Resume
samenvatting psychopathologie 2021
- Établissement
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
een samenvatting van de te kennen hoofdstukken die besproken zijn in de powerpoints.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Aperçu du contenu
PsychopathologieInhoud
Hoofdstuk 1: introductie .............................................................................................................................................. 6
Hoe definiëren we afwijkend gedrag? .................................................................................................................. 6
Culturele aspecten van afwijkend gedrag:....................................................................................................... 7
Historische visies op afwijkend gedrag:........................................................................................................... 7
Hoofdstuk 2: visies op afwijkend gedrag en behandelmethoden ...................................................................... 10
Verklarende perspectieven voor (afwijkende) emoties, gedachten, gedragingen: ..................................... 10
Biologisch perspectief: .......................................................................................................................................... 10
Het psychologische perspectief: .......................................................................................................................... 11
Psychodynamische modellen: ......................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 3: classificatie van afwijkende gedragsstoornissen ........................................................................... 14
Waarom is het zo belangrijk om afwijkend gedrag te classificeren?............................................................. 14
Classificatie van afwijkende gedragspatronen: ............................................................................................. 14
Beoordelingsmethoden: ................................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 4: stressgerelateerde stoornissen ........................................................................................................ 19
Stress en gezondheid: .......................................................................................................................................... 19
Psychische factoren die stress verlichten: ..................................................................................................... 19
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 22
Leertheorieën: .................................................................................................................................................... 22
Gevoeligheid: ...................................................................................................................................................... 22
Hoofdstuk 5: angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornis ............................................................... 23
Inleiding: .................................................................................................................................................................. 23
angst: breed scala aan symptomen: ................................................................................................................... 23
Paniekaanval: .......................................................................................................................................................... 24
Paniekstoornis:................................................................................................................................................... 25
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 25
Cognitief-biologisch model paniekstoornis: .................................................................................................. 26
Fobische stoornissen: ........................................................................................................................................... 26
Theoretische perspectieven: ............................................................................................................................ 27
Obsessieve-compulsieve stoornissen en aanverwante stoornissen: ............................................................. 28
Morfodysfore stoornis: ..................................................................................................................................... 29
Verzamelstoornis: .............................................................................................................................................. 29
Gegeneraliseerde angststoornis: ......................................................................................................................... 29
Theoretische perspectieven: ............................................................................................................................ 30
1
Samenvatting psychopathologie
,Hoofdstuk 6: dissociatieve, somatisch-symptoom- en nagebootste stoornissen............................................ 31
Inleiding: .................................................................................................................................................................. 31
Dissociatieve stoornissen: .................................................................................................................................... 31
Dissociatieve identiteitsstoornis: ..................................................................................................................... 31
Dissociatieve amnesie: ..................................................................................................................................... 32
Dissociatieve fugue: .......................................................................................................................................... 33
Depersonalisatie: ............................................................................................................................................... 33
Cultuurgebonden dissociatieve syndromen: ................................................................................................. 33
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 34
Diathese-stressmodel van dissociatieve identiteitsstoornis: ...................................................................... 35
Somatisch-symptoom stoornis en verwante stoornissen: .............................................................................. 35
Somatisch symptoomstoornis: ........................................................................................................................ 36
Ziekteangststoornis:.......................................................................................................................................... 36
Conversiestoornis: ............................................................................................................................................. 36
Nagebootste stoornis: ...................................................................................................................................... 37
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 7: stemmingsstoornissen en zelfmoord .............................................................................................. 38
Types stemmingsstoornissen:.............................................................................................................................. 38
Depressieve stoornis: ....................................................................................................................................... 39
Persisterende depressieve stoornis (dysthymie): ....................................................................................... 42
Premenstruele stemmingsstoornis: ................................................................................................................ 42
Bipolaire stoornis:.............................................................................................................................................. 43
Cyclothyme stoornis: ........................................................................................................................................ 43
DSM-5: .................................................................................................................................................................... 44
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 44
Stress en stemmingsstoornissen:................................................................................................................... 45
Biologische factoren: ........................................................................................................................................ 45
Biochemische factoren: .................................................................................................................................... 46
Psychodynamische theorieën: ......................................................................................................................... 46
humanistische theorieën: ................................................................................................................................. 46
leertheorieën: ..................................................................................................................................................... 46
cognitieve theorieën:......................................................................................................................................... 47
Zelfmoord: ............................................................................................................................................................... 47
hoofdstuk 8: middelgerelateerde- en verslavingsstoornissen ............................................................................. 48
Middelgerelateerde stoornissen: ......................................................................................................................... 49
Stoornissen door middel teweeggebracht: ................................................................................................... 50
Verslavingsstoornissen of stoornissen in het gebruik: ................................................................................ 50
2
Samenvatting psychopathologie
, Nieuw in DSM-5: ............................................................................................................................................... 51
Een paar cijfers .................................................................................................................................................. 52
Algemene route naar afhankelijkheid: ............................................................................................................ 53
Nieuw in DSM-5: niet-chemische verslavingsstoornis: .................................................................................... 53
Verslavende middelen: .......................................................................................................................................... 53
Dempende middelen; ....................................................................................................................................... 53
Barbituraten = sedativa (kalmeringsmiddelen) ........................................................................................... 54
Opiaten = narcotica ( pijn, slaap) ............................................................................................................... 54
Stimulantie: ......................................................................................................................................................... 54
Hallucinogene middelen: .................................................................................................................................. 55
Verslaving: theoretisch perspectief: .................................................................................................................... 56
Biologische perspectieven: .............................................................................................................................. 56
Leerperspectieven: ............................................................................................................................................ 56
Cognitieve perspectieven: ................................................................................................................................ 57
Psychodynamische perspectieven: ................................................................................................................. 57
Sociaal- culturele perspectieven: .................................................................................................................... 57
Hoofdstuk 9: eetstoornissen en obesitas ............................................................................................................... 57
Inleiding en kenmerken: ........................................................................................................................................ 57
Anorexie nervosa: .............................................................................................................................................. 58
Boulimia nervosa: .............................................................................................................................................. 59
Binge-eating disorder: ...................................................................................................................................... 61
Obesitas: ............................................................................................................................................................. 62
Hoofdstuk 11: schizofeniespectrum- en andere psychotische stoornissen: .................................................... 63
Schizofrenie:............................................................................................................................................................ 63
Ontstaan & verloop:............................................................................................................................................... 63
Verloop: ............................................................................................................................................................... 64
Diagnostische criteria: ........................................................................................................................................... 64
Positieve en negatieve symptomen: ................................................................................................................... 64
Klinisch beeld: ......................................................................................................................................................... 65
Denkstoornissen en verstoorde spraak: ........................................................................................................ 65
Aandachtstoornissen: ....................................................................................................................................... 66
Waarnemingsstoornissen: ................................................................................................................................ 67
Emotionele stoornissen: ................................................................................................................................... 67
Motorische stoornissen en stoornissen in de aandrift (motivatie):.......................................................... 68
Theoretische perspectieven:................................................................................................................................. 68
Biologisch: .......................................................................................................................................................... 68
Leerperspectievn ............................................................................................................................................... 68
3
Samenvatting psychopathologie
, Familietheorieën: ............................................................................................................................................... 69
Kwetsbaarheid/stressmodel: het grote verband: .............................................................................................. 69
Andere schizofreniespectrumstoornissen: ......................................................................................................... 70
Korte psychotische stoornis: ........................................................................................................................... 70
Schizofreniforme stoornis: ............................................................................................................................... 70
Waanstoornis: .................................................................................................................................................... 70
Schizoaffectieve stoornis: ................................................................................................................................ 70
Hoofdstuk 12: persoonlijkheidsstoornissen en impulsbeheersingsstoornissen:.............................................. 72
Inleidend: ................................................................................................................................................................. 72
Algemene criteria persoonlijkheidsstoornis volgens DSM-5:.......................................................................... 72
Clusters: ................................................................................................................................................................... 73
Paranoïde – A: ................................................................................................................................................... 73
Schizoïde – A: .................................................................................................................................................... 74
Schizotypisch – A: ............................................................................................................................................. 75
antisociaal – B: .................................................................................................................................................. 76
Borderline – B: ................................................................................................................................................... 77
histrionische (theatrale of hysterische) – B: ................................................................................................ 77
Narcistisch – B: .................................................................................................................................................. 78
Vermijdende (ontwijkende) – C: .................................................................................................................... 79
Afhankelijk – C: .................................................................................................................................................. 79
Dwangmatige (obsessief-compulsief) – C: .................................................................................................. 80
Problemen bij indeling persoonlijkheidsstoornissen:........................................................................................ 81
Impulsbeheersingsstoornissen:............................................................................................................................ 81
Kleptomanie ....................................................................................................................................................... 81
Periodieke explosieve stoornis: ....................................................................................................................... 82
Pyromanie: .......................................................................................................................................................... 82
Hoofdstuk 14: neurocognitieve stoornis & stoornissen die samenhangen met ouder worden:................... 83
Neurocognitieve stoornissen: ............................................................................................................................... 83
DSM-5: .................................................................................................................................................................... 83
Delirium: .............................................................................................................................................................. 84
Uitgebreide neurocognitieve stoornis: ................................................................................................................ 85
Neurosyfilis: ............................................................................................................................................................. 85
Beperkte cognitieve stoornis: ............................................................................................................................... 85
Ziekte van Alzheimer: ....................................................................................................................................... 86
Neurocognitieve stoornis ten gevolge van een beroerte: ............................................................................... 87
Ziekte van Pick ....................................................................................................................................................... 87
Traumatisch hersenletsel: ..................................................................................................................................... 87
4
Samenvatting psychopathologie
, Amnesie: .................................................................................................................................................................. 88
Syndroom van Korsakov: ...................................................................................................................................... 88
Ziekte van Parkinson: ............................................................................................................................................ 89
Ziekte van Huntington: .......................................................................................................................................... 90
Neurocognitieve stoornis ten gevolge van HIV: ................................................................................................ 90
Ziekte van Creutzfeldt-Jakob: ............................................................................................................................... 90
5
Samenvatting psychopathologie
,Hoofdstuk 1: introductie
Psychopathologie
Psyché (ziel) + pathos (lijden)
= een deelgebied van psychiatrie en klinische psychologie
Houdt zich bezig met afwijkende emoties, gedragingen en gedachten
Weten wat er aan de hand is en waarom men doet wat men doet
Beschrijven van psychische stoornissen, oorzaken ervan en behandeling
Psychiatrie = een medisch specialisme gericht op diagnostiek en behandeling van psychische stoornissen
=> medisch oogpunt om om te gaan met psychisch lijden
Klinische psychologie = beschrijving, oorzaken en behandeling van psychische stoornissen en
bevordering van psychische welbevinden => psychologisch oogpunt
Een psychische stoornis = een geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragingen
Mét storing in het functioneren en persoonlijk mlijden
Religieuze, morele, maatschappelijke oordelen → omgeving speelt belangrijke invloed in de mate dat iets
afwijkends wordt gezien
Eigen gevoelens, observaties en gedachten spelen ook een rol on hoe je met mensen omgaat, hoe je
hen gaat behandelen en begeleiden
Dus: belangrijk om zicht te hebben op hoe jezelf in elkaar steekt want zo kan je beter
behandelen en begeleiden
Hoe definiëren we afwijkend gedrag?
Medisch model → biologisch/genetische oorzaak
Bio-psycho-spciaal
Iedereen heeft angst, verdriet, paniek, lusteloosheid, … → maar wanneer is dit afwijkend?
Wanneer een stoornis?
o Diagnostisch criterium → bepaalde symptomen, kenmerken moeten voldoen aan
voorwaarden alvorens beschouwd als afwijkend en horend bij een bepaalde stoornis
Criteria voor abnormaliteit:
Uitzonderlijk: prevalentie, cultuur, record
Sociaal afwijkend: cultuur, samenleving, generatie
Foute perceptie/interpretatie van de realiteit: religie
Emotioneel lijden
Ongepast of contraproductief gedrag
Gevaar: sociale context, religie
Afwijkend gedrag = op meerdere manieren definieerbaar
Combinatie van deze criteria
6
Samenvatting psychopathologie
, Culturele aspecten van afwijkend gedrag:
gezondheid en ziekte verschilt van cultuur tot cultuur
o Indianen: ziekten van de blanke man (alcohol, drugs) vs. Indiaanse ziekten (problemen
in stam)
Afwijkend gedrag verschilt van cultuur tot cultuur
o Angst in Westen (financieel) vs. Afrikaanse landen (voortplanting)
Terminologie verschilt van cultuur tot cultuur
Historische visies op afwijkend gedrag:
Hippocrates:
Ziekten van lichaam en geest = het gevolg van natuurlijke oorzaken, niet van bezetenheid
Naturalistische verklaring → evenwicht vs. Onevenwicht in humores / lichaamssappen
Verstoring in humores leidt tot afwijkend gedrag
o ++flegma (slijm) – flegmatiek / traag, lethargisch
o ++zwarte gal – melancholie / depressief
o ++bloed – sanguinisch / opgewekt, zelfverzekerd
o ++gele gal – cholerisch / driftig
Drie categorieën van abnormale gedragspatronen:
Buitensporige Uitzonderlijke Bizar gedrag
depressie opwinding
Arabische psychiatrie:
8ste – 16de eeuw
Ontwikkeling eigen psychiatrie: aandacht voor behandelingen, theorieën & diagnostiek
1ste psychiatrie in Bagdad
Vermoedelijk gevolg van Koran → adviseert humane en fatsoenlijke behandeling van
geestziekten want psychische stoornis is een praktisch probleem
Voorloper van goed ontwikkelde behandelingen en gespecialiseerde hulp → in Europa pas in
19000!
7
Samenvatting psychopathologie
,Exorcisme en heksenvervolging in Europa:
Heropleving van geloof in bovennatuurlijke oorzaken
o Afwijkend gedrag is een teken van bezetenheid
o Geesten / duivel => bezeten
o Behandeling = uitdrijving / exorcisme
Heksenvervolging eind 15de eeuw:
o Door inquisiteurs aangesteld door K.K.
o Via ‘diagnostische test’ → bv. drijftest: pure metalen zinken – onzuivere metalen stijgen
naar oppervlakte => hoofd boven water houden = samespannen met de duivel
Geloof in natuurlijke oorzaken nooit helemaal verdwenen
Trepanatie = een procedure waarbij men een gat in de schedel maakt. Sommige onderzoekers vermoeden
dat het gebruik een antieke vorm van chirurgie is. Misschien was trepanatie bedoeld om het slachtoffer te
bevrijden van de demonen die men verantwoordelijk achtte voor zijn of haar abnormale gedrag
Gekkenhuizen:
Overal in Europa krankzinnigengestichten
Bedelaars + geestelijk gestoorden
Erbarmelijke levensomstandigheden
o Vastgeketend aan bed
o Geen hygiëne
o Rondzwerven op terrein
Tegen betaling naar fratsen van bewoners gaan kijken → “dolhuizen”
Hervormingen:
Artsen Pussin en Pinel (Fr)
o Mensen met afwijkend gedrag zijn ziek → dus: recht op menselijke behandeling
Behandelfilosofie = morele therapie
o Respectvolle en ontspannen omgeving en behandeling → normaliteit
Guislain (BE) en Van der Kolk (NL)
o Guislain instituut Gent – ‘moderne gestichten’
o 1841 Wet: kwaliteit behandeling patiënten: kwaliteitseisen aan behandeling en
verpleging van psychiatrische patiënten
1850: apathie → ‘afwijking is ongeneeslijk’ => een idee van succesvolle behandeling raakt in
ongenade
o Wel psychiatrische ziekenhuizen
o Psychiatrie = angstaanjagende plek
o Mensonwaardige behandelingen → dwangbuizen, riemen, handboeien
8
Samenvatting psychopathologie
, 20ste eeuw: terug aandacht voor de wijze waarop men behandelt maar nog steeds ‘weggestopt’
in psychiatrische ziekenhuizen
1850: sociaal gerichte psychiatrische principes:
o Men gaat naar patiënt toe ipv wachten tot de patiën komt
o Psychofarmaca
o Nieuwe therapeutische behandelingen gericht op re-integratie
o Patiënten worden niet langen weggestopt in psychiatrische ziekenhuizen die ver van
bewoonde wereld liggen
De antipsychiatrische beweging: 1970:
Psychische stoornissen bestaan niet
Gevolg van kapitalistische maatschappij
Dus geen behandeling, zeker niet in een ziekenhuis
Daling aantal psychiatrische ziekenhizen
Stijging ambulante zorg
Nu: enkel opname als werkelijk geen alternatief:
Van beschut wonen → zorg in gastgezinnen
Deïnstitutionalisering (liberaal beleid) → patiënt moet voor zichzelf kunnen zorgen, geen
behandeling onder dwang
Keerzijde: geen vrijwilligheid → patiënten worden aan hun lot overgelaten
o Verwaarlozing, daklozenbestaan, suïcide
Herstelbenadering:
= nadruk op eigen kracht, empowerment, psychiatrische patiënten krijgen actieve rol in eigen herstel en
maatschappelijke participatie
Destigmatiserend werk en taboe doorbrekend
Evidenced-based medicine:
Streven naar gebruik maken van best beschikbare bewijs bij maken van keuze voor patiënt
Behandelprotocollen
o Kwaliteit van zorg verbeteren
o Resultaten meer meetbaar en vergelijkbaar maken
9
Samenvatting psychopathologie
, Hoofdstuk 2: visies op afwijkend gedrag en behandelmethoden
Verschillende psychische stoornissen → verschillende oorzaken en gevolgen
Kijken we naar oorzaak/gevolg van een ziekte dan is de zieke patiënt resultante van:
Levensverhaal van de patiënt
Karakteristieken van de ziekte an sich
Sociaal-relationele en fysieke omgeving (context)
Houding, visie, kennis, vaardigheden van behandelaar
Verklarende perspectieven voor (afwijkende) emoties, gedachten, gedragingen:
Perspectief Model focus
Biologisch Biologisch model Biologische grondslagen van afwijkend gedrag
Medisch model
Psychologisch Psychodynamische modellen Onbewuste conflicten en motieven als oorzaken van afwijkend
gedrag
Leermodellen De invloed van leerervaringen op de ontwikkeling van afwijkend
gedrag
Humanistische modellen Hindernissen op de weg naar zelfbewustzijn en zelfacceptatie
Cognitieve modellen Verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag
Sociaal-cultureel De rol die maatschappelijke fenomenen als armoede, racisme
en langdurige werkloosheid spelen in het ontstaan van
afwijkend gedrag: relaties tussen afwijkend gedrag en etniciteit,
gender, cultuur & sociaal-economische klasse
Biologisch perspectief:
Invloed biologisch perspectief stijgt
Reden:
o Meer symbiose psychiatrie en biologie omv. Tijdsgeest
o Betere technieken om hersenfuncties en lichamelijke processen te meten
o Toename kennis biologische oorzaken afwijkend gedrag
▪ Rol genetica
▪ Rol functioneren van het zenuwstelsel – neurotransmitters
Functies van neurotransmitters en verband met abnormale gedragspatronen:
Neurotransmitter Functies verband let afwijkend gedrag
Acetylcholine Controleert spiercontracties en de vorming Alzheimerpatiënten hebben vaak een lager
van herinneringen acetylcholinegehalte
Dopamine Reguleert spiercontracties en mentale Wellicht speelt een overvloed aan dopamine in de
processen die te maken hebben met leren, hersenen een rol bij het ontstaan van schizofrenie
herinneren en emoties
Norepinefrine Reguleert mentale processen die te maken Verband tussen onbalans in norepinefrinegehalte en
hebben met leren en herinneren stemmingsstoornissen als depressie
serotonine Reguleert stemmingen, verzadiging en slaap Wellicht verband tussen onregelmatigheden in
serotoninegehalte en depressie & eetstoornissen
10
Samenvatting psychopathologie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur charoncardinael. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
71498 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans