Resume
samenvatting DEEL JEUGDRECHT van het vak Jeugd-en Strafrecht
- Établissement
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
samenvatting van de cursus + lesnotities
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
JeugdrechtAnnemie Borms
Inhoud
DEEL 1. INLEIDING ................................................................................................................................... 4
1. Jeugdrecht: een vlag die meerdere ladingen kan dekken ........................................................... 4
2. Wie is bevoegd voor het jeugdrecht? ......................................................................................... 4
3. Bronnen van bijzonder jeugdrecht .............................................................................................. 5
4. De actoren in het bijzonder jeugdrecht ...................................................................................... 6
4.1. De hoofdspeler: de minderjarige ........................................................................................ 6
4.2. De directe omgeving van de minderjarige .......................................................................... 6
4.3. De jeugdhulpaanbieders ..................................................................................................... 7
4.4. De intersectorale toegangspoort ...................................................................................... 14
4.5. Instellingen voor minderjarige delinquenten .................................................................... 14
4.6. De jeugdrechter ................................................................................................................. 14
4.7. De sociale dienst jeugdrechtbank ..................................................................................... 14
4.8. Het parket .......................................................................................................................... 15
4.9. De politie ........................................................................................................................... 15
4.10. De (jeugd)advocaat ....................................................................................................... 15
4.11. De bijstandspersoon van de minderjarige..................................................................... 16
4.12. Andere actoren .............................................................................................................. 16
DEEL 2. JEUGDHULPRECHT .................................................................................................................... 17
1. Voor welke minderjarigen is het jeugdhulprecht bedoeld? ...................................................... 17
2. De krachtlijnen van het jeugdhulprecht .................................................................................... 17
2.1. Uitdrukkelijke scheiding tussen het buitengerechtelijke en het gerechtelijke circuit ...... 17
2.2. Differentiatie van het hulpaanbod .................................................................................... 18
2.3. Subsidiariteitsbeginsel ....................................................................................................... 18
2.4. Gezinsgerichte werking ..................................................................................................... 19
2.5. Naar een integrale jeugdhulp ............................................................................................ 19
2.6. Respect voor de rechten van minderjarige ....................................................................... 19
2.7. Gescheiden van het jeugddelinquentierecht, maar niet helemaal ................................... 19
3. Het landschap van de integrale jeugdhulp (vanaf 2014)........................................................... 20
4. Het traject doorheen de integrale jeugdhulp ........................................................................... 21
4.1. Is de nodige hulp rechtstreeks toegankelijk of niet? ........................................................ 21
1
, 4.2. Is de situatie verontrustend of niet? ................................................................................. 22
4.3. Is de hulpverlening maatschappelijk noodzakelijk of niet?............................................... 22
4.4. Zijn de cliënt en zijn ouders bereid om hulpverlening te aanvaarden? ............................ 24
4.5. Gaat het om een crisissituatie of niet?.............................................................................. 25
5. De gerechtelijke jeugdhulpmaatregelen ................................................................................... 27
6. Doelstellingen van de integrale jeugdhulp ................................................................................ 30
7. Jeugdhulprecht voor jongvolwassenen ..................................................................................... 32
8. Jeugdhulprecht voor geestesziekte minderjarigen ................................................................... 33
DEEL 3. JEUGDDELINQUENTIERECHT .................................................................................................... 34
1. Voor welke minderjarigen is het jeugddelinquentierecht bedoeld? ........................................ 34
2. Visie (modellen) over de aanpak van minderjarige delinquenten ............................................ 34
3. De krachtlijnen van het nieuwe jeugddelinquentierecht .......................................................... 35
3.1. Uitgaan van de verantwoordelijkheid van de minderjarige .............................................. 35
3.2. Betrokkenheid van de ouders activeren ........................................................................... 36
3.3. Een snel, normbevestigend en constructief antwoord bieden op het jeugddelict ........... 36
3.4. Herstelgericht werken ....................................................................................................... 36
3.5. Evidence-based werken..................................................................................................... 37
3.6. Subsidiariteit ...................................................................................................................... 37
3.7. Duidelijk onderscheiden van jeugdhulp ............................................................................ 37
3.8. Aandacht voor rechtswaarborgen ..................................................................................... 37
4. De gebruikelijke procedure bij jeugddelinquentie (sinds de inwerkingtreding van het
jeugddelinquentierecht 01/09/2019)................................................................................................ 38
4.1. Bij de politie ....................................................................................................................... 38
4.2. Bij het (jeugd)parket .......................................................................................................... 38
4.3. De voorbereidende rechtspleging bij de jeugdrechter ..................................................... 40
4.4. Na de voorbereidende fase: terug naar het parket .......................................................... 41
4.5. De rechtspleging ten gronde bij de jeugdrechtbank ......................................................... 41
4.7. Uitvoering van de beslissingen .......................................................................................... 43
5. Speciale procedures m.b.t. minderjarige delinquenten............................................................ 44
5.1. Uithandengeving ............................................................................................................... 44
5.2. Procedure bij verkeersmisdrijven...................................................................................... 45
5.3. GAS-sancties ...................................................................................................................... 45
6. De dwarsverbindingen tussen jeugdhulpdelinquentierecht en jeugdhulprecht ...................... 45
6.1. Dwarsverbindingen vanuit het jeugddelinquentierecht ................................................... 45
2
, 6.2. Dwarsverbindingen vanuit het decreet rechtspositie minderjarigen: recht op jeugdhulp
uitdrukkelijk van toepassing op minderjarige delinquenten ........................................................ 46
7. Evaluatie van het nieuwe jeugddelinquentierecht ................................................................... 47
7.1. Een duidelijke verstrenging t.o.v. de vroegere federale jeugdwet ................................... 47
7.2. Zijn minderjarigen verantwoordelijk voor hun daden?..................................................... 47
7.3. Wordt de positie van het parket te sterk? ......................................................................... 47
7.4. Is de beoordelingsvrijheid van de jeugdrechter/jeugdrechtbank te groot? ..................... 47
7.5. Is het behoud van uithandengeving evidence-based en nodig? ....................................... 48
7.6. Wordt het vermoeden van onschuld voldoende gerespecteerd? .................................... 48
Deel 4. DE RECHTSPOSITIE VAN DE MINDERJARIGE IN HET BIJZONDER JEUGDRECHT ........................ 49
1. Het toepassingsgebied van het decreet rechtspositie .............................................................. 49
2. Uitgangspunten van het decreet rechtspositie minderjarigen ................................................. 49
3. De 11 rechten uit het decreet rechtspositie minderjarigen ...................................................... 50
3.1. Recht op jeugdhulp ........................................................................................................... 50
3.2. Recht op instemming in en vrije keuze van buitengerechtelijke jeugdhulp ..................... 50
3.3. Recht op informatie en duidelijke communicatie ............................................................. 50
3.4. Het recht op respect voor het gezinsleven ....................................................................... 51
3.5. Het recht op inspraak en participatie ................................................................................ 51
3.6. De rechten i.v.m. het dossier ............................................................................................ 51
3.7. Het recht op bijstand ......................................................................................................... 52
3.8. Het recht op privacy .......................................................................................................... 53
3.9. Het recht op zakgeld (in de residentiële hulp) .................................................................. 53
3.10. Het recht op een menswaardige behandeling .............................................................. 53
3.11. Klachtrecht .................................................................................................................... 53
4. Woordenlijst .............................................................................................................................. 54
3
, DEEL 1. INLEIDING
1. Jeugdrecht: een vlag die meerdere ladingen kan dekken
• VOS = verontrustende situaties. Dit zijn minderjarigen wier welzijn of ontplooiing onvoldoende
gewaarborgd worden door het gezinsmilieu en de algemene maatschappelijke voorzieningen.
• Vroegere benamingen: jongeren in gevaar en POS problematische opvoedingssituaties.
2. Wie is bevoegd voor het jeugdrecht?
• Jeugdrecht = persoonsgebonden materie = gemeenschapsmaterie (in decreten).
• Maar 5 uitzonderingen! Hiervoor is de federale overheid bevoegd:
1. “De burgerrechtelijke regels m.b.t. het statuut van de minderjarigen en van de familie,
zoals die zijn vastgesteld door het B.W. en de wetten tot aanvulling ervan.”
o Het vaststellen van de leeftijd van de meerderjarigheid.
o De regels m.b.t. het ouderlijk gezag, voogdijgezag, pleegvoogdij.
o De regels m.b.t. de handelings(on)bekwaamheid van minderjarigen.
o Adoptie.
o Ontvoogding.
2. “De strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de
jeugdbescherming, als misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen
worden gesteld, met inbegrip van de bepalingen die betrekking hebben op de
vervolgingen.”
o Het verbod om de identiteit van partijen in jeugdzaken te publiceren.
o Tewerkstellingsverbod van kinderen.
o Het bestraffen van volwassenen die hun medewerking verlenen aan
jeugddelinquentie.
4
, 3. “De organisatie van de jeugdrechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging
voor die gerechten.”
o De inrichting van jeugdrechtbanken en jeugdkamers in het Hof van Beroep.
o Het vastleggen van benoemingsvoorwaarden voor jeugdrechters.
o Het vaststellen van de procedureregels voor de jeugdrechtbanken.
o (Pas op! De sociale diensten van de jeugdrechtbank valt niet onder deze
uitzondering, dit is wel een bevoegdheid van de gemeenschappen!)
4. “De ontzetting van het ouderlijk gezag en het toezicht op de gezinsbijslag of andere sociale
uitkeringen”.
o Heeft betrekking op 2 maatregelen die de jeugdrechter kan uitspreken ten aanzien
van ouders.
5. “De uitvoering van de straffen uitgesproken ten aanzien van minderjarigen die een als
misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en die uit handen zijn gegeven…”
o Pas op! …Behalve voor het beheer van centra die bestemd zijn voor de opvang van
deze jongeren tot de leeftijd van 23. Bv het Vlaams detentiecentrum. Dit is wel een
bevoegdheid van de gemeenschappen.
• Dus samengevat: Minderjarige delinquent:
o Niet uit handen gegeven → gemeenschappen bevoegd voor zowel opgave van de
maatregelen als uitvoering ervan.
o Wel uit handen gegeven → federale overheid bevoegd voor zowel bepalen van
straffen als het uitvoeren ervan.
o Uitgezonderd het beheer van opvangcentra voor uit handen gegeven
jongeren jonger dan 23 → gemeenschappen
3. Bronnen van bijzonder jeugdrecht
Belangrijkste basisbronnen:
• Het decreet van 12 juli 2013 betreffende de integrale jeugdhulp als basisbron voor het
jeugdhulprecht.
• Het decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale
jeugdhulp en binnen het kader van het decreet betreffende het jeugddelinquentierecht.
• Het decreet van 15 februari 2019 betreffende het jeugddelinquentierecht als basisbron voor
het jeugddelinquentierecht.
o Ten laatste 1 september 2022 zullen de bepalingen over de gesloten oriëntatie, de
gesloten begeleiding en de lange detentie in werking treden.
o De bepalingen over de terbeschikkingstelling moeten ook nog in werking treden.
5
, 4. De actoren in het bijzonder jeugdrecht
SCHEMA JEUGDRECHT VOOR MINDERJARIGEN IN MOEILIJKHEDEN
niet rechtstreeks
rechtstreeks
IRPC toegankelijke
toegankelijke
jeugdhulpaanbieders
jeugdhulpaan-
uit de sectoren van de
bieders
intersectorale toegangspoort integrale jeugdhulp
team indicatiestelling team jeugdhulpregie
probleemgebonden hulp
Gemandateerde
brede instap
Parket Gerechtelijke
voorzieningen Jeugdhulp
Sociale Dienst
MDT
Jeugdrechtbank
omgeving
cliëntsysteem gemeenschaps-
CAP instellingen
toepassingsgebied
jeugdhulp buiten
jeugdrechter
minderjarige in
moeilijkheden
IJH
Politie
crisismeldpunt crisisinterventie / crisisbegeleiding/crisisopvang
Crisisjeugdhulp
4.1. De hoofdspeler: de minderjarige
• Het belang van de minderjarige staat centraal.
• Er zijn 2 soorten minderjarigen: minderjarigen in moeilijkheden (waaronder VOS) en
minderjarige delinquenten.
4.2. De directe omgeving van de minderjarige
• Gezinsgerichte werking binnen het jeugdrecht.
• Men benadert het probleem in zijn context, het cliëntsysteem. Hiertoe behoren de ouders,
opvoedingsverantwoordelijken, andere personen met wie de minderjarige samenwoont.
6
, 4.3. De jeugdhulpaanbieders
Soorten pleegzorg
• Ondersteunende pleegzorg: pleegzorg ter ondersteuning van het gezin van het pleegkind,
hetzij voor een korte aaneengesloten periode (acute noodsituatie), hetzij met afwisselend
verblijft (enkel in weekend en schoolvakanties). Dit kan worden ingezet als aanvulling op een
verblijf in een voorziening.
• Perspectiefzoekende pleegzorg: pleegzorg gedurende een periode van max 1 jaar, waarbij een
duidelijk perspectief voor het pleegkind ontwikkeld wordt, en men het kind oriënteert en
begeleidt naar een duurzame oplossing (terug naar huis, naar een voorziening, zelfstandig
wonen, langdurig verblijf in een pleeggezin).
• Perspectiefbiedende pleegzorg: pleegzorg met een continu en langdurig karakter. Deze is
aangewezen wanneer een terugkeer naar huis niet in het belang is van het pleegkind. Wel doet
men inspanningen om het contact met het gezin van oorsprong te behouden.
• Behandelingspleegzorg: kan extra toegevoegd worden aan perspectiefzoekende en -biedende
pleegzorg bij specifieke psychiatrische of emotionele gedragsproblemen. Het gaan om een
extra behandeling voor het pleegkind of een training en begeleiding voor de pleegzorger.
7
, 4.3.1. Algemeen
• Een ruim aanbod, afkomstig uit 6 sectoren uit het welzijnswerk. Samen vormen ze de integrale
jeugdhulp.
o Het algemeen welzijnswerk (Bv Jongeren Advies Centra)
o De geestelijke gezondheidszorg
o De CLB’s
o Voorzieningen onder het agentschap Kind en Gezin (Bv Centra voor Kinderzorg en
gezinsondersteuning)
o Voorzieningen onder het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap
o Voorzieningen onder ‘jeugdhulp’
▪ Pleegzorgdiensten
▪ Erkende voorzieningen in de jeugdhulp
▪ Gemeenschapsinstellingen
8
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Amber2029. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,19. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans