o Weten wat recht is een waarin het verschilt van andere normen
o Begrijpen waarom “recht” noodzakelijk is
o Inzien dat recht onderhevig is aan tal van factoren en evoluties
o Besef hebben van de achterliggende ideeën die aan de basis
liggen van de indeling van het recht
Hoorcollege 1: Wat is recht?
1. Essentie van het recht
1.1 Begrip recht
Geheel van bindende regels (zijn afdwingbaar straffen mogelijk)
Soorten bepalingen:
Gebodsbepalingen (moeten): vb. belastingen elkk jaar ingeven
Verbodsbepalingen (niet mogen): vb. frauderen
Verlofbepalingen (mogen, maar niet moeten): vb. beroepskosten
wijzigen
Andere soortige indeling:
Regels toepasbaar naar keuze: vb. schenking of testament maken,
maar dan houden aan de regels
Wilsaanvullende (vs gebiedende) regels: vb. voor dat het huis
gekocht of getekend is, huissleutels al afgeven
Technische regels: vb. verjaring (na een bepaald termijn verlies je
enkele rechten
Vereiste van gezag
Uitvaardiging van het recht:
Democratisch verkozen regelgevende organen
Normenhiërarchie (de ene norm is belangrijker dan de andere vb.
grondwet > decreet)
Bevoegdheidsverdeling (gewesten, gemeenschappen, federaal)
Procedureregels
Naleven van het recht afdwingbaarheid!
Rechterlijke macht: veroordelen
Arbitrage: in overleg tussen de partijens scheidsrechter aanstellen
Gemeentelijke Amindistratieve Sancties: door de gemeente
opgesteld (≠ in gemeenten)
1
Fleur Moeyersons
, Recht = Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde
begrippen en anderzijds normen waaraan van overheidswege
opgelegde (erkende) straffen kleven, die langs instellingen worden
afgedwongen en waarvan het de bedoeling is de orde in de
samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen.
Gericht Op het uiterlijke Op het Zowel op
innerlijke innerlijk als op
uiterlijke
Sanctie Vrijheidsberoving, Slecht Bestraffing door
geldboete, gedwongen geweten, het opperwezen
uitvoering, wroeging
schadevergoeding…
Niet alle gedragsregels kan je afdwingen, tenzij het een rechtsregel is.
1.3 Waarom recht?
Regels die een zekere orde brengen in de samenleving en rust in de
onderlinge verhoudingen tussen individuen en groepen
Historisch gedetermineerd (infra)
Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
Politiek, sociaal en economisch systeem
Realisatie van een beleid (onder druk van lobby’s)
Doen naleven van bepaalde morele regels
1.4 Rechtsgeschiedenis
1
Gedragsregels, hoe men zich moet gedragen in bepaalde situaties
2
Fleur Moeyersons
,Ons recht is in belangrijke mate afgestemd op romeins recht:
Trias politica driemachtenleer (wetgende, uitvoerende,
rechterlijke macht)
Aansprakelijkheid (= Aquila)
Bepaalde adagia (= korte zinnen in het latijn)
Code Napoleon:
Burgerlijk Wetboek
1.5 Kenmerken van het recht
Nemo censetur ignorare legem = Iedereen wordt geacht de wet te
kennen
Dezelfde regels geleden voor iedereen in dezelfde situatie
Rechtsbedeling: Beoordeling in concreto, zuiver individuele
toepassing van het recht (≠ precedentenrecht – cf2. common law)
Specifieke normen en begrippen
2. Indeling van het recht
Internationaal en supranationaal recht:
Internationaal of Volkenrecht (zoals Verendigde Naties)
Supranationaal recht of Grensoverschrijdend recht (vooral Europees
recht)
Nationaal recht:
Onderscheiding tussen publiek/privaat/gemengd
Publiek recht:
Verhouding overheid/staat – burger = ongelijke verhouding
Regels van openbare orde: je kan van deze regels niet afwijken
Privaat recht:
Verhouding tussen burgers onderling
Gelijke verhouding
Regelen van private belangen van individuen of groepen
Doorgaans van aanvullend recht: je kan van deze regels afwijken
VB: kopen van een step
Gemengde rechtstakken:
Heeft kenmerken van zowel publiek als privaat recht
2.1 Publiekrecht
Voorbeelden publiekrecht
2
In vergelijking met
3
Fleur Moeyersons
, Grondwettelijk recht: Recht gebasseerdt op onze grondwet
Bestuursrecht: Werking van de uitvoerende macht en
administreatieve overheiden (provincies, gemeenten…)
Strafrecht: Limitatieve lijst van strafbare gedragingen en hun
sanctie
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fleurmoeyersons. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.