Heb zelf 15/20 gehaald voor dit examen.
Samenvatting vooral gebaseerd op de PPT slides waarop de leerstof is gebaseerd. Voorzien van witregels. Samenvatting is opgedeeld per HOC (aldus genummerd per HOC) voor een duidelijke structuur te creëren zodat u de slides er gemakkelijk naast kunt leggen....
Samenvatting Sociologie & Rechtssociologie (1e semester) Prof. Dr. Van Dijk
Sociologie & rechtssociologie : wat is rechtssociologie? HOC 1
Wat is recht?
Juristen : geheel van regels die neerslag vinden in bronnen van het recht. Deze regels vinden
toepassing in de rechtsspraak en rechtsleer.
Recht heeft een consistente (=samenhangende) structuur en ene hiërarchische ordening
Filosofen : natuurrecht : recht verwijst naar een ideaalbeeld als systeem voor waarden en
normen in het sociale leven te ordenen
Sociologen : kijken niet naar wat geldend recht is maar recht als sociaal fenomeen
Recht (nauw) maatschappelijke controle door systematische aanwending van macht
Recht (breed) geheel van collectieve gedragingen en normen die sociale leven
structureren
Recht beïnvloed ons gedrag
Roscoe Pound (1870-1964)
Law in the books juristen die een puzzel proberen oplossen volgens de rechtsbronnen
Law in action sociologen willen zien HOE recht in actie functioneert
HOE werken die juridische instituties echt en
NIET hoe ze zouden moeten werken
“sociologie is wat het is en niet wat het ought”
Rechtssociologie
= empirische discipline waarin het recht wordt opgevat als sociaal verschijnsel, als product van de
menselijke interactie -Huls
Zoektocht hoe recht betekenis krijgt in de maatschappij door te kijken naar achterliggende context
bij totstandkoming en effecten van het recht
Sociale productie van het recht : maatschappij recht
Sociale werking van het recht : recht maatschappij
Sociale productie van het recht
Maatschappij recht sociale factoren en actoren die relevant zijn
voor totstandkoming van recht
Interne formele bronnen van het recht Maatschappelijke bronnen van het recht
- Wetgeving - Politiek
- Rechtsspraak - Economische-technologische
- Rechtsleer ontwikkelingen
- Gewoonterecht - Juridische professionals
- Algemene rechtsbeginselen - Rechtsopvattingen burgers
1
, 1. Politieke machtsverhoudingen
Recht is in belangrijke mate product van bestaande politieke besluitvormingsprocessen in
een land
2. Economisch-technologisch ontwikkelingen
De ondernemingswijze productie en technologische innovaties zijn sterk bepalend voor de
inrichting van het rechtssysteem
Economie (kapitalistische productiewijze)
- Contract en eigendom
- Vrije-markt economie
- Multinationals
Wetenschap en technologie
Rampen
3. Juridische professionals
Rechtspraak
“recht is wat rechters doen in de praktijk” – Realisten
Abstracte wetten pas betekenis als ze worden toegepast door een rechter
organisatie : HOE functioneert de rechterlijke macht?
HOE is de rechterlijke macht samengesteld?
HOE zijn haar werkzaamheden georganiseerd?
Advocatuur
Verzakelijking + internationalisering
Ambtenaren
Rechtsvormers en regeltoepassers bij overheid + rol in wetgeving
4. Rechtsopvattingen burgers
“iedereen wordt geacht de wet te kennen” (QUOD NON)
Rechtssociologisch onderzoek naar: Invloed burgers op recht via:
- Welke kennis burgers hebben over recht - Opeisen rechten
- Verkiezingen
- Demonstraties
2
, - Opvattingen over functioneren vd instituties vd rechtsstaat
- Vertrouwen law als oplossing voor geschillen
Rechtscultuur
Sociale werking van het recht
Recht maatschappij effecten van recht in de samenleving (zowel
bedoelde als onbedoelde)
Bestrijden assumpties :
- Iedereen kent de wet
- Iedereen gehoorzaamt de wet
Langs welke wegen neemt de burger kennis van het recht?
Wat is de rol van sociale verbanden en instituties op de effecten van het recht?
Anti-instrumentalisme
Tegen het intentionalisme van de wetgever (wetten hebben vaak andere gevolgen dan
wetgever beoogd) misbruik?
Sociologische analyse gaat normatieve veronderstellingen van wetgeving na en vergelijkt deze met
de sociale werking
Mobiliseringstheorieën : op welke manier beroepen sociale groepen zich op rechtsregels
om hun belangen te helpen
Handhavingstheorieën : wat zijn de typen handhaving die door ordehandhavers kunnen
worden gehanteerd
Rol van sociale verbanden
Mens als individu vs. Binnen sociale verbanden bv. Familie, clubs, jeugdbeweging
Semi-autonome velden
Allerlei maatschappelijke middenvelden hebben hun eigen set formele en informele normen
die zij kunnen handhaven, ze hebben rechten gefilterd bv. Studentenvereniging, tuchtrecht
Formele wet (van de wetgever) heeft altijd een bepaalde verhouding :
Soms in frictie met elkaar wetgever maakt wet op die tegen de normen ingaan van die
maatschappelijke middenvelden
In dit geval zijn de maatschappelijke middenvelden dus een hinderpaal voor de overheid
3
, Of ze kunnen ook samenwerken waardoor misschien er zelfs een betere gehoorzaamheid ontstaat
Hoe bereikt recht de burger?
van zodra publicatie in het BS dient u eraan te gehoorzamen
Terms & Conditions gelezen?
Pas op : Radio, tv, kranten, internet media filteren/selecteren wat wij te zien krijgen van de wet
intermediare organisatie (tussenpersoon/tussenliggend)
werkgever – werknemer ook hier worden regels geselecteerd en doorgegeven vanuit
organisationeel belang (m.b.t. deze verhouding)
dat idee dat er maatschappelijke middenveldorganisaties zijn noemt men semi-autonome velden
samenvattend HULS Nick
Sommige rechtssociologen hebben de neiging om juristen af te schilderen als
wereldvreemde letterknechten, die slechts geinteresseerd zijn in de oplossing van
juridische puzzels en niets begrijpen van de samenleving waarin zij functioneren. Er wordt
dan een onoverbrugbare tegenstelling gecreeerd tussen sociologen en politicologen
enerzijds, die in sociaalwetenschappelijke theorieen en verklaringen geinteresseerd zijn,
en juristen anderzijds, die geen benul hebben van de sociale werkelijkheid.
Omgekeerd reageren juristen vaak nogal arrogant en afwijzend op kritiek vanuit de
sociale wetenschappen, die tekortkomingen in het juridisch denken aantoont. Dit type
jurist ziet de sociale wetenschappen als een hulpwetenschap, waarvan hij gebruik kan
maken als het hem toevallig uitkomt. Dit soort wederzijdse stereotypering is weinig
vruchtbaar.’
Huls zegt dat we de kloof tussen de juristen en sociologen ook niet te breed moeten trekken
via (rechts)sociologie hoopt men een breder perspectief aan de juristen te geven
Sociologie probeert nogmaals de effecten van het recht duidelijk te maken
Zelfstudie dia 27-50
Historische ontwikkeling van de rechtssociologie
4 invloeden volgens SCHUYT:
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yanaramaekers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €12,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
