HOOFDSTUK 1:
ONDERZOEKSMETHODEN
DE ANAMNESE
Anamnese van de klacht
o Pijn is vaak de eerste klacht, wat moeten wij hier nog bij bevragen?
Duur, locatie, uitstraling, aard, omstandigheden en evolutie van de pijn
Anamnese van de begeleidende symptomen
o Bij buikpijn, doorvragen naar: misselijkheid, braken, constipatie, diarree, …
Persoonlijke anamnese
o Medische en sociale geschiedenis
Vorige ziektes, heelkundige ingrepen, medicatie, alcohol, drugs, roken, risicofactoren
Familiale anamnese
o Erfelijke aandoeningen in de familie
Systeemanamnese (minder van belang)
o Systemisch alle mogelijke klachten ondervragen bij een aandoening van een stelsel
2 soorten anamneses
o Auto-anamnese (zelf) – hetero-anamnese (omgeving)
Valkuilen bij anamnese
o Grote medische kennis te veel vakjargon gebruiken
o Stress mensen gaan belangrijke dingen misschien vergeten of niet durven zeggen
o Oplossing:
Systemisch te werk gaan
KLINISCH ONDERZOEK
= lichamelijk onderzoek (gebruik maken van onze zintuigen en eenvoudige instrumenten)
4 fundamentele methoden
o INSPECTIE
Observatie met ogen en oren: huidskleur, gang, spraak, piepende ademhaling
Wat kan men bv allemaal vinden?
Icterus geel
Cyanose blauw
o PERCUSSIE
Bekloppen van een lichaamsoppervlak om een klank te produceren die ons info geeft
over de dichtheid van het onderliggend weefsel
Doffe klank vast weefsel
Holle klank hol weefsel
o AUSCLTATIE
Beluisteren van spontane geluiden uit het inwendige met behulp van een
stethoscoop
Hart, longen, abdomen en arteriën
Ruis, ritme, werking, …
o PALPATIE
Betasten van het lichaam
Kwaliteiten van de huid temperatuur, vochtigheid, dikte en turgor
, Vergrote organen of andere structuren tumor, abces
Pijnlijkheid bij druk ontsteking (pijndrempel is verlaagd)
TECHNISCH ONDERZOEK
2 soorten: laboratoriumonderzoek en medische beeldvorming
LABORATORIUMONDERZOEK
Normale of referentiewaarden = uiterste waarden waarbinnen 95% van de gezonde personen vallen
o Dit hangt af van: soort populatie en het labo
o Interpretatie van abnormale waarden, rekening houden met:
Klinische context
Grootte van de afwijking
Evolutie in de tijd
Stress
Classificatie
Bloedanalyses
o Hematologie PBO, perifeer bloedonderzoek: bloedcellenconcentratie
o Biochemische bepalingen biochemische moleculen op serum
o Bloedgasanalyse en zuur/base-samenstelling arteriële afname
o Stollingstest plasma, waaraan citraat is toegevoegd
o Hormonale bepaling op serum bepaald (kleine concentraties)
o Serologie zoeken naar specifieke merkers van infecties (antistoffen)
o Immunologie opzoeken van specifieke eiwitten bij afweerprocessen + allergie
o Tumor merkers antigenen
o Toxicologie en therapeutische drug monitoring lichaamsvreemde stoffen en medicatie
Urineonderzoek
o Urinesediment microscopisch onderzoek van vaste elementen na centrifugatie
o Biochemisch onderzoek concentratie van opgeloste stoffen
o Hormonale bepalingen meestal op 24u-urine, hormoonproductie
o Toxicologische bepalingen bij grotere concentratie
Bacteriologie
o Kweken van bacteriën op speciale voedingsbodems, wanneer de kweek positief is:
Met een antibiogram bepalen hoe gevoelig de kiem is (antibiotica)
Anatomo-pathologie en cytologie
o Microscopisch onderzoek van cellen en weefsels biopsie
Interpretatie
HEMATOLOGIE
Rode reeks (=erytrocyten)
o 3 benaderingswijzen:
Aantal RBC
Hematocriet aantal rode bloedcellen tov totaal bloed
Hemoglobineconcentratie
o Belang
Diagnose van anemie onvoldoende RBC (anemie is een symptoom)
, Polycytemie te veel RBC
o Belangrijkste vormen van anemie
Ijzergebreksanemie
Oorzaak: ijzerverlies, meer behoefte ijzer, malabsorptie ijzer
Kenmerken: laag ijzer, hoog transferrine (ijzerbinding), laag ferritine
(opslag), laag MCV
Macrocytaire anemie = megaloblastische anemie
Oorzaak: tekort vitamine B12, gastritis, alcoholisme
Kenmerken: grote RBC, laag B12 (tekort bouwstenen voor RBC)
Hemolytische anemie
Oorzaak: hoge afbraak RBC, minderwaardige RBC, aanwezigheid
destructieve factoren
Kenmerken: verhoogd bilirubine, verhoogd LDH, laag haptoglobine
(opruimen toxische stoffen), hoog aantal reticulocyten
RBC barsten open
Secundaire anemie
Oorzaak: bij inflammatoire gewrichtsziekten, maligne processen, chronische
infecties, chronisch nier- en leverlijden
Kenmerken: laag ijzer, laag transferrine, normaal ferritine, inflammatoire
tekens in de rest van het vloed
Anemie door onderdrukking van beenmergfunctie
Oorzaak: aplastische anemie, leukemie, chemotherapie
Kenmerken: deling WBC en bloedplaatjes, door beenmergpunctie
Witte reeks (=leukocyten)
o Benaderingswijzen:
Totaal aantal WBC
Leukocytaire formule verdeling van de verschillende soorten WBC
o Belang
Stijging WBC = leukocytose
Acute infecties (natuurlijke reactie van het lichaam)
Inflammatoire toestanden
Leukemie (ongeremde deling, abnormale vorm)
Daling WBC = agranulocytose (daling bij granulocieten)
Grote vatbaarheid voor infecties
o Verschillende soorten
Neutrofiele, eosinofiele, basofiele granulocyten
Lymfocyten en monocyten
Bloedplaatjes (=trombocyten)
o Analyse telling
o Belang
Verlaagd aantal = trombopenie
Sepsis, verlengde stollingstijd, purpura (onderhuidse bloedingen)
Verhoogd aantal = trombocytose
Als reactie op ernstige aandoeningen (na ernstige bloedingen)
Sedimentatiesnelheid = bezinkingssnelheid der elektrolyten = BSE
o Op onstolbaar gemaakt bloed, om te kijken hoe snel cellen zinken
Hoe sneller ze dalen, hoe groter de kans op infectie
o Voordeel grote sensiviteit, goedkoop
o Nadeel geen specifiteit