VERPLEEGKUNDIG REDENEREN
EN HANDELEN 1B
TOEDIENEN VAN MEDICATIE
TERMINOLOGIE
Absorptie Opname in het lichaam
Allergie Overgevoeligheidsreactie
Anafylaxie Shocktoestand als gevolg van een overgevoeligheidsreactie
Aseptisch Steriel, vrij van kiemen
Bijwerking Ongewenste werking van medicatie dat in gebruikelijke dosering
is toegediend
Dosering Hoeveelheid medicatie per keer
Generieke naam Algemene naam voor een geneesmiddel, de stofnaam
Intracutaan In de huid
Intramusculair In een spier
Intraveneus In een ader
Lumen Holle binnenkant van een naald
Oraal Via de mond
Parenteraal Buiten het maag-darmkanaal om
Subcutaan Onderhuids
Sublinguaal Onder de tong
Transdermaal Door de huid
INLEIDING
Geneesmiddel = stoffelijk middel om genezing te bewerkstelligen of te bevorderen en dat als zodanig wettelijk
geregistreerd is B2-handeling
VEILIG TOEDIENEN
Voorschrift van de arts
o Met of zonder stopdatum, eenmalig of indien nodig
o Samen doornemen is belangrijk
o Verpleegkundige is verantwoordelijk voor het klaarmaken en toedienen
Medicatiefout
o Arts onmiddellijk waarschuwen
o Kan komen door:
Afkortingen
Handschrift
Komma’s die verkeerd geplaatst zijn
Onvolledige voorschriften
Regel van 5
1
, o Juiste geneesmiddel
o Juiste zorgvrager
o Juiste tijdstip
o Juiste manier van toediening
o Juiste dosis
Wat rapporteren na toediening?
o Naam geneesmiddel
o Dosis
o Toedieningswijze
o Tijdstip
o Reactie van de zorgvrager
o (vochtbalans)
BEWAREN VAN GENEESMIDDELEN
Geen bewaaradvies
o Kamertemperatuur, droog, donker, niet in de badkamer, originele verpakking
Koelkast
o Vaginale anticonceptiering
o Oogdruppels
o Zetpillen
o Achteraan, onder de plank van het vriesvak
o 5 minuten in de hand bewaren aangenamere toediening
Op reis
o Handbagage
o Niet op het lichaam dragen
Buiten het bereik van kinderen
o Toch gesnoept? dokter waarschuwen
HOUDBAARHEID VAN GENEESMIDDELEN
Houdbaarheid hangt af van:
o Samenstelling en wijze waarop het bewaard wordt
o Meestal vervaldatum (EXP) ongeopende verpakking
Productiedatum kan ook uitkomst bieden
o LOT 09 L 29
29 december 2009
Geen datum?
o Waterhoudend: kort houdbaar, goed afgesloten en koele plaats
o Crème
Ongeopend: 1 jaar
Geopend: 6 maand
o Zalf: 1 jaar
o Dranken: 1 maand
o Oogdruppels: 1 maand
o Neusdruppels: 3 maanden
o Poeders, capsules, tabletten: 3 jaar
o Zetpillen: 1 jaar
Houdbaarheid overschreden? naar apotheek brengen
2
,GENEESMIDDELEN KLAARMAKEN EN TOEDIENEN
Verschillende aandachtspunten
o Geneesmiddelen moeten overeenkomen op: voorschrift, medicatiefiche, etiketten
o Op de hoogte zijn van gewenste werking, bijwerkingen en negatieve reacties
Indien niet: geneesmiddelenformularium
o Geen ongewenste interactie met andere geneesmiddelen
o Eventueel parameters controleren indien nodig
o Toedieningswijze moet juist zijn
o Regel van vijf
Handmatig klaarzetten OF geautomatiseerd systeem
Bij ontslag
o Zorgvrager op de hoogte van werking, bijwerking en toedieningswijze
o Gesprek: actueel overzicht, gestopte medicatie
Veiligheidsmaatregelen
o Achter slot en grendel
o Geen gevaarlijke medicatie in karren
o Niet gestoord worden
o Nooit onbeheerd op de gang
o Opiaten in dubbel afgesloten kasten
o Intraveneus apart van andere medicatie
o Controleer berekeningen
o Meld onmiddellijk fouten
o Observeer bijwerkingen
o Etiketteer klaargemaakte medicatie
o Niet gebruikte medicatie gele container of apotheek
TOEDIENINGSVORMEN
Keuze
o Hangt af van: zorgvrager, geneesmiddel en aandoening
Leeftijd, slikstoornissen, maagzuur, werkzaamheid, …
Moet terechtkomen waar het moet werken
o Systemische toediening = in het lichaam
o Lokale toediening = rechtstreeks (zalf, crème, inhalatie, druppels)
Toedieningsvorm = farmaceutische vorm
TOEDIENING VAN LOKALE GENEESMIDDELEN
Voorbeelden: zalven, crèmes, inhalatiemedicatie, oogdruppels, oordruppels, neusdruppels en vaginaal
tabletten
Voordeel direct op de plaats waar het moet werken, minder kans op bijwerkingen
3
, CUTAAN
= op de huid
! Bij grote oppervlakten is er wel een kans dat het door de bloedvaten wordt opgenomen bijwerkingen,
daarom zijn kinderen ook gevoeliger
Toedieningsvormen
o Zalven en crèmes
Een basis met daarin een werkzame stof
Zalfbasis vetten
Voorkeur = crème minder opvallend en trekt sneller in
Zalf huidaandoeningen met droge huid
Wanneer een verband?
Vlekken
Nattende huidaandoeningen
o Pleisters
Niet zo veel geneesmiddelen in staat om door de huid te dringen
Langzaam en geleidelijk in de bloedbaan
Voorbeelden: hormonen, pijnstilling, nicotine
2-3 keer per week vervangen
Altijd op een andere plek
Je mag ermee douchen
Aandachtspunten
o Controleer de huid
Wonden, uitslag, roodheid, droog, haarvrij, intact
o Handschoenen
o Reinigen (eventueel)
o Pleister verwijderen dubbel vouwen met kleefkant naar binnen container
o Pleister 30 seconden aanduwen
o Datum, tijdstip en initialen op de pleister schrijven
o De pleister moet onbeschadigd zijn
TOEDIENING OP DE SLIJMVLIEZEN
Toedieningsvormen neusslijmvlies
o Neusdruppels
= rhinoguttae
Met een pipet
Voor gebruik neus snuiten, niet trompetteren, maar wel hard, met 1 neusgat
Toedienen: hoofd iets achterover, zachtjes snuiven
Na het toedienen: onder de kraan schoonmaken
Neusdruppels moeten helder zijn, 3 maand houdbaar
o Neusspray
Doseerspraykop makkelijker in gebruik
Eerst snuiten
Sprayen en snuiven tegelijk
Achteraf spraykop reinigen
Meestal beide neusgaten
4