VSNED3: TAALBESCHOUWING
H2. ZINSLEER: DE COMPLEXE SAMENGESTELDE ZIN
2.1 HERHALING SAMENGESTELDE ZIN
In een samengestelde zin komt > 1 NWG/WWG voor, behalve bij een samentrekking.
Zinnen die met elkaar verbonden worden maken gebruik van leestekens en verbindingswoorden.
A. NEVENSCHIKKING VS ONDERSCHIKKING
NEVENSCHIKKING ONDERSCHIKKING
O + PV Naast elkaar ≠ naast elkaar (3 uitzonderingen)
Ondoordringbaarheid Doordringbaarheid
ZINNEN Gelijkwaardig Niet gelijkwaardig
ROMPZIN + ROMZPIN ROMZIN + BIJZIN
Geen syntactische functie Bijzin = syntactische functie
Bv. LV-zin
VOEGWOORD NEVENSCHIKKEND VOEGWOORD ONDERSCHIKKEND VOEGWOORD
en – of – noch – ofwel – maar – doch – dat – of – om – hoewel – toen – omdat
want – dus
VRAAGWOORDEN
KOMMA, DUBBELE PUNT, KOMMAPUNT wie – wat -welke
REEKSVORMERS BETREKKELIJKE VOORNAAMWOORDEN
en – en, noch – noch, zowel – als, evenmin die – dat
– als, of – of, ofwel – ofwel, hetzij – hetzij,
hetzij – of BETREKKELIJKE BIJWOORDEN
waar
SOORT BETEKENIS
Het voegwoord Verbindt 2 of meer zinnen met elkaar.
Het verbindt ook twee of meer woorden of
woordengroepen met elkaar.
Is onveranderlijk
Het voegwoordelijk bijwoord Idem voegwoord, maar veroorzaakt inversie + is
verplaatsbaar in een zin.
De verbandleggende formuleringen Worden altijd gevolgd door een bijzin.
Bv. De oorzaak daarvan is…, Dat betekent…
De betrekkelijke voornaamwoorden Leiden een betrekkelijke bijvoeglijke bijzin in.
De vragende woorden Kunnen bijzinnen met allerlei functies inleiden.
Die bijzinnen zijn om te vormen tot een vragende zin
in de directe reden.
-1-
,2OSO FEBE DE WINNE 2021-2022
C. BALANSSCHIKKING
Bij balansschikking…
- Het voegwoord ‘of’.
- In de eerste zin staat er steeds een negativerend element.
- Beide zinnen hebben een hoofdzinconstructie.
- De tweede zin is, qua inhoud, afhankelijk van de eerste zin.
Bv. Hij weet niet beter of zij zijn zijn ouders.
D. BEKNOPTE BIJZIN
= Een vereenvoudigde bijzin met een niet uitgedrukt onderwerp en zonder persoonsvorm.
De PV is vervangen door een ander werkwoordelijk ingrediënt:
- Een voltooid deelwoord
- Een onvoltooid deelwoord
- Een infinitief met te
- Een combinatie van een voltooid deelwoord en te-infinitief
à Gemakkelijk om te zetten naar een gewone bijzin met een onderwerp en een persoonsvorm.
à zinsdeel of zinsdeelstuk.
2.2 FUNCTIES VAN DE BIJZIN ALS ZINSDEELSTUK
Een bijzin kan ook een functie hebben als zinsdeelstuk.
De bijzin geeft meer informatie over een bijhorend zelfstandig naamwoord (= het antecedent).
EEN BIJVOEGLIJKE BIJZIN (BVB-ZIN)
= Een bijzin die een bijvoeglijke bepaling is.
Zegt iets meer over een zelfstandige kern.
Bv. Een idee dat niet helemaal niet klopt.
TWEE SOORTEN BIJVOEGLIJKE BIJZINNEN:
- Een complementszin
= Een bijvoeglijke bijzin dat ingeleid wordt door een voegwoord.
- Een betrekkelijke bijzin (BTBZ-zin)
= Een bijvoeglijke bijzin dat ingeleid wordt door een betrekkelijk woord.
OPMERKING:
Als de betrekkelijke bijzin ingeleid wordt door een voorzetsel (of je kan er een voorzetsel bijdenken),
dan gebruiken we:
o Een voornaamwoordelijk bijwoord als het antecedent een zaak is.
Bv. het mes waarmee ze vermoord is, werd nooit gevonden.
o Een voorzetsel als het antecedent een persoon is.
Bv. De man met wie ik ging wandelen, is verdwenen.
-2-
,2OSO FEBE DE WINNE 2021-2022
TWEE SOORTEN BETREKKELIJKE BIJZINNEN:
- DE UITBREIDENDE BETREKKELIJKE BIJZIN
= Het antecedent is duidelijk genoeg; de bijzin geeft extra/overbodige informatie.
Meestal staat tussen het antecedent en het betrekkelijk woord een komma.
Bv. De koffers, die kwijt waren, zijn teruggevonden.
- DE BEPERKENDE BETREKKELIJKE BIJZIN
= De bijzin beperkt/verduidelijkt het antecedent; de bijzin is nodig voor het correct begrijpen van de
gehele zin.
Bv. De koffers die kwijt waren, zijn teruggevonden.
Het betrekkelijk voornaamwoord kan verschillende vormen hebben.
Deze vorm wordt bepaald door het antecedent:
DE-WOORDEN
- Mannelijk enkelvoud
- Vrouwelijk enkelvoud DIE
- Meervoud
HET-WOORDEN
- Onzijdig enkelvoud DAT
Het betrekkelijk voornaamwoord ‘wat’ komt voor bij volgende gevallen:
Het antecedent is…
- Een superlatief
- Een onbepaald voornaamwoord (al/niets/iets)
- Een zin
-3-
, 2OSO FEBE DE WINNE 2021-2022
2.3 ONTLEDEN VAN COMPLEXE SAMENGESTELDE ZINNEN
+ vb. pagina 33
STAPPENPLAN – VOORBEREIDING (POTLOOD)
1. ONDERSTREEP DE PV’S IN DE ZIN.
Op deze manier vind je het aantal (bij)zinnen.
Beknopte bijzinnen: werkwoordsvormen onderstrepen.
2. ONDERSTREEP DUBBEL BIJ ELKE PV HET ONDERWERP
3. VERDEEL D.M.V. STREPEN DE ZIN IN DEELZINNEN (= 1 PV per deelzin) + ZET DE VOEGWOORDEN
TUSSEN HAAKJES.
Bij betrekkelijke bijzinnen, complementszinnen en beknopte bijzinnen zet je nog geen streep.
4. DUID DE ROMPZINNEN (RZ) EN BIJZINNEN (BZ) AAN.
Kijk of het onderwerp en de persoonsvorm samen staan of niet.
5. BENOEM DE BIJZINNEN
De bijzinnen die een zinsdeel zijn, benoem je volgens hun functie in de hoofdzin.
De bijzinnen die een zinsdeelstuk zijn, benoem je nog niet.
STAPPENPLAN – IN ZINSDELEN ONTLEDEN + BENOEMEN
1. HOUD REKENING MET DE VERSCHILLENDE NIVEAUS.
o Niveau 0 = rompzinnen
o Niveau 1 = bijzinnen
2. GEBRUIK VERSCHILLENDE KLEUREN.
3. ONDERSTREEP BIJZINNEN VOLLEDIG.
4. BIJZINNEN DIE ZINSDEELSTUKKEN ZIJN, ONDERSTREEP JE MET EEN STIPPELLIJN.
5. BEKNOPTE BIJZINNEN ONTLEED JE NIET.
-4-
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Febedw. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
