Jeugdcriminologie: Prof. Vandeviver
H2: JEUGDDELINQUENTIE IN HISTORISCH PERSPECTIEF
1. DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG
Inleidende bedenkingen over jeugd:
- Aandacht voor jeugddelinquent en jeugddelinquentie is recent
o Verschuiving sinds begin 20e eeuw
o Periode vóór 1900 en periode ná 1900
- Kinderen lang beschouwd als mini-volwassenen
- Aandacht voor ‘kind’ is recent
De jeugd van tegenwoordig is van alle tijden:
‘Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag
en geen eerbied voor ouderen. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training... Jonge mensen
staan niet meer op als een oudere de kamer binnenkomt. Zij spreken hun ouders tegen, houden hun mond niet
in gezelschap...en tiranniseren hun leraren.’ Socrates, 500 V.o.t.
Morele paniek:
- Opletten voor morele paniek over de ‘jeugd van tegenwoordig’ (Cohen, Folk Devils)
- Impact van uitzonderlijke gebeurtenissen zoals kindermoordenaars en jeugddelinquenten etc. is zeer
groot
o Bv. Jamie Bulger (UK, 1993), Joe Van Holsbeeck (BE, 2006)
o Jongeren als daders én slachtoffers
- Jonge kinderen die moord plegen staat haaks op beeld van ‘onschuldige kind’
2. OUDHEID TOT MIDDELEEUWEN
Codes Hammurabi, 1754 V.O.T.
- Oog om oog, tand om tand
- 192. If a son of a paramour or a prostitute say to his adoptive father or mother: "You are not my
father, or my mother," his tongue shall be cut off.
o Vert.: Indien een zoon van een minnares of een hoer tegen zijn adoptie-vader of -moeder zegt:
"U bent niet mijn vader, noch mijn moeder," dan zal zijn tong afgesneden worden.
- 193. If the son of a paramour or a prostitute desire his father's house, and desert his adoptive father
and adoptive mother, and goes to his father's house, then shall his eye be put out.
o Vert.: Indien de zoon van een minnares of van een hoer het huis van zijn vader begeert, en zijn
adoptievader en adoptiemoeder verlaat, en naar het huis van zijn vader gaat, zal zijn oog
uitgestoken worden.
- 195. If a son strikes his father, his hands shall be hewn off.
o Vert.: Als een zoon zijn vader slaat, zullen zijn handen afgehouwen worden.
Klassieke oudheid:
- Oude Grieken en Romeinen
o Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen
o Speciale wet: kinderen mogen hun ouders niet slaan/verwonden
- Griekse context: kinderen werden vaak aan geweld blootgesteld
o Bv. Sparta [1, 2] kinderen werden bijne getraind als supersoldaten
Oud testament:
“Als een man een koppige en opstandige zoon heeft, die ondanks strafmaatregelen weigert zijn ouders te
gehoorzamen, 19 moeten zijn ouders hem bij de leiders van de stad brengen en zeggen: 20 “Deze zoon van ons
is koppig en opstandig. Hij wil ons niet gehoorzamen, hij gooit met geld en drinkt te veel!” 21 Dan zullen de
mannen van zijn stad hem door steniging ter dood brengen. Op die manier moet u dit kwaad uit uw midden
1
, Jeugdcriminologie: Prof. Vandeviver
wegdoen en heel Israël zal horen wat is gebeurd en diep ontzag hebben voor de HERE.” Deuteronomium
21:18-21
Middeleeuwen, 500 – 1500:
- Kinderen waren ‘mini-volwassenen’
- Zelfde regels waren van toepassing op kinderen
- Doodstraf vanaf 12 jaar (zelfs voor kleine diefstal)
Jeugddelinquentie 1500 – 1600:
- Mary Pery, ‘Crime and Society in Early Modern Seville’: hoe men omging met jeugddelinquentie
o Jeugddelinquentie in 1500-1600
o Geen rechten voor kinderen
o Bedelende kinderen, straatlopers, prostitutie, diefstal etc.
Besluit:
- T.e.m. 15e eeuw: geen plaats voor het ‘kind’ in de maatschappij
o Geen zorgende houding t.a.v. kinderen
o Korte levensverwachting t.g.v. hoge kindersterfte
o Onmogelijkheid om kinderen te onderhouden, kinderverlating
- Kinderen 0-6 jaar = goederen
o Kinderen als bruidsschat
o Industrialisatie: verkoop kind aan leermeester
- Kinderen ouder dan 6 jaar = volwassenen
o Zelfde activiteiten als volwassenen
o Onderwerpen aan zelfde wetten als volwassenen
o Geen onderscheid in bestraffing o.b.v. leeftijd (doodstraf!)
o Vader verantwoordelijk voor kinderen
o Willekeur
3. 16E – 17E EEUW
Stubborn children law, 1641:
“Indien een man een koppige of opstandige zoon heeft, van genoeg jaren en van zestien jaren verstand, die de
stem van zijn Vader of de stem van zijn Moeder niet wil gehoorzamen, en die, wanneer zij hem hebben
gekastijd, niet naar hen wil luisteren: dan zullen zijn vader en moeder, die zijn natuurlijke ouders zijn, hem
vasthouden en hem voor de magistraten brengen die in de rechtszaal bijeen zijn en voor hen getuigen, dat hun
zoon koppig en opstandig is en hun stem en kastijding niet wil gehoorzamen, maar in verscheidene beruchte
misdaden leeft; zo'n zoon zal ter dood worden gebracht.”
- Stubborn Children Law (1641, Massachusetts Bay Colony)
- Zie ook Connecticut (1650), New Hampshire (1679), Rhode Island (1688)
De ‘ontdekking’ van het kind:
- Toenemende levensverwachting, dalende kindersterfte
- Clerus en geleerden bepleiten in toenemende mate nood aan bescherming/begeleiding van jongeren
- Aangepaste bestraffing: leeftijd als criterium
o Tot 7: onverantwoordelijkheid
o 8 – 14: inzicht gevolgen
o 14: volwassen
- Zelfde wijze van bestraffing
4. DE VERLICHTING
Tabula rasa, bon savauge:
- 17e-18e eeuw: Verlichtingsfilosofen
- John Locke (17e E)
o Kinderen worden geboren als een tabula rasa, onbeschreven blad
o Kinderen ontwikkelen zich door opvoeding
2