VERKLARINGSMODELLEN 1 2020-
2021
Elke dimensie is even belangrijk
Respect voor héél Csysteem, over min. 3 generaties
Elke theorie over het menselijk functioneren past er in
Helpt om veel info over C te verzamelen én om lege gaatjes te vullen
Helpt gemeenschappelijke taal in de hulpverlening
o Gelaagd kijken
o Kijken naar 4 dimensies samen
Nagy (‘Notch’): grondlegger v/d kijk
o Start: relatie tussen mensen à elke relatie heeft 4 lagen/dimensies
Elke laag heeft invloed op deze relatie tussen mensen
o Geboren in Hongarije in gezin waar hij kind was van advocaat en boekhouder (rijk dus) à
beginnen werken na WO2, waren toen vele psychiatrische problemen t.g.v. oorlog (was
psychiater) à verhuist naar Amerika, heeft gezin en merkt dat hij heimwee heeft naar
thuisland en ouders à relatie is heel onzichtbaar, maar heeft toch veel invloed à iets
onzichtbaar voor mensen, toch zichtbaar maken
1. DIMENSIE 1: DE OBJECTIVEERBARE FEITEN
Ondersteunend werken met (deel van) gezin à aanbod afstemmen op hulpvraag van dit Csysteem
o Gevaar: direct denken dat deze vraag duidelijk is, zowel voor jou als ortho. beg. als voor
Csysteem zelf
o Jouw verantwoordelijkheid om ontmoeting met gezin aan te gaan en samen met hen taal te
geven aan hun effectieve ondersteuningsbehoefte(n)
Om manier waarop iemand in leven en in relaties staat goed te kunnen begrijpen, is het belangrijk
zicht te hebben op feiten die zijn leven kleuren
o Feiten = objectieve gegevens die echt waar zijn en gebeurtenissen die in werkelijkheid
hebben plaatsgevonden
1.1 OPSOMMING
1.1.1 HET BIOLOGISCH EN MEDISCH KADER VAN EEN PERSOON, ZIJN GEZIN, ZIJN FAMILIE
Geslacht
Leeftijd
Geboorte
Dood
1
, Zwangerschap
Ras
Genetische kaart
Erfelijke ziekten
Lichamelijke ziekten
Fysisch gestel
Huidige lichamelijke toestand
Invloed geneeskunde
(para-)medische hulpverlening
…
Diagnose of psychopathologie is geen feit! à blijft veronderstelling (2e dimensie)
o Vb: adhd, psychose, ass (vaststellen op basis van observaties)
1.1.2 HET FINANCIEEL/MATERIEEL KADER
(gezins)inkomen en schulden
Onderwijs
Arbeid en tewerkstelling
Armoede
o Vb: iemand is rijk, andere arm à andere feiten meegemaakt dus beïnvloed relatie
Huisvesting
Mobiliteitsmogelijkheden
…
1.1.3 HET WETTELIJK/JURIDISCH KADER
Getrouwd/wettelijk samenwonend/alleenstaande/weduwe
Wettelijke kinderen
Nationaliteit
Veroordelingen
…
1.1.4 HET ECONOMISCH/ECOLOGISCH KADER
Hoog/laagconjunctuur (goede tijden, slechte tijden…)
Socio-eco status
…
Milieuomstandigheden
Natuurrampen
…
à gaat hier over ruimer materieel kader waarbinnen gezin zich situeert
1.1.5 HET SOCIOLOGISCH/CULTUREEL KADER
Relatie/samenlevingsvormen
Klasse
Gender (en manier waarop dit momenteel cultureel en maatschappelijk geduid/geduld wordt)
Huidskleur
…
2
,1.1.6 HET HISTORISCH KADER
In welke tijd leven we?
Van macro tot micro
o Postmoderne tijd
o Post-Dutroux-tijdperk
o Haastige, veeleisende werk-gezinstijd
o Lokaal politiek landschap en keuzes daarvan op elke persoon
…
à Geen privégebeurtenissen uit het verleden
1.1.7 HET RELIGIEUS/SPIRITUEEL KADER
Geloof
Godsdienst
…
1.2 VORIGE GENERATIES
Niet alleen feiten in huidige levenssituatie van belang, ook gegevens uit voorgaande generaties
o Feiten/gebeurtenissen in leven van (groot)ouders hebben consequenties voor leven van
nakomelingen
o Vb: oma die ‘fout’ was in oorlog, armoede in generatie van grootouders, ernstige ziekte
voorouder, vroegtijdig overlijden voorouder…
1.3 ONRECHT IN DE FEITEN
Sommige feiten/gebeurtenissen noemen we onrecht:
o Verdelend onrecht: het lot, niemand is verantwoordelijk, het overkomt je
Vb: ziekte/overlijden gezinslid, werkloosheid, opgroeien in oorlogssituatie, vluchten
omdat het in eigen land niet veilig was, natuurramp…
o Vergeldend onrecht: door mensen elkaar aangedaan (onbewust/bewust)
Vb: misbruik, mishandeling, verwaarlozing, overval, pesten…
o Verdelend onrecht kan gemakkelijk leiden tot vergeldend onrecht:
Feiten zijn vaak uitgangspunt voor ons handelen of voor anderen uitgangspunt om
ons te benaderen, gebruiken of negeren
Vb: natuurramp (lot), maar gaan toch opzoek naar wie oorzaak is voor slecht milieu
Vb: corona (lot) zorgt voor crisis in gezinnen, mensen gaan elkaar dingen beginnen
aandoen à partnergeweld (vergeldend)
1.4 TIPS BIJ HET VERKENNEN MET CLIËNTEN
Intergenerationeel verkennen à min. 3 generaties
Tegenstellingen tussen familieleden is oke
o Als mensen feiten anders hebben onthouden, is dat oke
Verken traag, laagje per laagje + kansen grijpen om te linken naar andere dimensies
Laat je verwonderen door unieke van elk levensverhaal
Stop niet te snel met samen verkennen, hoe meer info je krijgt, hoe meer vragen je zal stellen
Durf!
Wees zorgzaam en alert
Onthoud, noteer, … de woorden van C. à zijn uniek en kan je later zelf terug gebruiken
3
, 1.5 METHODIEKEN
1.5.1 GENOGRAM (GENOPRO)
Soort stamboom
Manier om feiten te verzamelen over families
Stafkaart van familierelaties:
o Breuken, veranderingen of gebeurtenissen in de familie, over generaties heen
Vb: familieruzies, erfeniskwesties, verlies…
o Mentale en fysieke ziekten
Vb: depressie, bipolaire stoornis, kanker…
Wordt ook stilgestaan bij:
o Behoren tot bepaalde SLvorm of (sub)systeem
o Bijzondere aard van relaties: ongewone verwantschappen en afstamming
o Bijzondere SLvormen en vruchtbaarheidsmogelijkheden
o Behoren tot bepaalde generatie, klasse, streek, etnische groep, cultuur…
1.5.1.1 GENOGRAMSYMBOLEN
4