Leerpad A – Pathologie/Farmacologie
1. algemene inleiding
⇒ Pathologie is afgeleid uit een Grieks woord, Pathia (= ziekte of aandoening) en
Logos (=leer of wetenschap).
- Meestal (patho)fysiologische factoren, maar ook psychische en sociale bv.
je hebt de griep, je voelt je mentaal niet goed maar kan ook niet afspreken..
- We bekijken:
o Wat is gezondheid
o Wat is ziekte
o Wat is dood
2. gezondheid
⇒ ‘gezondheid’ is eigenlijk zeer subjectief, de ene mens kan zich gezond voelen en
de andere persoon kan vinden dat iemand er niet gezond uit ziet.
⇒ de definitie van gezondheid WHO: Gezondheid is een toestand van volledig
fysiek, psychologisch en sociaal welzijn en niet enkel de afwezigheid van
ziekte of gebreken. Dus 3 begrippen:
o Fysiek: de verstoring van de normale fysiologische regelmechanismen
in het lichaam of orgaanfunctie leidt tot ziekte, dit wordt meestal
bestudeerd door de somatische pathologie.
o Psychisch: verstoring van de psychologische
regelmechanismen kan de gezondheid bedreigen bv.
stressfactoren, ontstaan van depressie, invloed van psyché
wordt bestudeerd door de psychosomatiek. Terwijl de
psychiatrie/psychopathologie de psyché zelf bestudeert.
o Sociaal: zich gezond voelen bv. isolement en eenzaamheid
die kan ontstaan bij ouderen en bejaarden zelfs ondanks een fysiek en
psychologisch functioneren.
⇒ ze kunnen elkaar alle drie in alle richtingen sterk beïnvloeden.
2.1 nieuwe definitie
⇒ pijlers voor de positieve gezondheid ‘het vermogen om zich aan te passen en
een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale
uitdagingen v/h leven:
- Dagelijks functioneren
- Lichaamsfuncties
- Mentaal welbevinden
- Zingeving
- Kwaliteit van leven
- Sociaal maatschappelijk welbevinden
3. ziekte: draaglast zal hoger zijn dan draagkracht
1
,⇒ ziekte is een toestand van lichamelijk, geestelijk of maatschappelijk onwelzijn en
waar je je niet meer kunt aanpassen en eigen regie kunt voeren bij de fysische,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
- Lichaam streeft altijd naar homeostase, bij ziekte is dit uit balans maar het
lichaam zal er voor zorgen dat dit terug in balans is. Maar naarmate we ouder
worden wordt dit minder makkelijk.
- Bij ontstaan van ziekte zijn 2 dingen belangrijk: draaglast en draagkracht
- in verloop van elk (somatisch) proces zijn verschillende factoren van belang:
o frequentie van aandoening
incidentie: nieuwe gevallen, acute ziekten bv. griep,..
prevalentie: bestaande gevallen, chronische ziekten bv. diabetes
o etiologie of ziekteoorzaak
somatisch: somatische pathologie
psychisch: psychopathologie
sociaal: sociale pathologie
o pathofysiologie: beschrijving van processen/mechanismen die een
verklaring geven voor de functionele veranderingen die plaatsgrijpen in
een individu door een ziekte of pathologische toestand
beschrijft manier waarop etiologische factoren tot
ziekte(symptomen) leiden
tegenovergestelde is salutogenese
o symptomen
subjectief (klachten): pijn, jeuk, misselijkheid
objectief (ziekte-tekens): zwelling, roodheid,…
o de diagnostiek: diagnose en differentiaaldiagnose
anamnesegesprek met klinisch/technisch onderzoek en daarna
een technisch diagnostiek en conclusie (=diagnose)
differentiaaldiagnose: moeten kiezen uit de verschillende
mogelijkheden van diagnoses welke de uiteindelijke is
o de behandeling:
causaal vs. Symptomatisch (meeste medicaties)
curatief vs. Palliatief
conservatief (minder agressief) vs. operatief
o de prognose (=de kansen)
mortaliteit: hoe sterfelijk een ziekte is en hoeveel mensen eraan
sterven
overleving: overlevingskansen bv. bij kanker 1/5j overleving
o het ziekteverloop:
acuut:
subacuut (= snel maar sluipend)
Hyperacuut of fulminant
chronisch: exacerbatie-remissie (het wordt slechter en beter en
terug slecht, dan terug beter, de homeostase zal het opgeven)
o preventie:
primaire: voorkomen dat de ziekte optreedt voor bv. vaccinatie
secundair: ziekte vroegtijdig opsporen bv. screening
2
, systematisch (populatie) of opportunistisch (door arts
aanbevolen)
tertiair: gevolgen van ziekte voorkomen bv. meten van glycemie
bij diabetes dat grens niet wordt overschreden
- toevoeging: salutogenese: wat zijn de mechanismes die leiden tot het
ontstaan van gezondheid. Er is een sterke verbinding tss lichaam en geest,
gevoel van samenhang ‘a sense of coherence’ in zichzelf en in het leven.
o 3 aspecten: het gevoel de situatie te begrijpen, de zin ervan in te zien
en de invloed uit te kunnen oefenen
o Kernaspecten: de vaardigheid v/d mens met het vreemde, met
conflicten om te gaan en in deze wisselwerking sterker te worden. Het
principe van stress leren verdragen en niet alleen vermijden. De
grenzen van lichamelijke en psychische belastbaarheid verkennen en
te leren deze nog verder te verleggen
4. dood
4.1 wat is dood?
⇒ de laatste fase van iemand zijn leven, mensen trekken zich terug, ze slapen meer,
bloeddruk daalt, minder eetlust, gezicht valt in, neus wordt spits, ogen worden glazig,
er is minder doorbloeding in de huid en je zit de ogen bijna krimpen,..
- Definitie: er is een proces sterven en een proces van ontbinden en dood is er
net tss. De homeostase zal dus vervallen na een tijd, dat is dood.
4.2 concept
Dood = irreversibel verlies van functie van het organisme in zijn totaliteit
- Wanneer zekerheid?
o Historisch: stilvallen van de bloedsomloop
o Of hersendood (=uitvallen hersenstam)
Vegetatieve toestand = uitvallen hersenschors, intacte hersenstam
4.3 criteria dood
- Wordt klinisch vastgesteld
o Geen ademhaling
o Geen bloedsomloop
o Geen hersenstamfunctie
Pupil lichtreflex
Corneareflex
Oogbewegingen
- Of technisch
o Door een EEG
o Doorbloeding
- Of schijndood
4.4 lijkverschijnselen
- Lijkafkoeling: door uitvallen van metabolisme
3
