uur
De Reuzegommers die betrokken waren bij de dood van de Edegemse ingenieursstudent Sanda Dia (20) eind 2018, mogen een kruis maken over
hun studies aan de KULeuven. ‘De zeven studenten worden voor een aantal jaar weggestuurd, sommigen definitief', zegt vicerector en voorzitter
van de beroepscommissie Tine Baelmans.
Nadat de KU Leuven zich afgelopen zomer belanghebbende partij had gesteld, kreeg de universiteit inzage in het strafdossier. Daarin stelde ze
nieuwe feiten vast en startte ze bijgevolg een tweede interne tuchtprocedure. Gisteren heeft de universiteit die procedure afgesloten. Op de
initiële tuchtstraf – die een taakstraf, een groepsgesprek en een paper rond doopcultuur inhield – kwam veel kritiek. Die lijkt de universiteit nu
definitief achter zich te kunnen laten. ‘Het is fijn om te weten dat de KU Leuven deze zaak heel serieus neemt', reageert Lieve Pepermans,
advocate van de moeder van Dia.
Eind december hadden in eerste aanleg de bevoegde tuchtcommissies al sancties van minstens één jaar opgelegd. De zeven studenten gingen
daartegen in beroep. De voorbije maand verschenen ze allemaal individueel bij het Gemeenschappelijk Bureau, het hoogst mogelijke beroep bij
de KU Leuven. ‘We hebben met de beroepscommissie per student het dossier opnieuw onderzocht, de studenten gehoord en de definitieve
sancties vastgelegd', zegt Baelmans. De zeven lijken hun universitaire ambities in Leuven definitief te mogen opbergen. De
studentenclub Reuzegom zelf is intussen ontbonden.
‘Volkomen onredelijk'
Johan Platteau, die een van de betrokken studenten vertegenwoordigt, noemt de uitsluiting wreed en onrechtvaardig. ‘Uiteraard is niets zo erg
als het leed van Sanda Dia en dat van zijn ouders', zegt hij. ‘Maar dat deze jongens worden uitgesloten nog voor het gerechtelijk
onderzoek is afgerond, vind ik volkomen onredelijk. Mijn cliënt zat in zijn laatste jaar handelsingenieur. Wat is de universiteit of de maatschappij
ermee gebaat dat hij geen diploma zal behalen?'
De straffen zijn zwaar. De mogelijke sancties aan de KU Leuven zijn, gradueel, een verwittiging, een verbod om aanwezig te zijn op de campus,
een voorlopige schorsing of tijdelijke wegzending, een weigering tot inschrijving en ten slotte de definitieve uitsluiting.
Alleen de jongste studenten worden gestraft, zegt Platteau. ‘Het bestuur van Reuzegom, dat de draaiboeken opstelde voor de doop, is allang
afgestudeerd.' Hij wil de beslissing van de KULeuven aanvechten. Platteau startte al een procedure bij de kortgedingrechter, die hem ongelijk gaf.
‘We wachten de beslissing in beroep af en zullen deze beslissing ook voor de rechtbank ten gronde betwisten.'
‘Het bestuur van Reuzegom is allang afgestudeerd, alleen de jongste studenten worden gestraft' Johan Platteau
Verdedigt een van de betrokken studenten
De studenten zullen wellicht elders onderdak vinden, nuanceert hoogleraar en expert onderwijsrecht Sabien Lust (UGent). ‘Ze kunnen zich in
principe inschrijven aan een andere universiteit. Meer zelfs: die kunnen hen decretaal niet weigeren, tenzij er een gebrek aan studievoortgang is',
aldus Lust. Maar wat als een of meerdere Reuzegommers tijdens het proces vrijgesproken worden? ‘De universiteit kan haar beslissing in principe
nog op eigen initiatief ongedaan maken, maar ik zie dat niet gebeuren. Het is niet omdat iemand strafrechtelijk wordt vrijgesproken, dat er niets
gebeurd is. De twee procedures staan los van elkaar. Dat feiten strafrechtelijk niet bestraft worden, om welke reden dan ook, betekent niet
noodzakelijk dat ze ook de tuchtrechtelijke dans ontsnappen.'
Vicerector Baelmans bevestigt: ‘We hebben in eer en geweten gehandeld. Dit is de definitieve uitspraak van de universiteit. Het strafrechtelijk
onderzoek verandert hier niets aan. We hebben ons niet uitgesproken over het overtreden van de wet. Alleen hebben we door de nieuwe feiten
vastgesteld dat onze normen en waarden overschreden zijn – zoals respect voor de medemens en de samenleving.'
‘De Reuzegomdoop is een gitzwarte bladzijde in de geschiedenis van de KU Leuven. De tuchtprocedures zijn afgerond. Maar afronden kunnen we
dit drama nooit', reageert rector Luc Sels.
Sereniteit
