HFST 3: Adequaat handelen bij mishandeling
Begrippen ‘misbehandeling’ en ‘huiselijk geweld’
misBEhandeling Deze term geniet voorkeur omdat:
1. ‘mishandeling’ legt teveel nadruk op actief handelen – er zijn ook passievere
vormen van misbehandelen bv. als gevolg van nalatenschap, verwaarlozing …
2. ‘mishandeling’ verwijst teveel naar fysieke handelen – minder psychische
3. ‘mishandeling’ klinkt te bewust – kan ook onbewust bv. o.i.v alcohol
Criteria 1. Relatie tussen dader en slachtoffer
vooraleer men o Vertrouwensband: de dader = iemand die het slachtoffer vertrouwd om
spreekt van het goed met je voor hem voor te hebben –meestal uit huiselijke sfeer
‘huiselijk Bv. familie, buren, thuisvpk
geweld’ Locatie speelt geen rol bv. WZC, thuis, instelling …
o Afhankelijkheidsrelatie: slachtoffer is op 1 of meerdere gebieden afh van
dader (fysiek, cognitief, sociaal of materieel)
Houdt risico in op domineren
Bv. kindermisbehandeling, partnergeweld
Ouder(en)misbehandeling kan ook omgekeerde afh voorkomen:
dader (het kind) is financieel afh zijn van de slachtoffer (ouder)
2. Er doe zich geweld voor:
o fysiek, psychisch of seksueel (on)bewust van aard
o waarbij ernstige schade w berokkend of dreigt te gebeuren bij slachtoffer
in de vorm van fysiek of psychisch letsel
Indeling
Op basis van Verschillende vormen van huiselijk geweld:
betrokken - kindermisbehandeling
personen - partnergeweld
- oudermisbehandeling
Op basis van Lichamelijke of fysieke misbehandeling:
aard - Slaan, bijten, haren trekken, mond afplakken, chemische fixatie met sedativa,
misbehandeling vastbinden, doen vallen ….
(7) Psychologische misbehandeling:
- Vijandig gedrag (uitschelden), laten voelen alsof nergens voor deugd (negeren,
vernederen), chanteren, bedreigen, vals beschuldigen, permanente controle…
- Schending burgerrechten (bij partner en ouder): autonomie afnemen,
vrijheidsbeperking, post achterhouden, contact weigeren …
- Bij kind: te hoge eisen stellen, als getuige bij mishandelde brussen,
disproportioneel straffen
Seksuele misbehandeling:
- Onnodig laten uitkleden, seksuele handelingen afdwingen, verplicht porno kijken
- Bij kind: gebruik van onwetendheid om seksuele handelingen uit te voeren
Materiële misbehandeling:
- Moedwillig beschadigen goederen/dieren van slachtoffer bv. schreef in auto
Financiële misbehandeling:
- Stelen, geld overboeken, financieel korthouden, afpersen, testamentwijzigingen
Verwaarlozing (vooral kinderen en ouderen):
- Onthouden van lich gzh en ontwikkeling: hygiëne, voeding, drank, kledij, slaap …
- Onthouden van geestelijke gzh en ontw: aandacht, voorspelbaarheid, veiligheid…
- Te weinig toezicht op kind: bv jonge kinderen znd begeleiding naar school laten
- Merk op: zelfverwaarlozing ≠ misbehandeling
Schadelijk traditioneel geweld:
- Meisjesbesnijdenis
- Eergerelateerd geweld: alle vormen van geweld owv familie-eer
Voorkomen van huiselijk geweld (cijfers p73 – 74 niet kennen)
, Gevolgen/ signalen van verschillende vormen van misbehandeling
Algemeen Signalenlijst als hulpmiddel om vermoeden te onderbouwen
- Wonden, littekens (+ vreemde verklaringen hiervoor), hematomen, kneuzingen,
ontwrichtingen, breuken, schade inwendige organen en hersenen, plots
tandverlies, vermageren door anorexie, psychosomatische klachten (znd reden),
frequenter ziek zijn
Lichamelijk bij Vooral zichtbaar bij fysiek misbehandeling
seksueel Bij kinderen: sneller verwondingen vagina, penis, anus of mond
misbruik Andere lich. Symptomen:
- Freq vaginale en/of urinaire prob, SOA’s, abortus …
Gedragsstoornissen bij jonge kinderen (!!!):
- Denkt enkel aandacht te krijgen door seksueel gedrag
- Dwangmatig en excessief mastruberen
- Seksueel agressief en dwangmatig nr andere kinderen
- Seksuele toenadering naar volwassene
- Seksueel taalgebruik
- Ongewone kennis gezien leeftijd
- Soms tegenovergesteld: extra preuts
Psychische - Extreme emoties of apathisch, angstig, wantrouwend, neg zelfbeeld, faalangst,
signalen suïcidaal, eetstoornis, slaapstoornis en vermoeidheid
- Automutilatie: om eigen lichaam te straffen/ door pijn nare gebeurtenissen te
vergeten
- Dissociatie (!!!): volw of kind bevindt zich in heel andere bewustzijnstoestand
zodra hij geconfronteerd w met heftige emoties (angst, woede, machteloos)
o Tijdens misbehandeling koppelt men emoties (horen, zien, voelen) af van
gewone bewustzijn
o = overlevingsmechanisme om toekomstige herinneringen af te dekken
o Vluchten in ander bewust zijn om pijnlijke situaties nt te herinneren
(=amnesie)
- Post traumatisch stress syndroom (PTSS):
o Sympt: voortdurend alert, nachtmerries, paniekaanvallen, passiviteit
Gedragssignalen - Heel erg schrikken/ bevriezen, zich nt laten wassen, isolement (in zichzelf
gekeerd, geen oogcontact met anderen), overmatige alcohol/ druggebruik,
absenteïsme op werk
- Bij kind (!!!):
o Neg aandacht vragen in klas
o Hyperactiviteit (afreageren)
o Geen vriendjes: wegens moeilijk contact maken, angst dat ze misbruik
van hem zouden maken, nt altijd geliefd door gedragsprob ….
o Bang om naar huis te gaan: vroeg aankomen en lang blijven plakken
o Bij oudere kinderen: spijbelen, weglopen, crimineel gedrag
o Dierenmishandeling !!! (vooral bij jonge kinderen)
o Kind vertoont heel ander gedrag als dader in de buurt is
Signalen - Ondergewicht, onverzorgd, vuile kleren, rieken, doorligwonden, gn/ laat
verwaarlozing medische hulp inschakelen
- Bij kind: groeiachterstand, geen eten/drinken mee naar school, ongevallen door
onvoldoende toezicht (wel onderscheid tss intentioneel en nt-intentioneel)
Ontwikkelings- Bij meeste kinderen vrij snel negatieve impact op ontwikkelingsfase waarin kind bevindt:
stoornissen bij - Misbehandeling kan resulteren in:
kind (!!!) o Groeiachterstand
o Neg impact op spraak, taal, motorische, emotionele en cognitieve ontw
- Snel zichtbaar in achteruitgang schoolprestaties
- Regressief gedrag: terugkeren naar vroeger ontwstadium (opnieuw onzindelijk w,
taalverarming, aankleden nt meer zelf doen …)
- Kan levenslang doorwerken => vooral schade in emotionele ontw
