Dit is een samenvatting van de gegeven hoorcolleges voor het vak Humane Levenscyclus 1 van de studie Gezondheid en Leven. De eerste 8 hoorcolleges zijn de basis van deeltentamen 1.
Introductie
Verschil embryo & foetus → verschillende stadia zwangerschap. Eerst embryo (8 weken),
daarna foetus (na 8 weken).
Hersenen ontstaan na 3 weken.
Waarom zijn er verschillende soorten cellen? → genexpressie (verschillende genen staan
uit/aan).
Deeltentamens kunnen open vragen bevatten. Zowel Nederlands als Engels.
Tt 1 = 40%
tt 2 = 50%
debat = 10%
4 wg’s rondom DNA.
Practicum met modellen/posters
HC 2
Embryogenese, foetale groei en genexpressie.
2A - introductie embryogenese en embryologie
Centrale vraag: hoe kan een complex organisme ontstaan uit één bevruchte cel?
Embryologie:
- Vanaf 1900 → observeren en vergelijken, daarvan leren (morfologie)
- Vanaf 1960 → Teratologie, wordt bekend dat sommige stoffen een negatief effect
hebben op het kind. Bijvoorbeeld softenon (tegen ochtendmisselijkheid), maar die
kinderen kregen kortere ledematen.
- Vanaf 1970/-80 → experimentele embryologie. Vb: experiment met kippen en
kwartels; hun celinhoud verschilt. Die cellen mixen met elkaar → kijken wat er
gebeurt en wat de functie van de cel is.
- Vanaf 1990 → moleculaire benadering (vooral genetische modificatie). Uitzoeken
wat de rol van individuele genen zijn en hun interacties.
2B - celbiologie opfrissen
Organismen bestaan uit veel samenwerkende cellen met verschillende celtypen (200-400).
De samenwerking is mogelijk door erfelijke informatie die de basis van eiwitten zijn.
Intracellulair = binnen cel milieu
Extracellulair = buiten celmembraan
1
, 1. nucleolus (cell lichaampje) - rRNA (ribosomaal) wordt aangemaakt
2. celkern/nucleus - zit DNA in
3. ribosoom -
4. /10/12 blaasjes (vesikel/vacuole/lysosoom)
5. Ruw ER - zitten ribosomen op, op basis van rRNA worden eiwitten gemaakt en
transport naar Golgi
6. Golgi-apparaat - modificeren eiwitten, opslaan en inpakken in blaasjes
7. Cytoskelet - zorgt voor stevigheid, vorm en beweeglijkheid (polymeren van eiwitten)
8. Glad ER - transport naar Golgi, synthese van lipiden en steroïden, ontgifting
9. Mitochondriën - energievoorziening van cel (ATP-productie door citroenzuurcyclus)
11. Cytosol (vloeistof)
13. Centriool (trekt chromosomen uit elkaar)
Cytoplasma = cytosol + organellen
Lysosoom - blaasjes die oude celdelen verteren (voor hergebruik of uitscheiden)
2C - perspectieven op embryogenese
Wat gebeurd er met bevruchte cel (en dochtercellen)?
→ Hoe gebeurt dit?
Vormbepaling, morfologische ontwikkeling (hoe het eruit ziet):
- Celdeling
- Celbeweging (migratie)
- Celtype bepaling (specificatie en differentiatie)
Hoe? :
Aansturing/signalering (moleculaire embryonale ontwikkeling)
- Signaalstoffen (eiwitten) beïnvloeden celgedrag.
2D - DNA structuur en organisatie
46 chromosomen in een menselijke cel. Een chromosoom is een dubbelstrengs DNA
molecuul.
DNA: DesoxyriboNucleïnezuur
2
, DNA bestaat uit nucleotiden (Deoxyribose (suiker) +
fosfaatgroep + stikstofbase)
Nucleotide → DNA → chromosoom → genoom (alle chromosomen samen) = van klein →
groot
Genoom
Genoom is in kaart gebracht door sequencing en bio-informatica. Het hele genoom is
publiekelijk opgeslagen (mede door Human Genome Project). Genoom is in alle cellen van
een individu hetzelfde, die dezelfde genen bevatten (iedereen heeft ze), maar genen kunnen
lichtelijk verschillen. Die verschillen komen door mutaties.
1.5% van het genoom codeert voor eiwitten. De rest is geen junk, maar zijn nodig voor
expressie of coderen ergens anders voor.
Opvouwen genoom
DNA is gewikkeld om histonen. Histonen bolletjes = 8 histonen (octameer).
Histonen bevatten veel positief geladen aminozuren, waardoor het negatief geladen DNA
goed blijft ‘plakken’.
Nucleosoom = 8 histonen (4 soorten) + 147 basenparen DNA
De nucleosoom kan los door een hoge zoutconcentratie.
Evolutionaire conservering → alle diersoorten bevatten hetzelfde gen/eiwit. Een mutatie in
dit gen = dood. (voorbeeld: gen dat codeert voor Histon-4 eiwit)
Los DNA wikkelt om histonen = beads-on-a-string formation (kralenketting).
+ losse histon die bolletjes verbindt = chromatine vezel.
Histon modificatie = meer groepen → losser/strakker DNA.
Opvouwing verandert per celcyclus fase.
In M-fase = sterk opgevouwen
In G1/S/G2 (= interfase) = los
Waarom is opvouwen belangrijk?
→ DNA moet goed gedupliceerd worden, zodat het precies door de helft gaat
→ DNA moet toegankelijk zijn voor reparatie/transcriptie
Toegang tot DNA
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fennaweber. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
