ECONOMISCHE ASPECTEN VAN DE GEZONDHEIDSZORG
PART 1: Healthcare systems and policy (slides)
1. Informatie vak
→ PART 1: healthcare systems and policy (enkel slides)
→ PART 2: health economic evaluations (open boek!)
→ Examen
• Examen in het engels, maar antw in het nederlands
• 12 vragen (6 eerste deel, 6 tweede deel)
• 4 open, 8 MKV
• Je mag met fluo in handboek werken
2. The key principles of healthcare policy
→ De 3 goals voor elke health policy
→ 3 principes (ex!!)
• Kwaliteit: best mogelijke kwaliteit
- Hangt af van current status van wetenschappen
• Equity/solidarity: 2 mensen met het zelfde probleem/need verdienen
dezelfde kwaliteit van zorg ➔ is a human right (artikel 25)
• Sustainability (duurzaamheid):
- Als je aan iedereen goeie zorg wil geven moet je ook geen geld aan zaken gaan verspillen
want we hebben het geld nodig
- Vandaag geen geld verspillen zodat mensen binnen 25 jaar nog zorg kunnen krijgen
- Zo goed mogelijk met geld dat we beschikken omgaan
→ Triple aim: conflict tss de 3
• Vb nieuwe behandeling cholesterol
• Is een verhoogd kwaliteit van zorg
• Zeer duur en alle PT moeten dit krijgen (niet enkel de rijke)
➔ Bedreigen duurzaamheid
• Zelf betalen
➔ Probleem equity en solidarity
2.1. Annual growth of public health expenditure in the OECD (OESO)
→ Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling
→ Starting position OECD (2016)
• Om universele toegang tot kwaliteitszorg te waarborgen, zijn meer inspanningen nodig om de
doeltreffendheid, toegankelijkheid en veerkracht van gezondheidsstelsels in alle EU-landen te
verbeteren."
• "Er moet meer worden gedaan om de gezondheid van de bevolking in de EU-landen te verbeteren
en met name om de ongelijkheden in toegang en kwaliteit van diensten te verminderen."
• "Dit is nodig om meer inclusieve economische groei te bereiken en een gezond leven te garanderen
en het welzijn voor iedereen op alle leeftijden te bevorderen."
➔ Investing in HEALTH = investing in the ECONOMY
➔ Maar realiteit : de behoeften zijn oneindig en de budgetten zijn beperkt
o En het is duidelijker geworden met de financieel-economische crisis wnr de
banken de overheid moesten helpen
1
,→ OESO heeft geconcludeerd dat sinds begin start deze eeuw de growth in health spending(sociale
zekerheid, taxen….) 4% per jaar groeit ivgl met jaar ervoor
• Reden: financiële crisis 2007/2008 ➔ vertraagt ➔ geen groei meer want veel besparingen ➔ vanaf
2014/5 weer groei, maar niet in zelfde tempo/rate als voordien
• In 2017 – 2018: 2% groei
• 2021: 2,5 groei ➔ 2020: 7,5% groei omdat door corona veel geld in de zorg is geïnvesteerd
• Ja er is meer geld voor zorgsysteem elk jaar (groei)
- Besparingen om dat growthrate niet zo groot is als voorspeld, ze moeten doelbehalen
• Dit is voor westerse economiën
→ Meer dan ooit: Verstandige investeringen in gezondheid
• "Gezondheidsuitgaven worden erkend als groeivriendelijke uitgaven. Kosteneffectieve en efficiënte
gezondheidsuitgaven kunnen hoeveelheid en productiviteit van arbeid verhogen door gezonde
levensverwachting te verhogen....
→ Recommended approach
• To optimize the health of the population within the limits of the available resources (geld, personeel),
and within an ethical framework built on equity and solidarity principles
• Deze cursus gaat over geld en gezondheid
→ Als je spreekt over zorg dan spreek je automatisch ook over geld
• Ene spreekt over geld, de andere over zorg ➔ je moet steeds over beide spreken
→ Wat gezondheidseconomen
• Health exonomic evaluations
• Burden of ilness (ziektelast ➔ bv door ziekte niet werken en zo ook economische last)
• Health care reform (verbeteren)
2.2. The current challenges of most healthcare systems (praktisch overal)
→ Fragmentation of care (versnippering van de zorg)➔ waste (geld wordt verspild)
• Geen goede samenwerking
• Fragmentatie tussen zorg en preventie
• Vb care system nie bewust van preventie die gaande is -> start to run,niet aangeraden door dokter
→ Overuse/misuse/abuse (misbruik) ➔ waste
• Te veel (vooral in zorg) vb enkel gebroken > zien en voelen + foto
• Expres dingen doen die niet moeten vb activiteit aanrekenen zonder dat hetplaatsgevonden heeft
→ Unprecedented demographics (ongekende demografie)➔ threat for the budget
• 1. Meer 85+ > uitdaging > meer ziektes > meer budget nodig (multimorbiditeit)
• Men wil terugbetalingen…
→ Too expensive new technologies ➔ threat for the budget
• Apps, robots…
→ Unequal access to care (ongelijke toegang tot zorg)➔ lack of solidarity/ threat for the budget
• Geen gelijkheid > grotere kost (zie later)
2
,A. NEW technologies
→ Unacceptable cost increase (onaanvaardbare kostenstijging?
➔ zie part 2
→ Voorbeelden:
• Vb: nieuwe behandelingn waarin PT met genetisch defect kunnen geholpen worden
• Vb spinal spieratrofie (SMA)
- Kan nu behandelt worden met genetischebehandeling
- Kost 2 miljoen euro
• 3D-printen: vb 1e hart in 3D printen om zo beter zicht op te krijgen voor operatie ook 3D heup
• Technologie: apps, cloud, artificial intelligence
• Robot technieken (operatierobot, zorgen voor PT, rehabilitatieoefeningen samen met PT)
→ Kost allemaal zeer veel! ➔ onaanvaardbaar?
B. Multimorbidity (in %) (challenge van elderly)
→ Multimorbidity = at least 2 of the following 6 conditions (heart disease, chronic lung disease,diabetes,
cancer, arthritis/arthrosis and hypertension)
• Vertical: multimorbility, horizontal:leeftijd
- Hoe ouder, hoe meer kans op 2 of meer ziektes samen
- Meer multimorrbiditeit omdat we ouder worden (vergrijzing)
→ Nadeel vergrijzing: Commissie vergrijzing voorspelt dat uitgaven health care tegen 2040 ivm onze
economie (400biljoen euro per jaar) 2,2% zal groeien in absolute termen
• Absolute groei (geen relatieve groei) (van 8->10,2%)
• Vele dachten dat het erger zou zijn
• Scenarios for growth (nuance vorige tabel)
- Horizontaal: jaar
- Verticaal: % uitgaven public health GDP
- Kenmerken:
o Vorige groei (blauwe lijn): tegen 2056 > 30
% van totale economie naar health care
➔ niet haalbaar
o Rekening met vergrijzing (groen)
➔ we geraken nie aan 10,3% (blauwe bol)
o Ideaal = 2,5 groei
▪ Als we meer gezondsheidsbevordering doen ➔ in welke mate daalt die
grafiek? ➔ Dan komen we aan <10% per jaar
3
, ▪ OECD heeft grotere groei aanbevolen, want je moet nieuwe technologiën in
rekening houden (rode lijn ➔ 14%)
▪ Hij zou 2,8% groei moeten hebben per jaar om dit te bereiken (rode lijn), maar
je moet ook nog rekening houden met nieuwe technologiën (rode bol) dus zal
dat genoeg zijn?
- Typische examenvraag: grafiek interpreteren!
2.3. Typical characteristics of the health care system
→ Uncertainty
• We weten nie wat zal gebeurd, mss val ik ziek
• We willen beschermt zijn voor die onzekerheid ➔ health insurance
• Health insurance, or national health service (ene land 1e, andere 2e)
- Moral hazard!
o Als 100% betaald wordt
o Meer gebruiken dan nodig omdat het gratis is vb 3 specialisten zien ipv 1 ➔ drm co-
payment (deel zelf betalen)
o Als je volledig verzekerd bent zal men meer zorg gaan vragen ookal is dit
overbodig (bv 4 kinebeurten vragen er nog bij ookal is het niet meer nodig)
- “adverse selection”
o Als er zekerheid is, dan zal de verzekering gezonde cliënten aantrekken
o Goede cliëtnen die vb weinig ziek worden (cf autoverzekering kost meer als je veel
ongevallen hebt)
→ Asymmetric information
• Possibility of supplier-induced demand!
o = supplier van de zorg creëert de vraag (aanbodsgestuurdevraag)
o vb in jouw geval denk ik dat wenieuw onderzoek nodig hebben (terwijl het niet
nodig is)
→ Externalities
• Societal values
• Niet enkel bezorgd over eigen gezondheid, maar ook de gezondheidvan anderen
A. Uncertainty
→ Studie over supplier indiced demand (leveracier geinduceerde vraag)
• Conclusie onderzoek:
- Introduction of fee-for-service for socially insured consumers led to a higher increase in
physician-initiated utilisation
o Ned: Invoering fee-for-service voor sociaal verzekerde consumenten leidde tot
hogere toename van door artsen geïnitieerde gebruik
o Fee-for-service: dokter… is voor elke service betaald (elk bezoek, elke echo…)
o Hoe meer je doet, hoe meer betaald ➔ verleiding om te veel doen (moral hozard)
o Hoe moral hazard aanpakken? Costsharing vergroten
4