Resume
samenvatting 'Psychologische basisvaardigheden voor gesprek en begeleiding'
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
samenvatting van alle leerstof (lessen + powerpoints) van het academiejaar ! :-)
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDENVOOR GESPREK EN BEGELEIDING
INLEIDEND COLLEGE: INLEIDING
EXAMEN
Schriftelijk (live in auditoria)
Open vragen en multiple choice vragen mogelijk
Casussen
Gesloten boek
Examenstof:
» Inhoud colleges (wat er gedoceerd wordt tijdens het college en powerpoints)
» Literatuur (aangegeven verplicht)
DOELSTELLINGEN (ECTS- FICHE)
Na het voltooien van dit OPO:
Kan de student de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden reproduceren (kennis)
Kan de student de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden in eigen woorden
weergeven (inzicht)
Kan de student de toepassing van de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden
herkennen (bijvoorbeeld in een casus) (inzicht)
Kan de student kritisch reflecteren over de toepassing van de aangeboden kennis van psychologische
basisvaardigheden (bijvoorbeeld in een casus) (evalueren)
Kan de student de aangeboden kennis van de psychologische basisvaardigheden zelf toepassen in een
eenvoudige context (bijvoorbeeld op een casus) (toepassen)
Kan de student reflecteren over eigen thema’s die mogelijks het aangaan van helpende relaties en
gespreksvaardigheden in de weg staan of net faciliteren (vormingsdoel)
CONCEPTUEEL KADER
Wat zijn psychologische vaardigheden voor gesprek en begeleiding?
Oogcontact, parafraseren, stilte slaat, lichaamshouding,…
Psychologische basisvaardigheden voor gesprek en begeleiding…
Meer dan vaardigheden voor de praktijk van de psycholoog…
BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK
Persoonlijke houdingen en attitudes (bv. een open houding)
Relationele vaardigheden (in gesprek gaan betekent ook in contact komen)
Gespreksvaardigheden
» Luisteren, observeren,…
» Parafraseren, reflecteren,…
» Interpreteren, confronteren,…
»
1
,BASISVAARDIGHEDEN VOOR BEGELEIDING
Een begeleiding is een traject van verschillende gesprekken en/of andere hulpverleningsactiviteiten
Relatie en thema ontspringen zich; verschillende activiteiten gecombineerd
Alle basisvaardigheden voor één gesprek gelden ook voor de ganse begeleiding
Bijzondere momenten in een begeleiding die niet in elke sessie voorkomen, zoals het verkennen van
de hulpvraag
Gespreks-overschrijdende aspecten die een rol spelen in het ganse begeleidingstraject:
» de persoon en zelfzorg van de hulpverlener
» de dynamiek van de werkrelatie
» …
CONCEPTUEEL OVERZICHT
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK EN BEGELEIDING
≠ gevorderde, klinische of therapeutische vaardigheden:
» Behandelcontract
» Diagnose (specifiek naar bepaalde stoornissen of persoonlijkheidskenmerken)
» Therapeutische interventies (diagnose, situaties, fase therapie)
» Specifieke randvoorwaarden (tijdsduur, betaling, locatie, vorm)
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK EN BEGELEIDING
Worden later steeds meer toegepast
EEN THEORETISCHE VERKENNING…
Deze lessen zijn vooral een theoretische verkenning met bruggen naar
de praktijk
Afhankelijk van jullie studierichting komen er practica
basisvaardigheden in dit of in de volgende jaren van jullie gekozen
studierichting
2
,LES 1: MET AANDACHT LUISTEREN ALS BASISHOUDING
De andere zijn/haar/hun verhaal laten doen
Basishouding
» Onverdeelde aandacht: hoe je alle aandacht schenkt aan wat er in het gesprek aan bod komt,
niet teveel met eigen interpretaties klaar zitten; bereid zijn om zaken op te nemen die de
andere jou verteld
» Welwillende interesse: het verhaal van de andere centraal stellen; niet met oordelende blik
kijken (niet teveel eigen interpretaties willen geven
» Authentieke: nieuwsgierigheid: nieuwsgierigheid die ons helpt om te exploreren
BASISINSTRUMENTARIUM VAN DE HULPVERLENER
Belangrijkste is het luisteren en de openheid die daarmee
gepaard gaat; complementair. Kijken en luisteren. Die
informatie kan soms tegenstrijdig zijn, bv. iemand vertelt heel
gelukkig een droevig verhaal.
Elk aanbod (programma, interventie) is slechts
werkzaam wanneer ze in een goede werkrelatie wordt
aangeboden.
» Goede werkrelatie = vaardigheid om te kijken en te luisteren
Kennis zit niet in een doosje, maar wordt aangeboden door een professionele hulpverlener binnen een
goede werkrelatie
» Je kan weinig doen met die kennis als de persoon die tegenover jou zit, je niet vertrouwt.
Gaan enkel van je kunnen en willen leren als ze je kunnen vertrouwen (bv. enkel advies
aannemen van huisarts die je vertrouwt)
Dit veronderstelt een goede receptieve basishouding als bedding voor een actieve en bij de persoon
en diens vraag passende hulpverlening
LUISTEREN, DAT KAN ELK KIND? OF IS HET TOCH EEN LEERPROCES?
Luisteren en kijken op een veel meer gesofisticeerde manier gebruiken en inzetten; vaak gebruiken!
1. Elk kind leert ‘luisteren’:
» Oprecht en geïnteresseerd in zich opnemend wat de ander vertelt (dingen laten doordringen)
» Versus gehoorzamend en angstig doen wat de ander vraagt
2. Oprecht luisteren verfijn je doorheen latere goede relaties
» Aanvankelijk vooral (volwassen) familieleden, leerkrachten, …
» Later in peer-relaties met siblings en in vriendschappen
3. Hulpverlener worden:
» Oefenen en verfijnen van deze vaardigheden (cfr leren fietsen of zwemmen)
» Leren hanteren binnen een specifieke context en relatie
» Tegen de achtergrond van groeiende theoretische bagage
OPEN, AANDACHTIG EN MET MILDE NIEU WSGIERIGHEID LUISTEREN: STARTPUNT VAN ELKE
HULPVERLENING
1. Open: neem in je op wat de ander echt vertelt; verhaal laten doordringen
2. Aandachtig: schenk gedetailleerde aandacht aan het verhaal van de ander en willen begrijpen
3. Mild nieuwsgierig: vraag je af wat de ander precies bedoelt, waarom hij/zij de dingen ziet en ervaart
zoals hij/ze ze verwoordt (bv. “hoe is dat voor jou”, “wat betekent dat voor JOU? (patiënt)”)
3
, BELANG VAN GEHOORD (OF GEZIEN) WORDEN STARTPUNT VAN ELKE HULPVERLENING
Als iemand niet luistert of “ons niet ziet”, kan dit erg kwetsend overkomen. Eerste sessie vaak vooral bewijzen
dat je er bent, dat je te vertrouwen bent,… voor je “echt” aan de sessies begint.
1. Essentieel voor iemands gevoel van identiteit
2. Helpt om stil te staan bij en te ontdekken wat je zelf denkt en/of voelt
3. Helpt bij het verwerken van een ervaring; intensiteit ervan neemt af, dingen op een nieuwe manier
bekijken (nieuw perspectief vinden)
Met andere woorden: bevordert persoonlijke groei!
Wat wanneer je nood aan gezien en gehoord worden genegeerd wordt?
» Kleine kinderen hebben ook al ontzettende nood aan contact
» Belang van communicatie, lang voor de taal aanwezig is en voor we met woorden bespreken
wat er gaande is
» bv. still face in contact met een kind: ervaring van stress voor baby
Waarover gaat gehoord worden precies?
» Kracht van het non-verbale in communicatie (bv. plexiglas experiment met kruipende baby’s)
» Leiden uit non-verbale communicatie af of de situatie veilig of onveilig is
» Heel jonge kinderen: stukken communicatie die we al volwassenen blijven gebruiken en
blijven inzetten → de andere geruststellen (bv. “vertel maar verder”)
De paraverbale aspecten van taal
» Communicatie en taal vallen absoluut niet samen
» Vader voert hele conversatie met kind, begrijpen elkaar helemaal ondanks dat het kind nog
niet kan praten (begrijpen elkaar als in “we kijken hier samen naar, babbelen is belangrijker
dan de inhoud die ze vertellen)
1. Wanneer elk hoofd een wereld is, is elk hulpverlenings-aanbod het binnentreden van iemands
’wereld’
2. Dit vergt een zorgzaam en neutraal (niet-oordelend; niet-invullend) luisteren
VERWERKINGSTAAK BIJ BOVENSTAANDE MATERIE
Receptief: De interviewer Coen Verbraak.
In een later college zien we hem opnieuw aan het werk als interviewer van hulpverleners (psychologen en
psychiaters). Bekijk volgende fragmenten vanuit dit communicatie-perspectief:
1. Ter intro: de interviewer als metafoor voor de hulpverlener. Hoe start je een gesprek?
https://www.youtube.com/watch?v=d8L1qAz7eHA
2. Foute communicatie. Welke fouten maakt de interviewer hier tegen een open luisterhouding als basis
voor een gesprek.
https://www.youtube.com/watch?v=os0iRQexMnA
» Weinig oogcontact, er wordt weinig gerecapituleerd (waardoor het gesprek stroef verloopt),
onderbreken van gesprekspartner
» Mensen aan het denken brengen over dingen waar ze nog nooit op die manier over
nagedacht hebben
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur orthostudentje. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53068 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans