Saint-Simon, Comte, Marx,
Durkheim, Weber, Mead
Klassieke
Sociologisc
he Theorie
Gedoceerd door Walter
Weyns
2021
,Inhoud
1. Inleiding.............................................................................................................. 2
2. Auguste Comte en de erfenis van het positivisme.............................................4
3. Karl Marx: Meer dan een mummie?....................................................................9
4. De sociologische verbeelding van Emile Durkheim..........................................23
5. Het tragisch verstehen van Max Weber............................................................35
6. George Herbert Mead (1963-1931)..................................................................45
1
,KLASSIEKE SOCIOLOGISCHE THEORIE
1. Inleiding
DEF.: Een theorie is een algemene verklaring van een welomschreven
verzameling feiten of gebeurtenissen, zo mogelijk bevestigd door consistente
datavoorstelling of experimenten. (“Heldere voorstelling van iets”).
DEF.: Een model is een visuele, verbale of wiskundige representatie van een
wetenschappelijk idee of theorie. Het vereenvoudigt en verheldert, bv.
sociologische modellen.
DEF.: Een sociologisch paradigma is een basisvoorbeeld dat sociale
fenomenen helpt begrijpen en verklaren. Paradigma betekent letterlijk:
voorbeeld, in didactische zin (voorbeeld aangeleerd zodat men meerdere versies
kent, bv. vervoeging werkwoorden).
Paradigma volgens T. Kuhn
o FASE 1: Normale wetenschap als oplossen voor puzzels
o FASE 2: Anomalieën en wetenschappelijke ontdekkingen
o FASE 3: Crisis en wetenschappelijke ontdekkingen
o FASE 4: Nieuwe fase van ‘normale wetenschap’
Sociologisch denken werd gevoed door: erfenis van het positivisme, sociale
problemen en de wens om de ‘eigen tijd’ te begrijpen.
Ontwikkeling van de sociologische theorie
Klassieke fase: eigenzinnige auteurs (1845-1920)
o Comte, Marx, Durkheim, Weber, Simmel, Mead
Moderne fase: paradigmata (1920-1980)
o Parsons, Merton, Dahrendorf, Homans, Blumer, Goff
Eclecticisme en nieuwe syntheses (1980-nu)
o Elias, Berger, Giddens, Habermans, Bourdieu, Luhmann, Bouman,
Collins, Castells, Latour
2
, De hoofdparadigma’s
Twee basisvragen : is sociaal gedrag vrij of gedetermineerd? / gaat sociaal
gedrag uit van het individu of een collectieve actor?
Collectiviteit Individu
Vrij Functionalisme Symbolisch
interactionalisme
Gedetermineerd Conflicttheorie Ruiltheorie
Klassieke auteurs en paradigmata
Comte:
o positivisme / functionalisme
Durkheim:
o positivisme / functionalisme
Marx:
o conflictparadigma
Weber:
o sociaal handelingsparadigma
Mead:
o symbolisch interactionisme
3
