Spraak- en taalvaardigheden
Prakti jk zie extra fi lmpjes, oefeningen en extra materiaal logo
1. Inleiding
1. Larynx
Functies larynx
o Begeleiden/ controleren airflow
Stoornis: respiratoire problemen
o Protectie luchtwegen
Stoornis: dysfagie
o Productie stemgeluid
Stoornis: stemstoornis, heesheid, afonie, tremor, …
P 11-12 bekijken
Onderzoek van larynx: multidisciplinair (NKO-onderzoek)
o Indirecte laryngoscopie
o Flexibele & rigide endoscopie
o Videostroboscopisch onderzoek
o Directe laryngoscopie
2. Stemstoornissen
1. Symptomen
Kwaliteitsverandering
o Heesheid, afonie, zwakte, …
Toonhoogteveranderingen
o Moeilijk hoge tonen treffen, lagere/ hogere stem
Intensiteitsveranderingen
o Minder draagkracht (zwakke stem)
Subjectieve gewaarwording
o Pijn, prikkelgevoel, slijmvorming, …
2. Voorbeelden
Stembandnoduli (=stemknobbeltjes)
Epitheelreacties door verkeerd stemgebruik
Mucosale of fibreuse letsels
o Symmetrisch (2kanten)
o 1-4mm thv anterieure 1/3 ware stembanden
3 fases
o Gelokaliseerde roodheid + gedilateerde bloedvaten = alarmsignaal
o Jonge/ onrijpe knobbeltjes = omkeerbaar via stemhygiëne & logo
o Plaatselijke verdikking (hyalinisatie & fibrose) = chirurgie
Voorkomen: vnl. kinderen & vrouwen spreekberoep
Symptomen
o Heesheid, wilde lucht, keelpijn
o Anamnese: verkeerd stemgebruik
1
, Stembandpoliep
Unilaterale roze/ bloedkleurige poliep
Oorzaak
o Acute bovenste luchtwegeninfectie
o Hevig stemgebruik
Symptomen
o Heesheid, daling toonhoogte
o Voorkomen stembreuken, diplofonie (= tijdens spreken dubbele toon)
Therapie
o Microchirurgische fonochirugie
o Post-op logo
Oedeem van reinke
= vochtaccumulatie in ruimte van Reinke (losmazig subepitheliaal weefsel) van stembanden
Stembanden: vochtopstapeling & floppy transparant
Etiologie/ oorzaken
o Roken
o Chronische infectie bovenste luchtwegen
o Eventueel gepaard langdurig stemmisbruik
Symptomen
o Matig/ernstige heesheid
o Lage stem
o Prikkelgevoel
Therapie
o Rookstop + stemhygiëne
o Chirurgisch
Chronische laryngitis
= Chronische infecties bovenste & onderste luchtwegen
Etiologie/ oorzaken
o Roken, stemmisbruik, misbruik mondspoelingen
o Purulente ontsteking bovenste luchtwegen
Symptomen
o Diffuus rode larynxmucosa
o Mucosale hyperplasie (vergroting weefsel) chronische polypoiede laryngitis
o Heesheid, lage stem, valse stembandspraak
Therapie
o Medicatie: antibiotica, aerosol, inhalatie, …
o Relatieve stemrust
o Logo bij vals stembandspraak
3. Functionele stemstoornissen
Hyperkinetische dysfonie
Overmatige spanning tijdens fonatie
Stem
o Hees, zwak, afoon (geluidloos), globusgevoel (brok in keel)
o Keelpijn, valse stembandspraak
Therapie: logopedie + (psychologisch)
2
, Hypokinetische dyfonie
Verzwakte stemgeving met stemvermoeidheid
Glottisinsufficiëntie: stembanden sluiten niet goed
Therapie
o Logopedie
o Injectie stembanden dikker & weer sluiten
Mutatiefalsetstem
Habitatueel gebruik hoge tonen door mannen/ adolescenten
Stem
o Stembreuken, mist resonantie door hoge stem
therapie: logo (ev. Psychologisch)
Verlengde mutatie
stem langer dan jaar instabiel
stem: stembreuken (= overslaan stem)
therapie: logo
4. Risicofactoren
Mensen stemgebruik in beroep vaak last
Fysieke factoren
o Leeftijd, astma, hormonale veranderingen, roken, vermoeidheid, alcohol, …
Omgevingsfactoren
o Lawaai, akoestiek, luchtvochtigheid
Stemgebruik & stemhygiëne
o Voor inzicht, respect voor stemhygiëne
3. Stemhygiëne
Relati eve stemrust + oefeningen p230-232
1ste maatregel: beperken van stembelasting & elimineren onnodige stemspanning
o Beperk zingen
o Zing niet in onaangepast stembereik
o Beperk lange telefoongespreken
Geen visuele bijstand extra emoties gebruiken
o Beperk spelen blaasinstrumenten
Want door veel kracht valse stembanden gebruiken
2de maatregel: identificeren & elimineren van stemmisbruik
o Keelschrapen & prikkelhoesten
o Roepen
o Fluisteren (stembanden gedeeltelijk sluiten)
o Boven achtergrondlawaai praten
o Stemimitaties
de
3 maatregel: gebruik stemsparende hulpmiddelen
o Luchtbevochtiger
o Stemversterker
o Voice Intensity controller (geeft aan hoe luid je gaat)
de
4 maatregel: toepassen logopedische stemtechnieken
o Regelmatig gaan
3