LES 1: INLEIDING
COMMUNICATIEMANAGEMENT
Communicatiemanagement omvat:
- Uitstippelen communicatiebeleid, gebaseerd op organisatiebeleid
- Coördineren, controleren en evalueren van alle organisatie- / marketingcommunicatie-activiteiten
- Doel: positie organisatie duurzaam verstevigen → positief en geloofwaardig imago
Organisaties: een breed concept
- Commerciële bedrijven
- Social profit, ngo
- Universiteiten
- Dorp, stad, land
- Politieke partij
- …
LES 2: VERVOLG
In het nieuws: zaak Bart De Pauw start morgen
- Crisiscommunicatie: stuurde zelf een filmpje de wereld rond, voordat de VRT een persbericht had
kunnen rondsturen → “stealing thunder” = wanneer je in een crisis zit en zelf als eerste daarover gaat
communiceren
o Aan geloofwaardigheid winnen
o Geruchten beperken
o Je hebt de touwtjes in handen → zelf framing bepalen
- Kreeg ook echt advies van crisiscommunicatiebureau
- In filmpje verontschuldigt hij zich, maar minimaliseert hij ook de feiten
o Voorwaarde voor “stealing thunder”: open en eerlijk zijn → foutje gemaakt door te
minimaliseren
We leven in het transparantietijdperk → organisaties worden openbaar ter verantwoording geroepen
- Niet enkel communiceren over producten/diensten naar klanten
- Over alle facetten van de onderneming moet gecommuniceerd worden
Groeiend aantal stakeholders = publieksgroepen / groeperingen waarvan het bestaan en de ontwikkeling van
een organisatie afhangt
“Any group or individual who is affected by or
who can affect the achievement of an organization’s objective”
1
,ORGANISATIES STAKEHOLDERS: WIE?
concurrenten, aandeelhouders,
huidige en potentiële klanten,
personeel, leveranciers,
mediabedrijven, vakbonden, overheid,
potentieel personeel (war for talent,
arbeidsmarktcommunicatie), …
Via stakeholders wordt publieke opinie gevoed
Via media wordt dit breed verspreid → media krijgen nu een rechtstreeks kanaal naar publieke opinie via
social media
Publieke opinie heeft invloed op politiek
RELATIETYPEN MET STAKEHOLDERS
Voorwaardenscheppende relaties = verschaffen middelen en controleren beleid (bv aandeelhouders,
overheid: subsidies en controle)
Functionele relaties = verzorgen de input of benutten de output (bv werknemers, klanten, leveranciers)
Normatieve relaties = bepalen relevante normen (bv overheid, drukkingsgroepen)
Diffuse relaties = ongeorganiseerde groepen van individuen die een of meerdere kenmerken delen (bv
buurtbewoners)
2
,ROL VAN STAKEHOLDERS
Stakeholders brengen issues op de maatschappelijke agenda
➔ Problematieken die ze belangrijk vinden, bv
o Wat is de kwaliteit & veiligheid van de producten/diensten?
o Hoe gaat het bedrijf om met werknemers?
o Respecteert het bedrijf het milieu?
o Eerbiedigt het bedrijf de mensenrechten?
Organisatie wordt openbaar beoordeeld op basis van hoe ze omgaan met deze issues:
- Communicatie hierover (pro-actief of re-actief)
- Gedrag in verband met het issue
- Confrontatie communicatie en gedrag → doen wat je zegt!
➔ Dit oordeel vormt de basis voor geloofwaardigheid en vertrouwen, voor de uiteindelijke reputatie
COMMUNICATIEVORMEN
Drie vormen communicatie in organisatie:
- Managementcommunicatie
- Marketingcommunicatie
- Organisatiecommunicatie
➔ Samen corporate communicatie
MANAGEMENTCOMMUNICATIE
Managementcommunicatie = gaat vooral over hoe managers communiceren naar medewerkers toe met als
doel om dingen gedaan te krijgen
➔ Plannen, organiseren, opdrachten geven, coördineren, toezicht houden, …
➔ Succes: als gemanagede personen toestemmen
!! Communicatie is van cruciaal belang
Taken managementcommunicatie
- Intern een gemeenschappelijk beeld ontwikkelen over de organisatie
- Vertrouwen in de leiding wekken en behouden
- Veranderingsprocessen initiëren en sturen
- Identificatie van medewerkers met eigen bedrijf versterken
3
, MARKETINGCOMMUNICATIE
Marketingcommunicatie = communicatie over producten of diensten op product- of dienstniveau
- Meest dominante vorm: reclame
- Andere: sponsoring, sales promotion, direct marketing/retargeting, …
- Vaak groot deel van communicatiebudget nodig
➔ Draagt best ook visie/identiteit van de organisatie uit
Communicatiefunctie: Van Gorp, B. & Pauwels, L. (2009). De communicatiefunctie in Belgische organisaties.
Hoe excellent is deze ingevuld? Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 37(1), 64-77.
- Kennis over positie van communicatiemanager in NL organisaties is groot
- Weinig vergelijkbare empirische gegevens uit BE
Basis: “Principles of excellence in PR”
- Betrokkenheid van communicatiemanager bij strategisch management
- Integratie van verschillende communicatiemodaliteiten in een aparte communicatieafdeling, los van
marketing
- Duidelijk functioneel profiel van de persoon die leiding geeft
- Diversiteit in wie de taken uitvoert (bv genderdiversiteit)
➔ Organisatie werkt effectiever indien principes aanwezig!
Onderzoeksvragen en hypothesen
- OZ1: Beschikken Belgische organisaties over een afzonderlijke afdeling die belast is met
communicatiegerelateerde taken?
- OZ2: Hoe is communicatie ingebed in de organisatiestructuur van Belgische organisaties?
- OZ3: In welke mate is de verantwoordelijke voor communicatie een communicatiemanager
(betrokken bij beleid, louter niet uitvoerend)
o H1: verantwoordelijken communicatie meer rol van manager als zij aan het hoofd staan van
een geïntegreerde communicatieafdeling (betrokkenheid bij strategisch management)
- Encroachment (cfr. NL)
o H2: slechts een minderheid heeft een aan communicatie verwante opleiding genoten
- Relatie tot marketing:
o H3: verantwoordelijken communicatie voor wie geldt dat marketing/verkoop tot
functiebenaming behoort horen vaker tot het directiecomité
- Genderdiversiteit
- OZ4: Wat is de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke communicatieverantwoordelijken?
o 2 soorten van glazen plafonds
▪ H4: Mannen staan vaker dan vrouwen aan het hoofd van een communicatieafdeling
▪ H5: Vrouwen die de leiding hebben zijn minder vaak lid van het directiecomité dan
mannen die de leiding hebben.
o ! Ondanks overwicht vrouwen in opleidingen en beroep !
4