1 Internationale handel .............................................................................................. 5
1.1 Praktijkvoorbeeld: case iPad ............................................................................... 5
1.2 Wat we verstaan onder internationale handel ......................................................... 5
1.3 De redenen voor internationale handel .................................................................. 6
1.4 De Europese Unie in een notendop ....................................................................... 7
1.4.1 Beknopte geschiedenis ...................................................................................7
1.4.2 EU vandaag .................................................................................................8
1.4.3 Economische samenwerking in de EU .................................................................9
1.4.4 vrij verkeer van personen – Schengenakkoord ..................................................... 10
1.4.5 Lid worden van de EU .................................................................................. 10
1.4.6 de voordelen van uitbreiding voor de Europese Unie ............................................. 10
1.4.7 Toekomstige lidstaten van de EU .................................................................... 10
1.4.8 Beslissingsstructuur in de EU .......................................................................... 10
1.4.9 Beleidsinstrumenten van de EU ...................................................................... 11
1.4.10 Supranationaal gezag ................................................................................... 11
1.5 De wereldhandel in cijfers ................................................................................. 11
1.6 Internationale handel van België ......................................................................... 11
2 Internationale verkoop ............................................................................................ 12
2.1 De tussenpersonen ........................................................................................... 12
2.1.1 Tussenpersonen bij het ontstaan van handelscontracten ........................................ 12
2.1.1.1 Handelsagent ......................................................................................... 12
2.1.1.2 Commissionair ........................................................................................ 12
2.1.1.3 Makelaar ............................................................................................... 12
2.1.2 Tussenpersonen bij vervoer en logistieke diensten ............................................... 13
2.1.2.1 Expediteur ............................................................................................. 13
2.1.2.2 Goederenbehandelaar ............................................................................... 14
2.1.2.3 Natie ................................................................................................... 14
2.1.2.4 Scheepsagent ......................................................................................... 14
2.1.2.5 Scheepsmakelaar (shipbroker) ..................................................................... 15
2.1.2.6 Luchtvaaragent ....................................................................................... 15
2.1.2.7 Luchtvrachtagent .................................................................................... 15
2.2 De verkoopovereenkomst .................................................................................. 15
2.2.1 De verkoopsvoorwaarden .............................................................................. 15
2.2.2 de leveringsvoorwaarden – de Incoterms ........................................................... 15
2.2.3 bespreking van de Incoterms 2010 ................................................................... 15
2.2.3.1 Incoterms van groep 1 – incoterms voor alle vervoersvormen ............................... 16
2.2.3.1.1 EXW – EX WORKS (+ overeengekomen plaats) .............................................. 16
2.2.3.1.2 FCA – FREE CARRIER (+ overeengekomen plaats) .......................................... 16
2.2.3.1.3 CPT – CARRIAGE PAID TO (+ overeengekomen plaats van bestemming) ............... 16
2.2.3.1.4 CIP – CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO (+ overeengekomen plaats bestemming) 17
2.2.3.1.5 DAT – DELIVERED AT TERMINAL + genoemde terminal .................................... 17
2.2.3.1.6 DAP – DELIVERED AT PLACE (+ overeengekomen plaats) ................................. 17
2.2.3.1.7 DDP – DELIVERED DUTY PAID (+ overeengekomen plaats van bestemming) ........... 18
2.2.3.2 Incoterms van groep 2 – Incoterms uitsluiten voor zee- en binnenvaart ................... 18
2.2.3.2.1 FAS – FREE ALONGSIDE SHIP (+overeengekomen verschepingshaven) .................. 18
2.2.3.2.2 FOB – FREE ON BOARD (+ overeengekomen verschepingshaven) ........................ 19
2.2.3.2.3 CFR – COST AND FREIGHT (+ overeengekomen bestemmingshaven) ................... 19
2.2.3.2.4 CIF – COST, INSURANCE AND FREIGHT (+ overeengekomen bestemmingshaven) .... 20
2.2.3.3 Incoterms en wijze van vervoer ................................................................... 20
,3 Vervoer en vervoersdocumenten ............................................................................... 23
3.1 Vervoersvormen .............................................................................................. 23
3.1.1 Kenmerken van de verschillende vervoersvormen ................................................ 23
3.1.2 Gecombineerd of multimodaal vervoer ............................................................. 23
3.1.2.1 Roll-on/roll-off-vervoer (ro/ro-vervoer) ......................................................... 23
3.1.2.2 Rail-/wegvervoer (ferroutage)..................................................................... 23
3.1.2.3 LASH = Lighter Aboard Ship ........................................................................ 24
3.1.2.4 Load-on/load-off-vervoer (lo/lo-vervoer) ....................................................... 24
3.1.3 Expreskoeriers ........................................................................................... 24
3.1.4 Containers en eenheidsladingen in het vervoer ................................................... 24
3.1.4.1 Containers ............................................................................................. 24
3.1.4.2 Standaard ISO-containers ........................................................................... 24
3.1.4.3 Andere eenheidsladingen ........................................................................... 27
3.2 Vervoersdocumenten ........................................................................................ 27
3.2.1 Zeevaartconnossement of Bill of Lading (B/L) ..................................................... 27
3.2.1.1 Definitie ............................................................................................... 27
3.2.1.2 kenmerken ............................................................................................ 27
3.2.1.3 Aantal exemplaren ................................................................................... 28
3.2.1.4 Werkwijze in de praktijk ........................................................................... 28
3.2.1.5 Inhoud .................................................................................................. 28
3.2.1.6 FIATA B/L .............................................................................................. 28
3.2.1.7 Soorten connossementen ........................................................................... 29
3.2.2 Binnenvaartconnossement ............................................................................. 29
3.2.2.1 Definitie ............................................................................................... 29
3.2.2.2 Kenmerken ............................................................................................ 29
3.2.2.3 Inhoud .................................................................................................. 30
3.2.3 CMR-vrachtbrief (wegvervoer) ........................................................................ 30
3.2.3.1 Kenmerken ............................................................................................ 30
3.2.3.2 Inhoud .................................................................................................. 30
3.2.4 CIM-vrachtbrief (spoorvervoer) ....................................................................... 31
3.2.4.1 Kenmerken ............................................................................................ 31
3.2.4.2 Inhoud (niet kennen) ................................................................................ 31
3.2.5 Luchtvrachtbrief of Air Way Bill (AWB) ............................................................. 31
3.2.5.1 Kenmerken ............................................................................................ 31
3.2.5.2 Inhoud .................................................................................................. 31
3.2.5.3 aantal exemplaren ................................................................................... 32
4 douaneformaliteiten ............................................................................................... 33
4.1 enkele nieuwe begrippen .................................................................................. 33
4.2 Taken van de douane ....................................................................................... 33
4.3 Soorten belastingen m.b.t. de buitenlandse handel ................................................. 34
4.3.1 Invoerrechten ............................................................................................ 34
4.3.2 BTW ........................................................................................................ 34
4.3.3 Accijnzen ................................................................................................. 34
4.4 Douaneformaliteiten ........................................................................................ 34
4.4.1 Intracommunautaire handel ........................................................................... 34
4.4.2 Handel met derde landen ............................................................................. 34
4.4.2.1 Invoer .................................................................................................. 34
4.4.2.2 Uitvoer ................................................................................................. 34
4.4.2.3 Doorvoer ............................................................................................... 34
,4.5 Het tarief van invoerrechten en goederencode ....................................................... 35
4.5.1 Nomenclatuur ............................................................................................ 35
4.5.2 Structuur GS en goederencode ....................................................................... 35
4.5.3 Maatstaf van heffing van de douanerechten ....................................................... 35
4.6 Douanewaarde ................................................................................................ 36
4.7 Soorten douaneverrichtingen ............................................................................. 37
4.7.1 Definitieve invoer ....................................................................................... 37
4.7.2 Invoer met tijdelijke vrijstellingen van rechten .................................................. 37
4.7.2.1 Invoer met plaatsing onder de entrepotregeling ............................................... 37
4.7.2.2 Invoer met plaatsing onder de Actieve Veredeling (AV-regeling) .......................... 38
4.7.2.3 Andere tijdelijke invoer en wederuitvoer ....................................................... 39
4.7.3 Wederinvoer (na tijdelijke uitvoer).................................................................. 40
4.7.3.1 Wederinvoer na Passieve veredeling (PV‐regeling) ............................................ 40
4.7.3.2 Andere tijdelijke uitvoer en wederinvoer ....................................................... 41
4.7.4 Definitieve uitvoer ...................................................................................... 42
4.7.5 Tijdelijke uitvoer ....................................................................................... 42
4.7.6 Wederuitvoer ............................................................................................ 42
4.7.7 Doorvoer .................................................................................................. 42
4.8 douaneaangifte ............................................................................................... 43
4.8.1 doel van douaneaangifte .............................................................................. 43
4.8.2 PLDA – MASP – AEO - EORI ............................................................................. 44
4.8.3 Het verrichten van de douaneaangifte .............................................................. 44
4.8.3.1 uitvoeraangifte ....................................................................................... 45
4.8.3.2 Invoeraangifte ........................................................................................ 46
4.8.3.3 aangifte uitsluitend voor communautair douanevervoer ..................................... 47
4.8.4 Het invullen van de aangifte .......................................................................... 47
5 Betalingstechnieken in de internationale handel ........................................................... 49
5.1 Internationale overschrijving .............................................................................. 49
5.1.1 Omschrijving ............................................................................................. 49
5.1.1.1 Europese overschrijving ............................................................................. 50
5.1.1.2 Internationale overschrijving ...................................................................... 50
5.1.2 Kenmerken ............................................................................................... 51
5.1.3 Nog enkele interessante begrippen .................................................................. 51
5.2 Cheque ......................................................................................................... 51
5.2.1 Incasso van de internationale zakencheque ........................................................ 52
5.2.2 Kosten ..................................................................................................... 52
5.2.3 Kenmerken ............................................................................................... 52
5.2.4 Bankcheque .............................................................................................. 53
5.2.5 Kosten ..................................................................................................... 53
5.2.6 Kenmerken ............................................................................................... 53
5.3 Wissel ........................................................................................................... 54
5.3.1 Omschrijving ............................................................................................. 54
5.3.2 Incasso van de wissel ................................................................................... 56
5.3.3 Kosten ..................................................................................................... 56
5.3.4 Kenmerken ............................................................................................... 56
5.4 Documentair incasso ........................................................................................ 57
5.4.1 Betrokken partijen ...................................................................................... 57
5.4.2 Werking ................................................................................................... 57
5.4.3 Voordelen ................................................................................................. 58
5.4.4 Risico’s .................................................................................................... 58
5.4.5 kosten ..................................................................................................... 58
5.4.6 Kenmerken ............................................................................................... 58
,5.5 Documentair krediet ........................................................................................ 59
5.5.1 Betrokken partijen ...................................................................................... 59
5.5.2 Principe ................................................................................................... 59
5.5.3 Werking ................................................................................................... 60
5.5.4 kosten ..................................................................................................... 62
5.5.5 voordelen ................................................................................................. 62
5.5.6 kenmerken ............................................................................................... 62
5.5.7 Vereenvoudigde voorstelling van een Letter of Credit ........................................... 62
5.5.8 Beknopte uitleg over de termen uit de L/C ........................................................ 63
,1 Internationale handel
1.1 Praktijkvoorbeeld: case iPad
We verklaren alvast enkele begrippen:
20 voet reefer container: Men drukt de lengte van een container altijd in ‘voet’ uit: één voet bedraag
30,48cm. 20 voet is dus ongeveer 6,1m. de container die men hier gebruikt (reefer) is een container
waarvan men de temperatuur en de vochtigheid kan controleren.
Stuffen: de goederen op een oordeelkundige wijze in de container plaatsen.
Rederij: een onderneming die schepen, al dan niet met bemanning, ter beschikking stelt van een andere
partij die dan de economische exploitatie voor haar rekening neemt.
Transittijd: dit is de tijd die nodig is om van de haven van vertrek naar de haven van bestemming te
varen.
Verkoopsvoorwaarde CIF Zeebrugge: bepaalt dat de verkoper het vervoer regelt en dat hij ook een
verzekering betaalt tot op het ogenblik dat de goederen in de haven van Zeebrugge aangekomen zijn.
Documentair krediet: een betalingswijze specifiek voor de internationale handel.
1.2 Wat we verstaan onder internationale handel
Als we spreken over handel, denken we vooral aan kopen en verkopen. Handel is echter veel meer dan
dat. Dat wordt al snel duidelijk wanneer we nadenken over het uiteindelijk doel van handel drijven,
namelijk: goederen een meerwaarde geven door ze van de plaats van voortbrengst naar de plaats van
ge- of verbruik te brengen en winst maken met deze activiteit
Doel handel drijven
Zorgen voor de distributie van de goederen naar die plaatsen waar ze worden gevraagd en
daarvan een winstgevende activiteit maken.
Kopen en verkopen
Ondersteunende functies:
Vervoer
Verzekering
Opslag
Douane en overheidsreglementering
Betalingsvormen
Binnen deze functies zijn vele handige technieken ontwikkeld die de taak van de handelaar
vereenvoudigen en hem helpen om gemakkelijker zijn doel te bereiken. Ze omvatten onder meer:
Internationaal uniforme vervoerreglementering (EU, wereld)
Incoterms (uniforme leveringsvoorwaarden)
Tussenpersonen
Betalingstechnieken
Bijzondere douanereglementeringen
Vormen van bescherming tegen wisselkoersrisico, vervoerschade en wanbetaling
,1.3 De redenen voor internationale handel
In 2012 bedroeg de totale waarde van de wereldhandel (= de som van de export van alle landen ter
wereld) meer dan 18 000 miljard USD. De internationale handel groeit zelfs veel sneller dan de jaarlijkse
wereldproductie van goederen en diensten.
Hoe komt het dat er zo veel handel is en dat iedereen steeds meer handel wil drijven?
Daarvoor zijn enkele eenvoudige verklaringen:
Goederen zijn niet overal beschikbaar
Bijvoorbeeld: aardolie, koffie, bananen.
Dat niet alle goederen overal beschikbaar zijn is te verklaren door natuurlijke factoren als:
o Ondergrond
o Klimaat
o Reliëf
Sommige goederen kunnen op andere plaatsen goedkoper worden aangekocht
Bijvoorbeeld: garens, confectiekleding, schoenen.
Dat kan vooral in Oost-Europese, Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen.
Dit is te verklaren door allerlei socio-economische factoren als:
o Lagere lonen, lagere sociale lasten
o Lagere economische ontwikkeling
o Lagere belastingen
o Hogere productiviteit
o Betere scholing
o Aanbod arbeidskrachten
De vervoertechnieken hebben zich ontwikkeld
o Koelschepen
o Tankschepen
o Containervervoer
o Luchtvervoer
o Pijpleiding
Globalisering van de economie
Door intensievere contacten tussen de verschillende delen van de wereld leren we andere
producten kennen.
Een goed wordt vaak niet meer op één plaats geproduceerd.
,1.4 De Europese Unie in een notendop
1.4.1 Beknopte geschiedenis
Verdrag Monetair Landen
1958 1958
Rome België, Nederland, Frankrijk,
EEG Duitsland, Italië en Luxemburg
= Europese
Economische
Gemeenschap
douane unie
gemeenschappelijke
markt
1973
Verenigd Koninkrijk, Ierland en
Denemarken
1979
EMS spilkoers
= Europees Monetair
Systeem
1981
Griekenland
1986
Spanje en Portugal
1991-1993
Maastricht
EU
= Europese Unie
economische unie
monetaire unie
1995
Oostenrijk, Finland en Zweden
1999
Euro zone
2002
Invoer van de euro
Munten en biljetten
2004
+ 10 landen
2007-2009 2007
Lissabon Bulgarije en Roemenië
2013
Kroatië
Belangrijke data:
o 1957/58: verdrag Van Rome
o 1979: start EMS
o 1991/93: Verdrag van Maastricht
o 1999: EURO‐zone (girale EURO)
o 2002: invoeren van de EURO
o 2007/2009 : verdrag van Lissabon
, 2009 : Verdrag van Lissabon
Doel : EU democratischer en beter bestuurbaar te maken.
Omvat een aantal wijzigingen op de basisverdragen van Rome en Maastricht.
2 nieuwe functies:
o permanente voorzitter van de Europese raad van staatshoofden en regeringsleiders:
- 2010‐2014: Herman Van Rompuy
- 2015‐2019: Donald Tusk
o de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken:
- 2010‐2014: Catherine Ashton
- 2015‐2019: Federica Mogherini
1.4.2 EU vandaag
EU-lidstaten
België Frankrijk Litouwen Slovenië
Bulgarije Griekenland Luxemburg Slowakije
Cyprus Hongarije Malta Spanje
Denemarken Ierland Nederland Tsjechië
Duitsland Italië Oostenrijk Verenigd Koninkrijk
Estland Kroatië Polen Portugal Zweden
Finland Letland Roemenië
EURO‐zone (18 lidstaten): Finland, Duitsland, Nederland, België, Luxemburg, Ierland, Frankrijk,
Oostenrijk, Italië, Portugal, Spanje, Griekenland, Slovenië, Cyprus en Malta, Slovakije.
Estland trad toe op 1 januari 2011,
Letland op 1 januari 2014.
EMS‐2 (2 lidstaten): Litouwen en Denemarken.
EMS = Europees monetair systeem