HOOFDSTUK 7: WETENSCHAPPELIJKE METHODE
DUIDELIJK MAKEN WAT WETENSCHAP WEL IS
* Wetenschappelijke methode moet voldoen aan 4 criteria
- Validiteit → meet wat je wilt dat ze meet
- Betrouwbaarheid → betrouwbaar resultaat
- Objectiviteit → maakt niet uit wie methode uitvoert, subjectieve component van de
wetenschapper wordt buiten beschouwing gelaten
- Transparant → alle stappen zijn duidelijk voor iedereen
* Op verschillende manieren tot betrouwbare kennis komen: door observatie, redeneren,
instructie, en door een combinatie deze en eventueel andere methodes
WETENSCHAPSFILOSOFIE EN WETENSCHAP
1. WETENSCHAP VS. FILOSOFIE
* Wetenschapsfilosofie is niet nuttig!
* Feynman: “The philosophy of science is as useful to scientists as ornithology is to birds.”
* Weinberg: “The insights of philosophers have occasionally benefited physicists, but generally in a
negative fashion—by protecting them from the preconceptions of other philosophers”
“WE EACH EXIST FOR BUT A SHORT TIME, AND IN THAT TIME EXPLORE BUT A SMALL PART OF THE WHOLE
UNIVERSE. BUT HUMANS ARE A CURIOUS SPECIES. WE WONDER, WE SEEK ANSWERS. LIVING IN THIS VAST
WORLD THAT IS BY TURNS KIND AND CRUEL, AND GAZING AT THE IMMENSE HEAVENS ABOVE, PEOPLE
HAVE ALWAYS ASKED A MULTITUDE OF QUESTIONS: HOW CAN WE UNDERSTAND THE WORLD IN WHICH
WE FIND OURSELVES? HOW DOES THE UNIVERSE BEHAVE? WHAT IS THE NATURE OF REALITY? WHERE DID
ALL THIS COME FROM? DID THE UNIVERSE NEED A CREATOR? MOST OF US DO NOT SPEND MOST OF OUR
TIME WORRYING ABOUT THESE QUESTIONS, BUT ALMOST ALL OF US WORRY ABOUT THEM SOME OF THE
TIME. TRADITIONALLY THESE ARE QUESTIONS FOR PHILOSOPHY, BUT PHILOSOPHY IS DEAD.
PHILOSOPHY HAS NOT KEPT UP WITH MODERN DEVELOPMENTS IN SCIENCE, PARTICULARLY PHYSICS.”
~ HAWKING
* Wetenschappers zijn ervan overtuigd dat filosofie nutteloos is
2. DIEPE VERSCHILLEN?
FILOSOFIE WETENSCHAP
* Kwestie van meningen, subjectief ✽ Kwestie van feiten, objectief
* Geen praktische waarde of nut ✽ Duidelijk praktische waarde of nut
* Historische blik ✽ Ahistorische blik
ð Filosofie is niet voor serieuze mensen zeggen wetenschappers
32
, 3. MAAR IS DAT WEL ZO?
* Nut van filosofie:
- Van Aristoteles’ logica naar smartphone
§ VB: Alle mensen zijn sterfelijk, Socrates is een mens dus hij is sterfelijk
o Major premisse → alle mensen zijn sterfelijk
o Minor premisse → Socrates is een mens
o Conclusie → Socrates is sterfelijk
§ VB: Alle smurfen zijn blauw, ik ben blauw dus ik ben een smurf
o Major premisse → alle smurfen zijn blauw
o Minor premisse → ik ben blauw
o Conclusie → ik ben een smurf → FOUTE REDENERING: het wil niet zeggen omdat
iemand blauw is, dat die noodzakelijk een smurf is
* Maar vooral: objectiviteit, waarheid van wetenschap? → paradigma zelf in vraag stellen (Einstein
heeft Newton fout bewezen, Newton Ptolemaeus)
* Mensen gaan er vaak vanuit dat als een theorie al lang bestaat, dat deze wel enige bron van
waarheid moet bevatten
- VB: zwarte pieten: argument: ‘het bestaat al zolang en nu ineens is het een probleem’
- Wetenschappers denken ook zo, als een theorie zolang niet gefalsifieerd is dan kunnen we het
blijven gebruiken
- Filosofen zijn veel kritischer
* Doel wetenschapsfilosofie = het beschermen van wetenschappers tegen eigen naïeve
wetenschapsfilosofie van wetenschappers.
SUCCES VAN DE WETENSCHAP
1. SUCCESSEN
* Praktische successen: leven is aangenamer, veiliger, langer dan ooit tevoren.
* Te wijten aan wetenschappen: specifieke methodes zorgen ervoor dat we zeer betrouwbare
kennis krijgen.
* Succes:
- Nut
- Voorspellingen (VB: Corona: we krijgen elke dag ook heel veel voorspellingen: hoeveel mensen
er opgenomen worden, wanneer de piek gaat vallen, hoe lang het nog gaat duren, … er speelt
natuurlijk ook toeval mee, maar dit kan grotendeels uitgesloten worden)
* Succesvol ingrijpen in wereld, veronderstelt dat je weet hoe de wereld is.
1 2
33
