Leidende vragen bij dit college:
Wat is een gezin?
Wat is de eigenheid van de gezinspedagogiek t.o.v. de algemene pedagogiek?
Wat bestudeert de gezinspedagogiek als wetenschap?
Wat is opvoeding? Hoe kunnen we opvoeding bestuderen in onderzoek?
1. HET GEZIN
Eenduidige definitie van het gezin niet evident
Door maatschappelijke veranderingen heel wat variatie
Loskoppeling partnerschap en huwelijk
Loskoppeling partnerschap en ouderschap
Bloedband ouder en kind niet noodzakelijk
o DUS er is een diversiteit aan gezinnen: veranderingen in samenstelling en grootte
Toename eenoudergezinnen en éénpersoonshuishoudens, kleinere gezinnen
Het gezin: een soort uitgestorven soort
DEFINITIES
Luyten, Van Crombrugge & Emmery (2017)
Een gezin is een huishouden met als essentiële kenmerken de combinatie van meer dan één
generatie en tussen deze generaties een zorgafhankelijkheid
Ouderschap en veelal partnerschap zijn samenstellende elementen van een gezin
In een gezin is er sprake van minstens één ouder en één kind
Gezinsrelaties zijn solidair en niet-vrijblijvend
Een gezin kan verschillende vormen aannemen
Iemand kan opeenvolgend of zelfs gelijktijdig lid zijn van verschillende gezinnen
Demografisch onderzoek:
Huishouden bestaat uit ofwel één persoon die gewoonlijk alleen leeft, ofwel uit twee of meer
personen die al dan niet foor familiebanden verbonden, gewoonlijk eenzelfde woning betrekken
en ermee samenleven (Nationaal Instituut voor Statistiek)
Verschil tussen particulier en collectief huishouden!
o Collectief : rust- en verzorgingstehuis, strafinrichting, weeshuizen, verpleeginstellingen,
studenten- en arbeidershomes
1
, Gebaseerd op geregistreerde en administratieve cijfers afkomstig van officiële databronnen
o MAAR zijn deze een weerspiegeling van de reële werkelijkheid?
Bv. Vrouw en man hebben relatie maar wonen niet officieel samen en zijn dus
niet geregistreerd
DUS realiteit is vaak ingewikkelder dan de gekende cijfers
Levine (1990)
Meer dan het vroegere wettelijke, biologische en economische kader
Subjectief fenomeen
Er moet sprake zijn van solidariteitsrelaties tussen individuen met diepe persoonlijke bindingen
en reciprociteit
o Is een brede definitie: want bestaat niet noodzakelijk uit een ouder en een kind!
In wetenschappelijk onderzoek:
o Samenlevingsvorm van enkele mensen
o Contextbepaald: hoe gezin omschreven wordt, hangt af van wat men onderzoekt (zie ook
bijvoorbeeld het gebruik van de term family, kan ook vertaald worden als gezin of naar
bredere familiebanden)
VAN GEZIN NAAR SAMENLEVINGSVORM
= een verband waar mensen met elkaar samenleven en voor de buitenwereld als zodanig herkenbaar
Er zijn verschillende samenlevingsvormen:
o Kerngezin (nuclear family)
o Grootfamilie (extended family)
heeft minstens drie generaties (ook tantes/ooms)
o Klassiek uitgebreid gezin
extra familielid zoals bijvoorbeeld nonkel hoort bij het gezin
letterlijk bij de mensen samenwonen
o Gemodificeerd uitgebreid gezin
extra familielid dat veel contact heeft met de familie
nauw betrokken maar niet per se in het huis woont, maar wel dagelijks contact
via skype
o Eenoudergezin
o Alleenwonende
o Ongehuwd samenwonenden
o LAT-relatie
Apart-together
2
, Ze vormen een koppel, maar wonen appart
o Nieuw-samengesteld gezin
Blended family
een familie die kinderen bevat van één of van beide partners
Mikado gezin
ouders hebben gezamenlijk ook een kind (+ kinderen uit vorige relatie)
vanuit verschillende partners kinderen die een nieuw gezin vormen
o Holebi-gezin
Ook verschillende soorten ouders:
o Biologische (natuurlijke) ouder sociale ouder (niet-biologisch maar wel de rol van
ouder op zich neemt)
o Wettige of juridische ouder
Voogdtij over kind (wettelijk geregeld)
o Pleegouder
Zorgen voor kinderen als ze uit huis geplaats worden (permanent/ tijdelijk)
o Adoptieouder, afstandsouder (ouder dat kind afstaat ter adoptie)
o Stiefouder, plusouder, Zorgouder, meeouder, Bonusouder
Niet-biologische ouder die partner mee ondersteunen in opvoeding van gezin
o Duo-moeders/vaders, holebi-ouders
o Draagmoeder, wensouder
o Buikmama
persoon die kind in de buik heeft gedragen vb adoprie of lesbis: 1 mama draagt
het kind), leenmoeder (vb gaan voor draagmoederschap; lenen van iemands
baarmoeder/ celdonatie)
o Bio-vader, viking-vader (Donor uit scandinavische landen, grotere markt daar
wettelijk mogelijk)
Spermadonors
o Donor-plusvader
Vader die zijn zaad heeft afgestaan voor het vaderschap en nog betrokken wilt
zijn voor het opvoeding van het kind
o Bom (bewust ongehuwde moeder) en Bam (bewust alleenstaande moeder)
o Solo-ouder
Bewust / niet bewust niet altijd eigen keuze
Het kerngezin is aan het uitsterven!
3
, 2. GEZINSPEDAGOGIEK IN RELATIE TOT DE ALGEMENE PEDAGOGIE
2.1 RELATIE TOT DE ALGEMENE PEDAGOGIEK
Gezinspedagogiek = de studie van opvoeding (en onderwijs en vorming) in gezinssituaties
Opvoeding: de relationele en materiële omgeving die opvoeders creëren met het oog op het
welzijn en het volwassen worden van de opvoedeling (= kinderen)
o Ouder-kindrelatie in interactie
Wederzijdse interactie = opvoeding
Evenveel betrokken in de opvoeding van het kind
o Opvoedingsvraag en opvoedingsaanbod
Opvoedingsvraag: aandeel van het kind
Opvoedingsaanbod: aandeel van de ouder
Veronderstellen elkaar, zijn complementair!
o ‘parenting’ = opvoeding
o omvat ‘socialiseren’: kinderen opvoeden tot leden van de samenleving
het inlijven van het kind in de my door het aanleren van normen en waarden
leren hun kind gedragsregels aan (vb: beleefd zijn, niet stelen, …)
Veronderstellingen bij (gezins)opvoeding:
Essentieel voor het welzijn en grootworden van het kind
Ouderfiguren stemmen hun handelen af op dit welzijn en grootworden
PRAXIS
In de algemene pedagogiek karakteriseert men dit met de term PRAXIS dat drie elementen behelst:
(zie reader!!)
Praxis = praktijk binnen gezinsopvoeding en –onderwijs
1. De ervaring dat de mens zelf aan het bestaan vorm en zin moet geven (vanuit een existentiële
nood)
- wij zijn wezens met een existentiele nood zin geven aan het leven
- Met ouder worden merken wij dat we betekenis moeten geven aan ons leven hoe gaan
we dat doen?
- Omgeving kan daarbij helpen = relationeel gebeuren (in samenspraak met anderen +
rekening houd met anderen/omgeving)
2. Deze vorm- en zingeving is steeds een relationeel gebeuren
3. De zingeving die een antwoord is op deze existentiële nood is nooit definitief
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur evld22. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
