Respiratoire revalidatie
Samira El Bakkali
1. Pulmonale revalidatie
“Pulmonary rehabilitation is a comprehensive intervention based on a thorough patient assessment followed by
patient-tailored therapies which include, but are not limited to, exercise training, education and behavior change,
designed to improve the physical and psychological condition of people with chronic respiratory disease and to
promote the long-term adherence to health-enhancing behaviors.”
= bewezen, multidisciplinaire (➔ interprofessioneel model + overleg) en uitgebreide interventie voor P met chronische
respiratoire aandoeningen die symptomen vertonen en vaak een verminderd ADL hebben.
Doelen: symptomen, maximaliseren trainingstolerantie, autonomie promoten, participatie, QoL, levensstijl
op LT veranderen.
WHO – ICF model = biopsychosociale evaluatie van GZD toestand vd P & universele taal en behandeldoelen.
Problemen bij COPD:
- long volume: RV, FRC, TLC, VC en IC (IRV + TV) → AH op hoger long niveau
- °Spierzwakte dr inflammatie, stress, hypoxie, hypercapnie, corticosteroïden, vit D tekort, inactiviteit etc.
Effecten
- Long functie niet verbetert? De ventilatie kan wel verbetert zijn ( dyspneu)
- Fysiologische effecten:
o Pulmonale VE ventilatie door extra O2 toediening, OT en inspiratoire spier training (IMT)
o Spieren verbeteren door werken op oxidatieve capaciteit door lactaat productie, vezel type (meer
type 1 gebruiken = O2 en lactaatproductie) en slag volume etc.
- Andere: kosteneffectief, mildere exacerbaties etc.
Stappenplan
Verwijzing
Elke persoon met chronische luchtwegaandoeningen die, ondanks een optimale behandeling, aanhoudende
symptomen en/of een beperking van de inspanningstolerantie ondervindt.
Pulmonale reva is effectief ondanks leeftijd, ernst van aandoening en stabiliteit van aandoeningsproces.
Contra-indicaties van pulmonale reva:
- Geen veilige OT door aandoening
- Substantiële verstoring van proces van pulmonale reva door de aandoening
Profiel van kandidaten voor reva programma:
- COPD met duidelijke symptomen en verminderde trainingstolerantie
- Gemotiveerd voor revalidatie programma
- Ex roker of stoppen met roken programma
- Geen comorbiditeiten met revalidatie of verhoogt risico voor revalidatie programma
- Elke vorm van LW obstructie
Anamnese
1
,Onderzoek
Longfunctie
o Spirometrie o Diffusie
o Body plethysmografie o Max.Insp.Pressure-Max.Exp.Pressure → K van respiratoire spieren
Trainingstolerantie
o Ergo spirometrie: (De Cock)
INCREMENTAL WORK LOAD CONSTANTE WORK LOAD
Programma instellen afhankelijk van P U getest door cte B (50-70 Watt)
(intervallen van 10 of 20 Watt)
Fiets of loopband
MVV = FEV1 x 37,5 (35 – 40) =
max. vrijwillige ventilatie
= ventilatory capacity
VE-reserve
= piek die behaald wordt
onder trainen
Relatie tussen VEpiek en MVV:
= VE-peak / MVV
➔ > 85% = abnormal want P
heeft een VE-reserve < 15%
o 6 MWT:
▪ 2 keer met 15min pauze tussen → beste telt
▪ Cut- off < 350m = significante kans op vroege mortaliteit
▪ Berekening: afstand < 82% voorspelde waarde= abnormaal
Predicted value = 218 + (5,14 x height (cm)) – (5,32 x age (year)) – (1,8 x weight (kg)) + (51,31
x sex). male: 1, female: 0
▪ Indien de saturatie ≥ 4% dealt dan sterke indicatie voor respiratoire aandoening = stop test!!
▪ Spierpomp = belangrijkste aanvoerder van de test, NIET de longfunctie van de P!
Cardiale status → echocardiografie
Spierkracht BL en OL
o Hand knijp kracht o Isometrische kracht van hand dynamometer
o Quadriceps o Isometrische handknijp kracht
o Biodex: knie flexie 90°
➔ < 70% van de voorspelde waarde = spierzwakte!
Dagelijkse fysieke activiteit → activiteitsmonitor
QoL → vragenlijsten
o mMRC dyspnea scale (dyspnea during activity) →
o COPD Assessment Tool: hoe hoger hoe meer last
o EQ-5D-5L: heel uitgebreid
o SGRQ
o CRDQ
o HADS: indicatie depressie + angst; hoger = erger
Nutritionele status → bio-impedantie voor vet vrije massa
Bot densiteit → DEXA
2
,Behandeling
= divers: mentale GZD promoten, zorgplanning, °sociaal netwerk, rookstop bevorderen, farmacotherapie
optimaliseren, acute exacerbaties en dyspneu detecteren en behandelen, FA, lichaamssamenstelling.
Zwakke P = optie
om unilat. te
trainen = E
Extra O2 toedienen bij OT
heeft ook effect op spieren!
Educatie van P:
Longfunctie, chronische aandoening, medicatie gebruik, bronchiale drainage, trainingseffecten, belang van voeding,
stoppen met roken, relaxatie technieken en zelfmanagement.
Zuurstof therapie:
- Wanneer: tijdens een COPD exacerbatie, ventilatie-perfusie mismatch (meestal corrigeerbaar met relatief kleine
verhoging van geïnhaleerd zuurstof)
- Hoe? Starten met een lage flow (1-2L/min) door neus, na 30min arteriële bloedgassen nakijken.
OT:
Design -
Min. 8 weken tot 6 m (24w)
-
Frequentie: 3x/w voor min. 30min - 60-90min
-
Hoge intensiteit
o U: 60% max belasting (Wmax) en min. 10min → 5% verhogen elke 2weken + om 2-4w
verlengen met 2min.
o Interval training: 60% max belasting (Wmax) voor min. 2*5min → 5% verhogen elke 2weken +
om 2-4w verhogen met 1min
o Kracht: 1-3 sets, 8-12 herhalingen, start 60-70% 1RM → progressie naar hogere B (120% 1RM)
➔ Correcte intensiteit = 4-6 op Borg schaal voor dyspneu en vermoeidheid vd benen
Toestellen - Loopband: 75% van 6MWT → spiervermoeidheid heel het lichaam
- Fiets: interval training ev. 2-2-2min (x5) elke 2-4 weken verhogen door extra herhaling
Vooral beenspieren
- Stappen: 1 x 2minuten > 2 x 2 min > 3 x 2 min
- Arm ergometer
- Inspiratoire spier training (IMT) (= EMT)
o IN AH tegen /w/ tegen min. 30%-50% van MIP
o 2x/dag met hoge herhalingen (30)
o = K + U van spieren maar niet de longcapaciteit!!
(her) evaluatie
= OZ gebruiken als in klinische evaluatie om evolutie te zien (testen + vragenlijsten). Ook trainingseffecten geven de
evolutie weer bv. Gestart op 40Watt en geëindigd op 70Watt.
3
, 2. Hyperventilatie- hyperventilatie syndroom
= conditie primair veroorzaakt door een continue mentale en of fysieke belasting/ overload.
= verstoorde AH met een psychologische of fysiologische origine, welke te snel of te onregelmatig gebeurt en gaat
gepaard met AH stops of zuchten (sighing).
Prevalentie bij kinderen tussen 6-11%.
Therapie moet divers zijn:
- Intensieve AH oefeningen en relaxatie therapie → intensief aangezien ze hun AH patroon moeten
veranderen
- Initiele fase: psychotropische drugs/ beta blockers
- Verandering of vermindering van stressvolle factoren
- Motivatie voor therapie en inzicht in ontwikkeling van hyperventilatie
Resultaat: succesvolle therapie gebaseerd op KT en vermijden van recidieven
Fysiologie
Normaal ademhalingspatroon
AH tijdens inspanning: AH in rust:
- Dieper AH: abdominale ruimte wordt ventraal en zijdelings groter - Rustige AH met diafragma
- Flanken expanderen + rib beweging (craniaal-lateraal-posterieur) - Ribben bewegen niet
- AH snelheid = meeteenheid met pols frequentie - AH pauze tussen IN en UIT AH
- Respiratoir ritme: accent veranderd op inspiratie en kortere pauzes
- Hulp AH spieren kunnen gebruikt worden (SCM, scaleni)
Het limbisch systeem
= interacite tussen lichaam en geest → emoties
Bestaat uit:
- Hypothalamus: hoofdcentrum
- Subcorticale nuclei/ basale ganglia
- Archicortex: inclusief hyppocampus en gerelateerde structuren
Beïnvloed volgende processen:
- AH en psyche: zucht van opluchting, stoppen met AH bij angst
- Tonus van striated spieren: bv. opstaan bij angst, trillen bij angst
- Bewustzijn: alerter zijn, snel geïrriteerd, slaperig zijn
- Functies van vegetatieve en endocrien systeem: relatie met hypothalamic-pituitary system
- Sympatisch systeem: CO , dilatatie arteriën, vezel constrictie, contractie spleen, pupil dilatatie,
bronchodilatatie, contrictie van arteriën in salvary glands, ritmische activiteit van de wand musculatuur vd
maag en organen, contractie van baarmoeder, zweetproductie, adrealine en noradrealine secretie.
- Parasympatisch systeem ( <-> sympatisch systeem)
- Afwisseling van hormoonconcentraties door verbinding met ‘pituitary gland’ (menstruatie)
- Verbinding met adrenal medulla: spiermetabolisme, spier bloedflow
Balans tussen ergotrofische en tropotrofische functies:
- Ergotrofische functies bereiden lichaam voor op actie (sympatisch, neurohormonaal, somatisch en ψ reacties
- Tropotrofische functies: regeneratie en opbouw lichaam (parasympatisch, neurohormonaal, somatisch en ψ
activiteiten
4
