samenvatting van aardrijkskunde 1 in de opleiding leerkracht secundair onderwijs. De delen: inleiding, cartografie, kosmografie, weer & klimaat zijn samengevat.
Inhoudsopgave
1. Inleiding .............................................................................................................................. 4
1.1 het vak Aardrijkskunde ................................................................................................ 4
1.2 De onderwijskundige driehoek.................................................................................... 4
1.3 De geografische kubus (vraag proefexamen) .............................................................. 5
1.3.1 De horizontale lijn: bestaansdimensies ............................................................... 6
1.3.2 Verticale lijn: bronnengebruik en –onderzoek..................................................... 7
1.3.3 Dieptelijn/ diagonale lijn: de geografische zienswijze ......................................... 7
1.4 Het aardrijkskundig stappenplan................................................................................. 8
1.5 CONCEPTEN = BIG IDEAS (vraag proefexamen) .......................................................... 8
1.6 het geografisch besef .................................................................................................. 8
1.7 landschappen............................................................................................................... 9
2. cartografie ........................................................................................................................ 10
2.1 Inleiding ..................................................................................................................... 10
2.1.1 Wat is cartografie ............................................................................................... 10
2.1.2 historisch overzicht ............................................................................................ 10
2.2 de wereld op kaart: van 3D naar 2d .......................................................................... 12
2.2.1 de vorm van de aarde ........................................................................................ 12
2.2.2 het voorstellen van de aardbol .......................................................................... 13
2.2.3 Geografische coördinaten .................................................................................. 13
2.2.4 kaartprojecties ................................................................................................... 14
2.3 de kaart: ruimtelijk gebonden informatie ................................................................. 21
2.3.1 terminologie ....................................................................................................... 21
2.3.2 kaartenschalen ................................................................................................... 21
2.3.3 symbolen ............................................................................................................ 23
2.3.4 Reliëf op kaart .................................................................................................... 23
2.3.5 Soorten kaarten en cartogrammen .................................................................... 26
2.4 De topografische kaart van België ............................................................................. 28
2.4.1 Constructie ......................................................................................................... 28
2.5 Kaartgebruik .............................................................................................................. 33
2.5.1 Oriënteren op het terrein................................................................................... 33
3. kosmografie ...................................................................................................................... 35
3.1 Inleiding ..................................................................................................................... 35
, 2
3.2 De waarneming van het heelal .................................................................................. 36
3.3 Het zonnestelsel ........................................................................................................ 39
3.3.1 Ontstaan van het zonnestelsel ........................................................................... 39
3.3.2 De structuur van het zonnestelsel ..................................................................... 40
3.3.3 De zon: elementaire steekkaart ......................................................................... 40
3.4 De aarde: bewegingen en gevolgen .......................................................................... 41
3.4.1 De aardrotatie .................................................................................................... 41
3.4.2 De gevolgen van de aardrotatie ......................................................................... 41
3.4.3 De aardrevolutie ................................................................................................. 43
3.4.3.2 Duur van een jaar ................................................................................................. 43
3.4.4 De gevolgen van de aardrevolutie ..................................................................... 44
3.4.5 Afwijkingen in de beweging van de aarde ......................................................... 47
3.5 De maan ..................................................................................................................... 47
3.5.1 Elementaire steekkaart ...................................................................................... 47
3.5.2 Ontstaan van de maan ....................................................................................... 48
3.5.3 De maanbewegingen.......................................................................................... 49
3.6 De getijdewerking ...................................................................................................... 50
3.6.1 Begrippen ........................................................................................................... 50
3.6.2 Ontstaan van het astronomische evenwichtsgetij ............................................. 50
3.6.3 Soorten getij ....................................................................................................... 51
3.7 De verduisteringen .................................................................................................... 52
3.7.2 De zonsverduistering .......................................................................................... 53
4. Weer en klimaat ............................................................................................................... 55
4.1 Inleiding ..................................................................................................................... 55
4.2 De atmosfeer ............................................................................................................. 55
4.2.1 Definitie .............................................................................................................. 55
4.2.2 De samenstelling van de atmosfeer ................................................................... 56
4.2.3 Indeling van de atmosfeer........................................................................................... 56
4.2.3 Stralingsbalans van de aarde.............................................................................. 58
4.3 Temperatuur .............................................................................................................. 60
4.3.1 Algemeen............................................................................................................ 60
4.3.2 Temperatuur op aarde: beïnvloedende factoren .............................................. 60
4.3.3 Het meten van de temperatuur ......................................................................... 61
, 3
4.4 Luchtdruk en winden ................................................................................................. 62
4.4.1 Luchtdruk............................................................................................................ 62
4.4.2 Wind ................................................................................................................... 63
4.5 Algemeen circulatiepatroon ...................................................................................... 66
4.5.1 Theoretisch ......................................................................................................... 66
4.5.2 Het werkelijke patroon....................................................................................... 66
4.6 De Oceaanstromingen ............................................................................................... 68
4.7 Klimaten ..................................................................................................................... 69
4.7.1 Klimaatverschillen .............................................................................................. 69
4.7.2 Het klimatogram................................................................................................. 69
4.7.3 Classificatie van klimaten en determinatie ........................................................ 69
4.8 Luchtvochtigheid ....................................................................................................... 69
4.8.1 De absolute luchtvochtigheid ............................................................................ 70
4.8.2 De relatieve luchtvochtigheid ............................................................................ 70
4.8.3 Het dauwpunt..................................................................................................... 70
4.8.4 Natteboltemperatuur ......................................................................................... 70
4.8.5 Heatindex ........................................................................................................... 70
4.8.6 Droge en vochtige adiabatische afkoeling ......................................................... 70
4.8.7 Meting van de luchtvochtigheid......................................................................... 70
4.9 Condensatie, wolken en neerslag.............................................................................. 71
4.9.1 Wolken ............................................................................................................... 71
4.9.2 Neerslag .............................................................................................................. 72
4.10 Het weer................................................................................................................. 74
4.10.1 Luchtmassa’s ...................................................................................................... 74
4.10.2 Fronten ............................................................................................................... 75
4.10.3 Gegevens weerkaart........................................................................................... 76
4.10.4 Weersvoorspelling.............................................................................................. 77
4.10.5 Bespreking van een weerkaart ........................................................................... 77
4.11 Opwarming van de aarde ....................................................................................... 77
, 4
AARDRIJKSKUNDE 1
1. INLEIDING
• Wetenschappelijke geletterdheid
o = ruimtelijk, geografisch besef
➢ De wisselwerking tussen mens en omgeving
➢ Vanuit sociaaleconomische als fysische invalshoek
• Een steeds grotere maatschappelijke relevantie
o Kenmerken van educaties
➢ Naar het niveau van een kritisch mens- en maatschappij vak
1.1 HET VAK AARDRIJKSKUNDE
• Hoe kan ik leerlingen iets nieuws leren? → Vakdidactiek
• Welke leerlingen? → Pedagogiek
• Wat is iets? → Inhoud (kennis, inzichten, vaardigheden, attitudes)
• Wat is aardrijkskunde?
1.2 DE ONDERWIJSKUNDIGE DRIEHOEK
• Samenspel van 3 hoofdfactoren
o Pedagogiek – inhoud – didactiek
o Leerkracht = vormgever, regisseur en uitvoerder
o → Vormen onderwijskundige driehoek
• Wat is aardrijkskunde?
o Vindt haar bestaansrecht in de verscheidenheid
van ruimtelijk voorkomende feiten
o Geografische elementen
➢ Natuurlijke elementen
➢ Menselijke elementen
o Ruimtelijk systeem
➢ Ingewikkelde netwerken waarbij de verandering van één element invloed op
vele andere uitoefent
➢ Ze zijn verbonden zijn door relaties
o Ruimtelijke processen
➢ De op elkaar inwerkende elementen (systemen) ondergaan veranderingen
➢ Vb. bevolkingsevolutie, de productieveranderingen in landbouw en industrie,
de verstedelijking van het platteland, de uitbouw van het wegennet, de
toeristische bewegingen, …
, 5
• Definitie aardrijkskunde: de geografie bestudeert verschijnselen, systemen en
processen die gebonden zijn aan het aardoppervlak en voor hun verwezenlijking
ruimte opeisen. Het is een systeemwetenschap, ze legt de nadruk op de verbanden
tussen de verschijnselen.
• Specialisaties:
o Aardrijkskunde bestudeert de wereld en de mensen die daar wonen
o Er zijn twee hoofdrichtingen
➢ Fysische geografie
- De natuurkundige aardrijkskunde en de betekenis daarvan voor de mens.
➢ Sociale geografie
- Hoe mensen leven, waarom ze juist op een bepaalde plaats wonen, wat
de middelen van bestaan zijn.
- Vanuit verschillende invalshoeken: economisch (werk en geld verdienen),
demografisch (bevolking), cultureel, politiek, …
1.3 DE GEOGRAFISCHE KUBUS (VRAAG PROEFEXAMEN)
• Relatie tussen inhoud en didactiek van het vakgebied aardrijkskunde
• Om inzicht te krijgen in de ruimtelijke spreiding en ruimtelijke samenhang van
relevante verschijnselen op het aardoppervlak op diverse schaalniveaus
o Wat is die ruimte?
o Hoe groot is die ruimte?
o Wat zijn de grenzen van die ruimte?
• De inhoud van de geografische kubus.
o Staat voor een stuk ruimte op het aardoppervlak.
o Dit kan een klein stukje zijn
o Vb. een straat, een wijk, grote stad of een regio
of de wereld als geheel.
• Microgeografie: de relaties van het individu met zijn lokaal milieu.
• Macrogeografie: de gehele mensheid en haar betrokkenheid met het globale
wereldmilieu
• Schoolaardrijkskunde
o Bevat naast de zuivere geografie ook sterrenkunde, bodemkunde, geologie, …
• De kubus bestaat uit drie soorten lijnen
o De horizontale lijn (de bestaansdimensies)
o De verticale lijn (bronnengebruik en –onderzoek, van omgeving tot teksten)
o De dieptelijn (de geografische zienswijze, van waarnemen tot waarderen)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur celine1020. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €12,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
