BIOSTATISTIEK
Hoofdstuk 1: Inleiding ............................................................................................................................. 2
DEEL 1: Clinical trials .................................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 2: Statistische methoden in de ontwikkeling van een geneesmiddel .................................. 3
Hoofdstuk 3: Concepten over surrogate eindpunten ............................................................................. 7
DEEL 2: Surveys ............................................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 4: The belgian health interview survey ................................................................................. 8
DEEL 3: Lineaire regressie en basis statistische testen ............................................................................. 10
Hoofdstuk 5: Lineaire regressie ............................................................................................................. 10
Hoofdstuk 6: Basis statistische toetsen................................................................................................. 10
Hoofdstuk 7: Cross over studies and their statistical analysis .............................................................. 12
DEEL 4: Herhaalde metingen ..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 8: Introduction ..................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 9: Het concept van longitudinale studies ............................................................................ 16
Hoofdstuk 10: Simple methods ............................................................................................................. 18
Intermezzo: Multiple testing problem .................................................................................................. 19
Hoofdstuk 11: A proper tool: The linear mixed model ......................................................................... 19
DEEL 5: MISSING DATA .............................................................................................................................. 21
Hoofdstuk 12: Missing data in biofarmaceutische research ................................................................ 21
Hoofdstuk 13: Terminologie van missing data...................................................................................... 23
Hoofdstuk 14: Incomplete longitudinale data: modeling strategies .................................................... 24
DEEL 6: SURVIVALANALYSE........................................................................................................................ 25
Hoofdstuk 15: Survivalanalyse zonder censoring ................................................................................. 25
Hoofdstuk 16: Survival analyse met censurering .................................................................................. 27
Hoofdstuk 17: Regressie voor survival data .......................................................................................... 30
DEEL 7: PREDICTIEVE MODELLING ............................................................................................................ 33
Hoofdstuk 18: Introduction ................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 19: Beslissingsboom............................................................................................................. 34
Hoofdstuk 20: Evaluatie van predictieve modellen .............................................................................. 35
Hoofdstuk 21: Case study skin cancer classification ............................................................................. 35
1
, HOOFDSTUK 1: INLEIDING
Biostatistiek = verzamelen en analyseren van gegevens m.b.t. gezondheid
Verzamelen:
1. Clinical trials
2. Surveys
Analyse:
3. Lineaire regressie en basis statistische testen
4. Herhaalde metingen
5. Missing data
6. Survivalanalyse
ð 7. Predictive modeling:
vanuit gegevens vanuit de hele populatie uitspraken doen over een individu
2
, DEEL 1: CLINICAL TRIALS
HOOFDSTUK 2: STATISTISCHE METHODEN IN DE ONTWIKKELING VAN EEN
GENEESMIDDEL
GENEESMIDDELENONTWIKKELING IN DE VS: PROCES
1) Eerst preklinische ontwikkeling (in vivo/vitro, molecule ontdekken...),
2) Potentieel veilig en effectief? -> beslissen of je geneesmiddel verder wil ontwikkelen
è IND (investigational new drug) = dossier met beschrijving van
o Molecule
o Alle verzamelde preklinische info
o Schets van de eerste menselijke studie
Indienen aan de FDA
= toestemming vragen voor een klinische studie = uitzondering op het verbod van testen
op mensen
3) Klinische studies fase I, II, III
è Na uitvoeren klinische studie NDA (new drug application) indienen aan de FDA, met:
o Al het bewijsmateriaal
o Statistische analyses
o Verpakkingslabel
o Bijsluiter
= toestemming vragen om het geneesmiddel op de markt te brengen
à groen/rood/oranje licht (oranje: extra studies nodig)
OPMERKINGEN
- ! 4 fasen van klinisch onderzoek duren 10-15 jaar (+ 3-6 jaar preklinische ontwikkeling en 1-2j
na klinische studie pas goedkeuring door FDA)
+ je hebt niet veel tijd om geld terug te verdienen! (patent duurt 20 jaar)
- Spoedprocedures (vb covid): voorlopige toestemming voordat studies zijn afgerond -> tijd
winnen
- Voor studies bij mensen:
o Zeer goed draaiboek/protocol (elke situatie uitgeschreven)
o Info over de onderzoekers (training) en centra
o Toestemming van ethische commissie
o Informed consent (schriftelijk) à pt mag nog altijd kiezen om de deelname te stoppen
-> missing data
- Europa (meer complex, versnipperd):
o EMA = European Medicine Agency
= tegenhanger van FDA, toestemming voor geneesmiddelen (niet ook voor voeding)
o België: het FAGG = Federaal agentschap voor geneesmiddelen en
gezondheidsproducten: nationale supervisie over klinische trials + beslist over de CTA
o CTA = clinical trail application (tegenhanger van de IND)
3
, o Centrale procedure via EMA => europese vergunning
Nationale procedure via FAGG => Belgische vergunning (kleinere bedrijven)
Mutual recognition procedure: meerdere landen
DE VERSCHILLENDE FASEN IN EEN KLINISCH ONDERZOEK
- Fase I
o Subjects = zeer kleine groep van gezonde vrijwilligers
o MTD (= maximal tolerated dose) bepalen
o Methode: trial and error: bepaalde dosis starten en steeds hoger tot te veel
nevenwerkingen
- Fase II
o Medicijnen testen bij pt’n met ziekte waartegen medicijn bedoeld is -> kijken of het
actief is + zijn er nevenwerkingen?
o Fase III is toch ook met dat doel? Ja maar:
§ Ander eindpunt!
à Veel kortere studie dus surrogaat eindpunt ipv echt eindpunt
(bv merker vs survival)
§ Andere inclusie/exclusie criteria: veel meer bij III
- Fase III
o = echte klinische trial
o Meestal RCT (randomised control trial):
§ Controlegroep (placebo/standaardtherapie)
§ Gerandomiseerd (identieke groepen -> causaliteit medicatie ↑)
o Grote sample size (SS)
o Effectiviteit van het geneesmiddel testen
o Monitoren voor nevenwerkingen
- Fase IV
o = toezicht over de tijd dat het geneesmiddel op de markt is
o Veel meer mensen: zeldzame nevenwerkingen kunnen naar boven komen
o Monitoren!
BIAS
= vooringenomenheid voor of tegen een bepaalde groep of individu
-> zo veel mogelijk vermijden in klinische studie -> betrouwbaarheid resultaten ↑
- Selection bias: bv arts kiest zelf wie meedoet aan de studie, of wie er in de treatment groep
komt (kan bv de gezondste patiënten in de treatment groep steken)
vermijden door: fixed inclusie/exclusie criteria, randomisering, concealed allocation (~
blinding)
- Performance bias: bv arts zal op een andere manier omgaan met de patiënt als hij weet of hij
de treatment of placebo kreeg (bv suggestieve vraagstelling)
bv patiënt zal minder/meer klachten vermelden als hij weet of hij treatment krijgt of niet
vermijden: blinding
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Gnkkuleuven. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.